Redakcja
Zjednoczenie Polskie Rzymsko-Katolickie w Ameryce – Polish American Roman Catholic Union in America, czyli PRCUA – ma swoje korzenie w falach imigrantów przybywających pod koniec XIX wieku z rozbitej przez rozbiory Polski do Stanów Zjednoczonych w poszukiwaniu lepszego życia, wolnego od ucisku politycznego.
W miarę jak Polacy napływali do Stanów Zjednoczonych w coraz większej liczbie, szybko zaczęły powstawać osiedla polskie, głównie w stanach północno-wschodnich i na środkowym zachodzie. Duchowieństwo – w tym ksiądz Teodor Gieryk z parafii św. Alberta w Detroit, Michigan oraz ksiądz Wincenty Barzyński, C.R. z parafii św. Stanisława Kostki w Chicago, Illinois – zajmowało się duszpastersko nowo powstałymi osiedlami. Inny wpływowy wczesny lider to ks. Leopold Moczygemba, który w 1856 roku założył pierwszą polską kolonię w Stanach Zjednoczonych w Panna Maria, w stanie Teksas. To właśnie z tego duchowego grona wywodzi się PRCUA. Pokolenie ludzi, którzy znaleźli się w obcym kraju, ale z niewzruszoną nadzieją i pragnieniem budowania dziedzictwa, stworzyło fundamenty najstarszej istniejącej polskiej organizacji braterskiej w Stanach Zjednoczonych.
W 1872 roku Jan Barzyński, brat ks. Barzyńskiego, pisał poruszające artykuły w swojej gazecie Pielgrzym i wysyłał listy do redakcji innych polskojęzycznych gazet, wzywając Polaków w Ameryce do jednoczenia się. Zdał sobie sprawę, że centralna organizacja mogłaby ułatwić imigrantom asymilację w społeczeństwie amerykańskim oraz pomóc w zachowaniu wiary katolickiej, a także w przekazywaniu i utrzymaniu polskich zwyczajów i tradycji. Barzyński założył Polską Organizację w Ameryce, do której dołączyło ponad 300 członków.
Równocześnie ks. Teodor Gieryk z parafii św. Alberta w Detroit wydał podobne wezwanie w gazetach polonijnych, na które odpowiedziało wielu księży. Ksiądz Gieryk skontaktował się z Janem Barzyńskim i zgodzili się na wspólne spotkanie w Detroit w 1873 roku. Na tej pierwszej konwencji uczestnicy zmienili nazwę organizacji na Zjednoczenie Polskie Rzymsko-Katolickie w Ameryce, aby zachęcić imigrantów polskich do pozostania wiernymi wierze katolickiej. Konwencja przyjęła programy pionierskiej pracy społecznej, aby zaspokajać potrzeby imigrantów polskich, i dopuściła zarówno duchowieństwo, jak i świeckich do swojego grona.
W 1886 roku PRCUA rozpoczęło druk własnej publikacji. Gazeta przeszła kilka zmian nazwy, ale od 1897 roku jej oficjalny tytuł to „Naród Polski”. Obecnie jest wydawana co miesiąc w języku angielskim i polskim. Jest dostępna w formie papierowej i cyfrowej w internecie.
Początkowo do grona PRCUA przyjmowano tylko mężczyzn. Organizacja pomagała rodzinom zmarłych członków, zbierając datki na rzecz ich wdów i sierot. W 1886 roku ks. Wincenty Barzyński wprowadził system ubezpieczeń na życie, co przyczyniło się do wzrostu liczby członków i umożliwiło organizacji utrzymanie stabilności finansowej, aby móc kontynuować pracę społeczną w Polonii.
Już od najwcześniejszych lat PRCUA przekazywała duże sumy pieniędzy na budowę kościołów, szkół, szpitali, domów dziecka i na finansowanie innych wartościowych projektów w społeczności polsko-amerykańskiej w całym kraju. Członków zachęcano do nauki angielskiego i bycia dobrymi obywatelami Stanów Zjednoczonych oraz lojalnymi patriotami, zachowując jednocześnie język i kulturę polską.
