Ewa Malcher
Ekologiczne czy konwencjonalne?
Zdrowe odżywianie oznacza uczynienie z warzyw i owoców podstawy diety. Najlepsze są produkty ekologiczne (organiczne) - ponieważ pozwalają uniknąć zanieczyszczeń bardzo szkodliwymi dla organizmu pestycydami - ale nie jest to opcja dla każdego.
Po prostu nie wszystkich na to stać. Poza tym część produktów jest zanieczyszczona w tak małym stopniu, że wystarczy je dobrze umyć lub obrać ze skóry. W rozeznaniu, które warzywa i owoce należy koniecznie kupować z upraw biologicznych, a które można spożyć bez zwracania uwagi na pochodzenie, pomaga przewodnik konsumenta wydawany przez Environmental Working Group (EWG) i sporządzany na podstawie rezultatów testów chemicznych wykonanych przez USDA (Amerykański Departament Rolnictwa).
Według EWG produktami, które powinno się kupować wyłącznie w organicznej wersji albo hodować samemu w ogródku (tzw. Dirty Dozen List) są: jabłka, winogrona, seler, brzoskwinie, szpinak, słodka czerwona papryka, importowane nektarynki, ogórki, pomidory typu cherry, ziemniaki, zielona fasolka oraz dodatków ostra papryka i jagody domowej produkcji.
Na liście produktów, które ze względu na niską zawartość pestycydów można kupować w wersji konwencjonalnej (ang. Clean 15 List) znalazły się: awokado, cebula, słodka kukurydza, ananas, kapusta, słodki groszek (mrożony), szparagi, mango, papaja, bakłażan, kiwi, melon kantalupa hodowana w kraju, słodkie ziemniaki, grejpfrut, arbuz.
Bezpieczne podróżowanie
Sezon wakacyjny to oczywiście podróże. Te, które trwają wiele godzin są dużym obciążeniem dla organizmu. Długotrwałe unieruchomienie w pozycji siedzącej prowadzi do zwolnienia przepływu krwi i jej zastoju w żyłach głębokich kończyn dolnych (pojawiają się obrzęki w okolicach kostek).
W konsekwencji może to doprowadzić do powstania płynnych złogów. W niektórych przypadkach może dojść do powstania skrzepu na ściance żyły. Zjawisko to nazwane jest skrzepliną i prowadzi do powstania zakrzepicy (zwanej także syndromem klasy ekonomicznej). Poważny stan wywiązuje się wtedy, gdy część skrzepu ulegnie oderwaniu i zaczyna się przemieszczać wraz z prądem krwi. W momencie natrafienia na zwężenie w naczyniu, zaczopowuje się, uniemożliwiając cyrkulację krwi. Dochodzi do zastoju, zapalenia i obrzęku, a w konsekwencji do zmniejszenia wydolności pracy serca.
Może się zdarzyć, że skrzep przedostanie się z naczyń żylnych do tętnicy płucnej i albo znacznie zwęzi jej światło albo ją zatka. W tym przypadku mówimy o zatorze płucnym. Jego następstwa zależą od liczby i wielkości tętnic płucnych, które uległy zaczopowaniu. W wyjątkowych sytuacjach może dojść do nagłego zatrzymania pracy serca i zgonu. Ryzyko rośnie po 60. roku życia
Najczęstszymi sygnałami alarmowymi są: ostry przeszywający ból w podudziu bądź w podudziach obydwu nóg, zaczerwienienie, zwiększone ucieplenie, obrzęk i ból kończyn
Przy wystąpieniu zatoru płucnego może pojawić się dodatkowo: duszność, przyspieszenie oddechu i tętna, zasinienie lub zblednięcie skóry, kaszel, czasami z krwiopluciem, obniżenie ciśnienia tętniczego, bardzo silny ból za mostkiem, zimne poty a nawet pobudzenie i niepokój.
By zapobiec zakrzepicy wystarczy zastosować się do kilku prostych zasad:
- wybierać odpowiedni strój, tzn. luźny i wygodny, który nie będzie uciskał kończyn dolnych ani talii
- zakładać na czas podróży rajstopy lub choćby podkolanówki uciskowe (znacząco zmniejszają zastój płynów w nogach), które w przypadku osób z grupy szczególnego ryzyka powinny zostać dopasowane indywidualnie
- w trakcie długiej podróży jak najwięcej się ruszać: co jakiś czas pospacerować, wykonać kilka prostych ćwiczeń, a siedząc możliwie często napinać mięśnie podudzi oraz unosić pięty i wspinać się na palce, tak aby pracowały mięśnie łydek
- pić dużo płynów (bez alkoholu); jest to szczególne istotne podczas lotu samolotem, bowiem w kabinie powietrze jest suche - ograniczyć spożycie alkoholu
- zrezygnować z zażywania tabletek nasennych i uspokajających
Osoby szczególnie zagrożone powinny skonsultować się przed długą podróżą z lekarzem prowadzącym, który zleci przyjęcie leku, który zapobiegnie powstaniu skrzepu. Najczęściej jest to heparyna drobnocząsteczkowa podawana w zastrzyku.
Dorota Feluś
fot.webvilla/pixabay.com
