Twórca animacji rysunkowej i globalnego imperium rozrywkowego Walt Disney był związany z Chicago. To tu znajduje się jego rodzinny dom, także tu m.in. kształtowały się jego zainteresowania, umiejętności i talent. Sylwetka Walta Disneya powinna zostać utrwalona nie tylko na kartach historii Chicago, ale też we współczesnej materialnej rzeczywistości. Czy doczekamy się miejsc pamięci wizjonera?
Starania o muzeum
Dom w chicagowskiej północno-zachodniej dzielnicy, w którym urodził się Walt Disney i wychowywał do czwartego roku życia może wkrótce zostać przekształcony w muzeum. O takich planach poinformowało na początku grudnia − w 107. rocznicę urodzin Disneya − małżeństwo z Kalifornii, które kupiło budynek. Para chce zgromadzić pół miliona dolarów na renowację i wyposażenie domu wybudowanego przez ojca artysty.
Dwupiętrowy drewniany dom pod adresem 2156 North Tripp Avenue, niedaleko skrzyżowania ulic Fullerton i Pulaski, kupili Brent Young i Dina Benadon. Małżeństwo już podjęło starania, aby miejsce uzyskało status zabytku i stało się nie tylko muzeum, ale ośrodkiem edukacji, umożliwiającym dzieciom i młodzieży ekspresję artystyczną oraz wykazanie się kreatywnością. Uruchomienie muzeum w latynoskiej dzielnicy Hermosa popiera tutejszy radny Rey Colon (35. okręg miejski), który z realizacją projektu wiąże nadzieje na ekonomiczne ożywienie rejonu – podupadłego gospodarczo.
Budynek z historią
Dom jest nie tylko pamiątką po Disneyu i jego rodzinie, ale jest też świadkiem ważnego okresu w dziejach Chicago. Ojciec przyszłego artysty Elias Disney (pochodzenia irlandzko-kanadyjskiego), cieśla i budowniczy mający też wiele innych talentów, przeprowadził się z rodziną z Florydy do Chicago, by pracować przy powstającej wystawie światowej (World’s Columbian Exposition). Historycy spekulują, że opowieści ojca o gigantycznej ekspozycji, którą w 1893 roku odwiedziło 26 mln osób, pobudziły dziecięcą wyobraźnię przyszłego twórcy imperium rozrywkowego.
W 1891 r. Elias Disney nabył parcelę (25 na 125 stóp) w rozbudowującej się szybko części Chicago pod adresem 1249 Tripp Avenue, którą przechrzczono w 1909 r. na North Tripp Avenue. Na zakupionym gruncie Elias Disney własnymi rękami zbudował prostopadłościenny, drewniany dom. Właśnie w nim, w sypialni na drugim piętrze 5 grudnia 1901 r. Flora Call Disney (o niemiecko- angielskich korzeniach) urodziła czwartego syna − Waltera Eliasa Disneya, a dwa lata później jego siostrę Ruth.
Przyszły twórca filmowej animacji rysunkowej został ochrzczony w pobliskim St. Paul Congregational Church. (Dziś jest to ewangelikańska świątynia − Iglesia Evangelica Bautista Betania, czyli Bethany Evangelical Baptist Church). Kościół wzniesiony w 1900 r. jest też dziełem Eliasa Disneya. Pastorem kongregacji był Walter Parr, przyjaciel Eliasa. Pierwsze imię otrzymał chłopiec po pastorze, a drugie po ojcu.
Wpływ Środkowego Zachodu
Gdy Walt Disney miał cztery lata, rodzina przeprowadziła się do Marceline w Missouri i zamieszkała na farmie. W tym okresie Walt rysował pod kierunkiem jednego z sąsiadów. Fascynowały go także pociągi, które przejeżdżały w pobliżu gospodarstwa.
Po pięciu latach rodzina sprzedała posiadłość i ponownie przeprowadziła się – tym razem do Kansas City, gdzie Walt i Ruth uczęszczali do szkoły podstawowej. W szkole Walt przyjaźnił się z chłopcem, którego rodzice interesowali się wodewilem, teatrem i kinem. W ich domu spędzał więcej czasu niż we własnym. W soboty uczył się rysunku w Kansas Art Institute. Walt i Ruth byli też stałymi bywalcami wesołego miasteczka Electric Park, które wywarło duży wpływ na jego przedsięwzięcia rozrywkowe w późniejszych etapach życia.