PRCUA było pierwszą organizacją bratniej pomocy, która wprowadziła równouprawnienie kobiet. W 1897 roku kobiety zostały przyjęte jako członkinie z prawem głosu, co także przyczyniło się do wzrostu liczby członków. W 1902 roku PRCUA miało już 19 tysięcy certyfikatów ubezpieczeń.
W latach 1912 i 1913 organizacja wybudowała swoją siedzibę na skrzyżowaniu ulic Milwaukee Avenue i Augusta Boulevard w północno-zachodniej części Chicago. Budynek obejmował biura, drukarnię i bibliotekę. Do dzisiaj pozostaje siedzibą PRCUA. Znajduje się w nim także Muzeum Polskie w Ameryce, jego Biblioteka i Archiwum.
W 1925 roku utworzono Wydział Kobiet PRCUA pod zarządem wiceprezeski. Ten nowy departament rozszerzył działalność społeczną i charytatywną organizacji. W latach 20. XX wieku powstały również Departamenty Młodzieżowy i Sportowy. Od tego czasu PRCUA zorganizowało i sponsorowało już 88 ogólnokrajowych turniejów koszykówki, 84 turnieje kręgla, 70 turniejów golfa, 66 turniejów softball i 6 turniejów siatkówki dla dorosłych. W 1990 roku Wydział Kobiet przekształcił się w Departament Bratniej Pomocy i administruje wszystkimi projektami kulturalnymi sponsorowanymi przez PRCUA, w tym zajmuje się szkołami tańca i języka polskiego, turniejami sportowymi i wydarzeniami społecznymi.
PRCUA przez lata wspierała różnorodne programy młodzieżowe, w tym programy skautowe dla chłopców i dziewcząt w latach 1933-53 oraz szkoły, w tym języka polskiego, a także zespoły taneczne.
Obecnie PRCUA sponsoruje 28 zespołów ludowych i szkół językowych oraz grupę gimnastyczną w stanach Illinois, Indiana, Michigan i Ohio, obsługując około 1300 uczniów. W ten sposób PRCUA nadal spełnia misję swoich założycieli w zakresie zachowania kultury i tradycji polskiej dla przyszłych pokoleń.
Organizacja zawsze była zaangażowana w ważne wydarzenia lokalne i światowe, jak również wspieranie przemian w Polsce. Podczas obu wojen światowych i stanu wojennego w Polsce, PRCUA zapewniało różnego rodzaju pomoc, na przykład członkowie wysyłali żywność, materiały pierwszej pomocy i karetki do Polski oraz wspierali liczne, inne akcje charytatywne. Liderzy PRCUA aktywnie działali politycznie, opowiadając się za amerykańskimi prawami i polityką, które służyłyby Polsce i Polonii na terenie Stanów Zjednoczonych. Prezes PRCUA Joseph Kania odegrał istotną rolę w utworzeniu Kongresu Polonii Amerykańskiej, w którego zarządzie urzędnicy PRCUA służą do dziś.
W 1935 roku PRCUA utworzyło Muzeum i Archiwum Zjednoczenia Polskiego Rzymsko-Katolickiego w Ameryce w celu zachowania polskiego dziedzictwa w Ameryce dla przyszłych pokoleń. W latach 70. XX wieku zostało ono zarejestrowane jako Muzeum Polskie w Ameryce, niezależna organizacja typu non-profit. Obecnie jest ono uznawane za najstarsze muzeum etniczne w Ameryce.
W latach 90. XX wieku zmodernizowano siedzibę główną PRCUA i dokonano cyfryzacji jego dokumentacji. Na przełomie XXI wieku PRCUA utworzyło stronę internetową, a niedługo potem możliwości internetowe zostały rozszerzone na lokalne oddziały i szkoły PRCUA. Obecność PRCUA nadal rozwija swoją obecność w internecie, działając na platformach mediów społecznościowych jak: Facebook, Twitter (X), Instagram czy YouTube. Strona internetowa zawiera informacje dotyczące aspektów braterskich i biznesowych organizacji, w tym Portal Agentów dla naszych partnerów sprzedażowych.
