Reklama

niedziela, 17 listopada 2024 05:24

Zaloguj się

Reklama

KD Market

Rogatywka – historia symbolu

Ewa Malcher
04/03/2016 04:54 PM

W historii ludzkości moda jest czymś, co nieustannie się zmienia i dostosowuje do potrzeb w danym miejscu i czasie. Nakrycie głowy miało i ma, poza ochroną przed słońcem i mrozem, swoiste znaczenie: wskazuje na status lub rangę wojskową, może ujawnić pewne aspekty osobowości takie jak autopercepcja, lojalność, poczucie tożsamości czy przynależności do danej grupy społecznej. Różne regiony Polski wykształciły na przestrzeni lat charakterystyczne dla danego obszaru stroje ludowe i elementy im towarzyszące; z czasem niektóre stały się symbolami narodowymi. Jednym z nich jest polska czapka zwana rogatywką.

W stroju ludowym czerwona czworokątna czapka jest rozpoznawalna jako krakowska rogatywka noszona przez chłopów w rejonie Krakowa na specjalne okazje i święta. Była ona zdobiona kolorowymi wstążkami i piórami na wesela. Z końcem XVIII wieku rogatywka i inne części krakowskiego stroju stawały się coraz bardziej popularne, a uznanie dla życia chłopskiego zostało wyrażone w sztuce i literaturze narodowej. W tym czasie szlachta tego regionu nosiła krakowski strój ludowy na przyjęcia, do teatru, czy przy innych okazjach i nie było to uznawane za nic nadzwyczajnego.

Z czasem rogatywka wyszła poza pierwotne granice klasowe i regionalne, a także estetyczne. Noszona przez kosynierów, słynne oddziały piechoty chłopskiej podczas powstania kościuszkowskiego w 1794 roku, stała się symbolem tych formacji. Podobną symbolikę posiada czerwona czapka frygijska noszona przez paryżan podczas rewolucji francuskiej 1789-1799; stała się ona synonimem walki o niepodległość, a nawet symbolem samej wolności.

Od czasów insurekcji kościuszkowskiej polskie jednostki wojskowe i polscy żołnierze na swoje nakrycie głowy zaadoptowali czworokątną rogatywkę. Podczas wojen napoleońskich Legiony Polskie nosiły różne rodzaje rogatywek, które z upływem czasu zostały wprowadzone w użycie w wielu jednostkach militarnych m. in. w armii francuskiej i armiach sojuszniczych. Pod koniec wojny napoleońskiej, kanciaste czapki zostały przyjęte przez jednostki ułanów i kawalerii w armiach całej Europy. Rogatywki używane były również po pierwszej wojnie światowej w legionach Piłsudskiego i przez żołnierzy Błękitnej Armii Hallera. Po reformacji państwa polskiego rogatywka pozostała standardowym nakryciem głowy polskiej armii II Rzeczypospolitej i nadal używana jest przez współczesne wojsko polskie.

Bogata historia czworokątnej rogatywki widoczna jest w zbiorach Muzeum Polskiego w Ameryce, a są to albo oryginalne eksponaty w kolekcji ludowej i militarnej, albo w sztukach artystycznych, np. malarstwie w naszej Galerii. Rogatywka ponad dwieście lat temu zakorzeniła się na stałe w tradycji i kulturze polskiej.

Adam Aksnowicz

MPA

Więcej o autorze / autorach:

Ewa Malcher

Data dodania: 04/03/2016 04:54 PM

Wyświetleń: 5753

Podziel się

Oceń

Reklama