Rząd przyjął we wtorek projekt nowelizacji ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, który ma m.in. wzmocnić ochronę praw wykonawców, zapewnić autorom wynagrodzenia z tytułu wypożyczeń bibliotecznych i uregulować kwestie utworów osieroconych i niedostępnych.
Jak poinformowało we wtorek Centrum Informacyjne Rządu (CIR), zmiany proponowane w projekcie autorstwa Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN) mają na celu m.in. dostosowanie polskiego prawa autorskiego do unijnej dyrektywy z 7 września 2011 r. Inne zmiany podyktowane są koniecznością wdrożenia dyrektyw, których termin implementacji już upłynął - podał z kolei resort kultury w uzasadnieniu projektu.
Nowe przepisy mają zapewnić wykonawcom utworów muzycznych odpowiednią ochronę ich praw przez całe życie.
"Nowe przepisy mają służyć wyeliminowaniu sytuacji, w której w utworze słowno-muzycznym (nieuznanym za utwór współautorski), autorskie prawa majątkowe do tekstu wygasałyby w innym terminie niż prawa do muzyki. (Od wejścia w życie nowelizacji - PAP) czas ochrony będzie liczony od chwili śmierci ostatniego z autorów" - wyjaśnia CIR w komunikacie. Rozwiązanie to ma obowiązywać tylko wówczas, gdy tekst i muzyka zostały stworzone specjalnie dla danego utworu słowno-muzycznego.
Drugim obszarem proponowanych zmian są przepisy dotyczące czasu ochrony prawa autorskiego i niektórych praw pokrewnych w zakresie muzyki. Okres ochrony artystycznych wykonań utrwalonych na fonogramach zostanie wydłużony z 50 do 70 lat, ponieważ "w ocenie Komisji Europejskiej obecny 50-letni okres ochrony nie zabezpiecza i nie chroni interesów artystów, którzy rozpoczęli karierę w młodym wieku".
"Wydłużenie tego okresu do 70 lat zapewni artystom ochronę przez całe życie, umożliwiając im osiąganie przychodów w dłuższym okresie" - czytamy w komunikacie CIR.
Nowelizacja przewiduje też zabezpieczenie praw artystów-wykonawców przez umożliwienie im odzyskania praw przeniesionych w przeszłości na producenta fonogramu w sytuacji, gdy nie oferuje on sprzedaży odpowiedniej liczby egzemplarzy lub nie udostępnia fonogramu w internecie.
"Artyście będzie ponadto przysługiwać coroczne dodatkowe wynagrodzenie od producenta w przypadku, gdy przeniósł on na producenta fonogramu swoje prawa za jednorazowym wynagrodzeniem".
Przyjęte przez rząd propozycje zapewniają też twórcom książek piszącym po polsku i tłumaczom wynagrodzenia z tytułu użyczania egzemplarzy ich utworów przez biblioteki publiczne. Środki na te wynagrodzenia mają pochodzić z budżetu MKiDN. Według szacunków departamentu własności intelektualnej i mediów resortu kultury mają one wynosić ok. 4-5 mln zł.
"Dotyczy to przede wszystkim korzystania z chronionych treści w celach edukacyjnych, naukowych i informacyjnych oraz związanych z korzystaniem z utworów i przedmiotów praw pokrewnych przez określone instytucje publiczne w celu realizacji ich zadań statutowych" - podał resort kultury w uzasadnieniu projektu.
Innym istotnym obszarem zmian jest ułatwienie korzystania i udostępniania przez instytucje pożytku publicznego (biblioteki, muzea itp.) utworów osieroconych - których udostępnienie jest w tym momencie niemożliwe, ponieważ ich twórcy są nieznani albo nie można określić miejsca ich pobytu; także utworów niedostępnych w handlu - które nadal są chronione prawami autorskimi, ale nie są już dostępne na rynku, gdyż właściciele nie publikują nowych wydań, a wydania wcześniejsze nie są dostępne.
"W ten sposób instytucje uprawnione będą mogły w ramach swojej działalności wykorzystywać utwory osierocone w pełnym zakresie, ułatwiając obywatelom dostęp do utworów o często dużej wartości historycznej, kulturowej i artystycznej (oraz takich - PAP), których eksploatacja z jednej strony nie budzi zainteresowania podmiotów działających obecnie na rynku, a z drugiej zaś nie budzi zastrzeżeń podmiotów uprawnionych" - uzasadniało MKiDN.
Projektowane przepisy jesienią ub.r. poddano konsultacjom społecznym. Uwagi zgłosiło prawie 50 organizacji, reprezentujących twórców, wydawców, producentów, artystów, wykonawców oraz nadawców radiowych i telewizyjnych. Stanowiska przedstawiały też podmioty zainteresowane dostępem i korzystaniem z twórczości, w tym instytucje kultury, nadawcy publiczni, izby gospodarcze i organizacje pozarządowe. (PAP)
fot.Radek Pietruszka/EPA
Zamieszczone na stronach internetowych portalu www.DziennikZwiazkowy.com materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Codziennego Serwisu Informacyjnego PAP, będącego bazą danych, którego producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Alliance Printers and Publishers na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione.
Ewa Malcher
