PAP
Czwartek 20 czerwca to Światowy Dzień Uchodźcy ustanowiony przez ONZ w 2000 r. Dzień ten upamiętnienia siłę i odwagę ludzi, którzy zostali zmuszeni do opuszczenia swojego kraju, by uniknąć konfliktów lub prześladowań. W tym roku obchody koncentrują się na solidarności z uchodźcami.
"Obecnie ważne dokumenty pobytowe wydane na podstawie udzielenia ochrony międzynarodowej posiada 14 tys. cudzoziemców" - przekazał PAP rzecznik Urzędu do Spraw Cudzoziemców Jakub Dudziak. Dodał, że 2,9 tys. to osoby ze statusem uchodźcy, a 11,4 tys. - osoby, które uzyskały ochronę uzupełniającą.
W 2024 roku Światowy Dzień Uchodźcy koncentruje się na solidarności z uchodźcami. Jak podkreśliło Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców (UNHCR) przypominając o tym dniu, solidarność z ludźmi zmuszonymi do ucieczki oznacza m.in. znalezienie rozwiązań ich trudnej sytuacji - zakończenie konfliktów, aby mogli bezpiecznie wrócić do domu, zapewnienie im możliwości rozwoju w społecznościach, które ich przyjęły, czy zapewnienie krajom zasobów potrzebnych do włączenia i wspierania uchodźców.
Według danych Urzędu do Spraw Cudzoziemców, w 2023 roku wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej (w formie statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej) w Polsce złożyło 9,5 tys. cudzoziemców i było to o 4 proc. mniej niż w 2022 r. Największą grupę wnioskodawców stanowili Białorusini (3,7 tys. osób), Ukraińcy (1,8 tys. osób) oraz Rosjanie (1,8 tys. osób).
W ubiegłym roku warunki przyznania ochrony międzynarodowej spełniało 4,6 tys. cudzoziemców. Byli to przede wszystkim obywatele Białorusi (2,9 tys. osób), Ukrainy (1,1 tys. osób) oraz Rosji (0,2 tys. osób). Natomiast decyzje negatywne otrzymało 1,9 tys. cudzoziemców, a najliczniejsze grupy to obywatele: Rosji (880 osób), Egiptu (130 osób) oraz Tadżykistanu (115 osób).
Ustawowy termin rozpatrzenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej wynosi co do zasady sześć miesięcy. W ubiegłym roku średni czas procedur przeprowadzonych przez Urząd do Spraw Cudzoziemców był natomiast o ok. dwa miesiące krótszy. Podczas trwania procedury uchodźczej cudzoziemcy mogą korzystać z pomocy socjalnej (m.in. zakwaterowanie, wyżywienie, opieka medyczna) zapewnianej przez Urząd do Spraw Cudzoziemców oraz zajęć edukacyjnych (m.in. nauka języka polskiego).
Z okazji Światowego Dnia Uchodźcy w Polsce odbywają się różne wydarzenia - m.in. Caritas Polska zaprasza na warsztaty, pikniki i akcję krwiodawstwa. W Centrach Pomocy Migrantom i Uchodźcom Caritasu w całym kraju odbędzie się w sumie 28 wydarzeń kulturalnych i pikników rodzinnych. Dodatkowo 19 miast zadeklarowało udział w Akcji Krwiodawstwa "Kropla Dobra". Więcej informacji i pełen wykaz wydarzeń można znaleźć na stronie: https://caritas.pl/dzien-uchodzcy/.
W najnowszym raporcie opublikowanym w czerwcu tego roku UNHCR podał, że na koniec 2023 r. na całym świecie około 117,3 mln osób zostało przymusowo przesiedlonych z powodu prześladowań, konfliktów, przemocy, łamania praw człowieka i wydarzeń poważnie zakłócających porządek publiczny. Jest to wzrost o 8 proc., czyli 8,8 mln osób, w porównaniu z końcem 2022 r.
Wysoki komisarz ONZ ds. uchodźców Filippo Grandi podkreślił, że osoby przymusowo przesiedlone to uchodźcy wewnętrzni i zewnętrzni, azylanci, osoby wygnane przez wojnę, prześladowania i "coraz bardziej złożone formy przemocy". Ponadto UNHCR szacuje, że w pierwszych czterech miesiącach 2024 r. liczba przymusowych przesiedleń nadal rosła i do końca kwietnia 2024 r. prawdopodobnie przekroczyła 120 milionów.
Według raportu UNHCR, jedna na 69 osób, czyli 1,5 procenta całej populacji świata, jest przymusowo przesiedlona. Jest to prawie dwukrotnie więcej niż 10 lat temu, kiedy liczba ta wynosiła jedną osobę na 125.
Liczba uchodźców i innych osób potrzebujących ochrony międzynarodowej wzrosła do 43,4 miliona, włączając uchodźców objętych mandatem UNHCR i UNRWA (Agencja ONZ ds. pomocy uchodźcom palestyńskim). Największa liczba uchodźców na świecie pochodziła z Afganistanu i Syrii – w obu przypadkach było ich po 6,4 mln.
Jak zaznaczyli autorzy raportu, większość osób zmuszonych do ucieczki nigdy nie przekracza granicy międzynarodowej. To uchodźcy wewnętrzni, którzy opuścili miejsca swojego zamieszkania, ale pozostają we własnym kraju, stanowią 58 proc. osób przymusowo przesiedlonych. W 2023 r. było to 68,3 mln osób.
Wojny są przyczyną największych fal "przymusowych przemieszczeń" ludności. W Sudanie, w którym od ubiegłego roku trwa konflikt wewnętrzny, ponad 9 milionów ludzi musiało opuścić domy, choć pozostali w granicach państwa, a ponad 2 miliony uciekły do sąsiednich Egiptu, Czadu i Południowego Sudanu.
Światowy Dzień Uchodźcy został ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 4 grudnia 2000 roku. Po raz pierwszy był obchodzony na całym świecie 20 czerwca 2001 r., aby uczcić 50. rocznicę Konwencji z 1951 r. dotyczącej statusu uchodźców. Przed rokiem 2001 przez niektóre kraje 20 czerwca był obchodzony jako Dzień Uchodźcy w Afryce.
Zgodnie z Konwencją uchodźcą jest "osoba, która na skutek uzasadnionej obawy przed prześladowaniem z powodu swojej rasy, religii, narodowości, przynależności od określonej grupy społecznej lub z powodu przekonań politycznych przebywa poza granicami państwa, którego jest obywatelem i nie może lub nie chce z powodu tych obaw korzystać z ochrony tego państwa, albo która nie ma żadnego obywatelstwa i znajdując się na skutek podobnych zdarzeń, poza państwem swojego dawnego stałego zamieszkania nie może lub nie chce z powodu tych obaw powrócić do tego państwa".(PAP)
Autorka: Aleksandra Kiełczykowska
