Jola Plesiewicz
Światowa premiera „Polifonii krystalitów” (Crystallites Polyphony), niezwykłego i urzekającego utworu Marty Ptaszyńskiej, była doskonałą okazją do spotkania przedstawicieli polonijnych środowisk twórczych oraz wymiany wrażeń i opinii na temat najnowszego dzieła jednej z najbardziej rozpoznawalnych polskich kompozytorek na świecie.
Premiera „Polifonii krystalitów” (Crystallites Polyphony) Marty Ptaszyńskiej odbyła się w Konsulacie Generalnym Rzeczypospolitej Polskiej w Chicago 31 maja 2024 roku.
Melomanów na kameralnym koncercie – którego „Polifonia krystalitów” (Crystallites Polyphony) była utworem kulminacyjnym – powitała konsul Agata Grochowska w imieniu Konsulatu Generalnego RP w Chicago.
Konsul Agata Grochowska przedstawiła Martę Ptaszyńską jako kobietę niezwykłą, znaną kompozytorkę, perkusistkę i cenionego pedagoga.
Konsul przypomniała, że Marta Ptaszyńska studiowała kompozycję w klasie Tadeusza Paciorkiewicza i teorię muzyki w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie oraz grę na perkusji pod kierunkiem Jerzego Zgodzińskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu. Była stypendystką Rządu Francuskiego, przebywała w Cleveland Institute of Music w Stanach Zjednoczonych, gdzie w 1974 otrzymała tytuł Artist Diploma Degree w zakresie kompozycji i gry na instrumentach perkusyjnych.
Marta Ptaszyńska była laureatką wielu konkursów kompozytorskich w Polsce, w Stanach Zjednoczonych i na świecie. Otrzymała między innymi: Nagrodę Amerykańskiej Akademii Arts and Letters w Nowym Jorku, Fromm Music Foundation Uniwersytetu Harvarda, Nagrodę Fundacji Jurzykowskiego w Nowym Jorku, Nagrodę ASCAP-u. Zdobyła liczne, prestiżowe wyróżnienia, m.in. Nagrodę Amerykańskiej Akademii Sztuki i Literatury, nagrodę John Simon Guggenheim Foundation w dziedzinie kompozycji, została odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.
Ptaszyńska wykładała kompozycję na wielu amerykańskich uczelniach, m.in. w University of California w Berkeley i w Santa Barbara w Kalifornii, Indiana University w Bloomington, Cincinnati College Conservatory of Music, Northwestern University. Jest profesorem zwyczajnym kompozycji w University of Chicago z tytułem Helen B. & Frank L. Sulzberger Chair in Composition.
Kompozycje Marty Ptaszyńskiej są znane na całym świecie i nagrywane w renomowanych wytwórniach i jest ona ważnym konsultantem znanej w Chicago Lira Ensemble.
Przed koncertem zostały odtworzone pozdrowienia zaadresowane do publiczności, które nagrała kompozytorka.
Koncert prowadził i opatrzył komentarzem dr Josh Graham znany marimbafonista, instruktor gry na perkusji na Uniwersytecie Północnej Iowa, główny perkusista Orkiestry Symfonicznej Waterloo-Cedar Falls, dyrektor wykonawczy trio skrzypcowo-klarnetowo-perkusyjnego F-Plus, a także pomysłodawca premierowego koncertu.
Doktor Josh Graham wystąpił wspólnie z kwartetem The Chen String Quartet prowadzonym przez Roberta Chena koncertmistrza chicagowskiej orkiestry symfonicznej (Chicago Symphony Orchestra).
Koncert składał się z czterech części. Zainaugurowała go „Niebieska linia” (Blue Line) Marty Ptaszyńskiej w mistrzowskim wykonaniu marimbafonisty Josha Grahama. Tytuł utworu nawiązywał do charakterystycznego dla kompozycji powtarzającego się motywu tworzącego specyficzną całość – „niebieską linię”. Utwór został zadedykowany Marcie Klimasarze, wybitnej polskiej perkusistce, a od 2012 roku znajduje się w repertuarze Międzynarodowego Konkursu Marimbowego w Stuttgarcie w Niemczech.
Kolejną z zaprezentowanych kompozycji, jedyną, której autorem nie była Marta Ptaszyńska, ale Krzysztof Penderecki, była „Capriccio per Siegfried Palm” w wykonaniu wiolonczelisty Noah Chen.
„Elegia ku pamięci Jana Pawła II” (2005) na altówkę solo to utwór Marty Ptaszyńskiej poświęcony pamięci zmarłego papieża Polaka, świętego Jana Pawła II, oparty jest na starej islandzkiej modlitwie. Elegię zagrała Beatrice Chen.
Premierowa kompozycja zagrana na finał kameralnego koncertu to najnowszy utwór Marty Ptaszyńskiej z 2024 roku, „Polifonia krystalitów” (Crystallites Polyphony), zagrany przez kwartet The Chen String Quartet z Joshem Grahamem na marimbie. Inspiracją do pięcioczęściowego utworu był dźwięczny świat kryształów i powstał na zamówienie Instytutu Adama Mickiewicza w Warszawie.
Każda część utworu została poświęcona jednemu kryształowi: część pierwsza „Niebieski topaz” (Blue Topaz), eksponowała wiolonczelę i Noaha Chena. Drugą – „Pomarańczowy kalcyt” ( Orange Calcite) zagrała na altówce Beatrice Chen. W lirycznej części trzeciej – „Wspaniały turkus” (Cool Turquoise) usłyszeliśmy Laurę Chen. Część czwarta, „Żółty jaspis” (Yellow Jasper), została napisana na pierwsze skrzypce Roberta Chena. Ostatnia część, „Żywy rubin” (Vibrant Ruby) została skomponowana dla wspaniałego marimbisty Josha Grahama i przez niego wykonana.
Kwartet smyczkowy The Chen String Quartet wystąpił w składzie: Robert i Laura Chen – skrzypce, Noah Chen – wiolonczela, Beatrice Chen – altówka.
Światowa premiera „Polifonii krystalitów” (Crystallites Polyphony) Marty Ptaszyńskiej została entuzjastycznie przyjęta przez chicagowskich melomanów i profesjonalistów z polonijnych środowisk twórczych podczas kameralnego wieczoru w salonach Konsulatu Generalnego RP w Chicago.
Tekst: Jola Plesiewicz
Zdjęcia: Dariusz Piłka
[email protected]