Lata młodzieńcze w Chicago
W 1917 r. rodzina Disneyów powróciła do Chicago po tym, jak Elias wykupił udziały w O-Zell Company, fabryce na południu miasta produkującej soki i galaretki owocowe (dziś nie ma już po niej śladu). Rodzina − w składzie Elias, Flora, Walt i Ruth − zamieszkała wówczas pod adresem 1523 West Ogden Avenue (na miejscu tego budynku stoi dziś już inny).
Latem Walt sprzedawał cukierki przy torach kolejowych, a jesienią rozpoczął naukę w pierwej klasie liceum McKinley High School przy 2040 West Adams Street (obecnie gmach mieści trzy prywatne szkoły podstawowe). Równocześnie Disney uczęszczał na wieczorowe kursy rysunku w Chicago Academy of Fine Arts przy 81 East Monroe Street i pracował w gazetce szkolnej jako karykaturzysta, tworząc głównie satyrę polityczną nawiązującą do I wojny światowej.
Wczesne pożegnanie ze szkołą
W wieku 16 lat rzucił szkołę. Próbował zaciągnąć się do wojska, ale nie został przyjęty, wstąpił więc do oddziału Czerwonego Krzyża, z którym pojechał do Francji. Tam przez rok, do zawieszenia broni, był szoferem ambulansu. Po zakończeniu wojny nie chciał pracować w Chicago − u ojca w fabryce soków i galaretek.
Początki kariery
W 1919 r. wyjechał do Kansas City, by rozpocząć karierę rysownika satyrycznego i komiksowego. Jednak odmawiano mu zatrudnienia. Pracę w studio reklamowym pomógł mu znaleźć brat Roy, urzędnik bankowy. Wraz ze wspólnikiem Walt uruchomił własną pracownię reklamową, ale biznes został szybko zamknięty. Punktem zwrotnym w karierze było podjęcie pracy w Kansas City Film Ad Company, gdzie najpierw realizował reklamy techniką animacji wycinanej. Postanowił ją jednak udoskonalić. Przy pomocy pożyczonej kamery przeprowadzał w domu eksperymenty animacyjne, w rezultacie których powstały jego pierwsze popularne filmy animowane. Po wstępnych sukcesach wraz z partnerami biznesowymi otworzył w Kansas City własną wytwórnię filmów animowanych, która niestety zbankrutowała z powodu złego zarządzania finansami.
Na drodze do wielkiego sukcesu
Po niepowodzeniach w Kansas City zdecydował się poszukać szczęścia w stolicy amerykańskiej kinematografii, w Hollywood w Kalifornii. Tam z bratem Royem założyli własną wytwórnię Disney Brothers’ Studio. Powodzenie wśród widzów zdobyła seria rysunkowa „Alice Comedies” wykreowana w oparciu o klasyk literatury dziecięcej „Alicja w Krainie Czarów”. Potem kolejno rodziły się następne disneyowskie bajki. Złoty okres twórczości przypada na lata 30., kiedy to powstały takie postaci jak Myszka Miki, Kaczor Donald, Goofy i Pies Pluto.
Rozkwit talentu
W Hollywood talent Walta Disneya rozwinął się w kilku kierunkach. Był nie tylko rysownikiem i twórcą animacji rysunkowej, ale też scenarzystą, reżyserem, producentem filmowym, aktorem użyczającym głosu bohaterom kreskówek, a także przedsiębiorcą i wizjonerem. Cztery razy zdobył honorowe Oscary. 59 razy był nominowany do Oscara, z czego nagrodę wygrał 22 razy – najwięcej w historii tego wyróżnienia. Jego imię noszą gigantyczne wesołe miasteczka w Stanach Zjednoczonych, Tokio, Paryżu i Hongkongu.
Walt Disney zmarł 15 grudnia 1966 r. w Kalifornii na raka płuc, spowodowanego paleniem tytoniu. Pozostawił żonę Lillian i dwie córki − Diane (biologiczną) i Sharon (przybraną). W oficjalnych doniesieniach poinformowano, że zwłoki Disneya zostały skremowane. Jego córki zdementowały pogłoski, że ciało zostało zamrożone i w stanie hibernacji czeka na odmrożenie w czasach, gdy rak będzie uleczalny. Niedawno, bo 19 listopada 2013 r. zmarła biologiczna córka Disneya Diane. Druga z córek Sharon zmarła na raka w 1993 r., zaś żona Lillian w 1997. Obydwie córki, ich rodziny i wdowa po Walcie Disneyu kontynuowały jego dzieło, rozwijając i umacniając wielomiliardowe imperium rozrywkowe jego imienia.
Ewa Malcher