W 2019 roku PRCUA jeszcze bardziej unowocześniło swój wizerunek, wprowadzając nowe logo, PRCUALife, aby podkreślić aspekty biznesowe organizacji. Dziś organizacja PRCUALife jest z Wami na każdym etapie życia, oferuje jedne z najbardziej konkurencyjnych produktów ubezpieczeniowych na życie oraz kont emerytalnych i jest licencjonowana w dwudziestu siedmiu stanach. Członkowie korzystający z tych produktów wspierają misję i działalność charytatywną organizacji, ponieważ środki pochodzące ze sprzedaży tych produktów są reinwestowane w społeczność poprzez wsparcie dla szkół języka polskiego i szkół tanecznych, Muzeum Polskie w Ameryce, wsparcie edukacyjne dla młodszych pokoleń w postaci stypendiów i wielu innych inicjatyw.
W 2021 roku PRCUA zostało uznane przez Life Annuity Specialist, niezależne czasopismo branży ubezpieczeń, za najszybciej rozwijającą się ubezpieczalnię typu „fraternal”. Pod koniec 2022 roku organizacja miała ponad 43 tysiące certyfikatów ubezpieczeń na życie i kont emerytalnych, a członków było 42 tysiące w całych Stanach Zjednoczonych.
Bratnia organizacja wnosi w polonijną społeczność w Ameryce cenny wkład społeczny i filantropijny. Pod względem finansowym organizacja jest stabilna, posiada ponad 250 milionów dolarów w zgłoszonych aktywach.
W 2023 roku PRCUA obchodziło swoje 150-lecie. Zjednoczenie Polskie Rzymsko-Katolickie w Ameryce jest dumne ze swojego obecnego statusu najstarszej polskiej organizacji w Stanach Zjednoczonych. Ma długie, bogate 150-letnie dziedzictwo i z nadzieją patrzy w świetlaną przyszłość, oddając się służbie swoim członkom i społeczności polsko-amerykańskiej.
Działalność bratniej pomocy PRCUA
PRCUA i jego towarzystwa (societies) od początku swojego istnienia organizowali dla swoich członków dodatkowe aktywności kulturalne, sportowe i towarzyskie, majace ułatwić polskim imigrantom integrację z lokalną społcznością i nowym stylem życia. Zapewniali też imigrantom i Amerykanom polskiego pochodzenia możliwość celebracji ich etnicznego pochodzenia. Działalnością tą zajmował się pierwotnie Wydział Kobiet PRCUA (założony w 1925 r.) oraz Wydział Młodzieży i Sportu (założony w 1928 r.), które w 1990 roku przekształciły się w Departament Bratniej Pomocy. Aspekt bratniej pomocy jest integralną częścią misji PRCUA, łącząc organizację ze społecznością członków i oferując dodatkowe korzyści odróżniające PRCUA od innych firm ubezpieczeniowych.
Sacred Heart Mass
Tradycyjnie w czerwcu PRCUA organizuje Mszę Najświętszego Serca Pana Jezusa. Najświętsze Serce Pana Jezusa jest patronem religijnym PRCUA od momentu powstania organizacji w 1873 roku. Msza Najświętszego Serca Pana Jezusa odprawiana jest w podzięce za liczne błogosławieństwa, jakie PRCUA otrzymała na przestrzeni lat oraz w intencji żyjących, jak i zmarłych członków.
Festiwale tańca folklorystycznego
Podczas gdy subsydiowane przez PRCUA szkoły językowe robią sobie przerwę w miesiącach wakacyjnych, to szkoły tańca PRCUA występują na letnich festiwalach na całym Środkowym Zachodzie USA i w wielu miejscach na świecie. Do najbardziej cenionych w Polsce należą: Międzynarodowy Festiwal Polonijnych Zespołów Folklorystycznych w Rzeszowie oraz Międzynarodowy Festiwal Dziecięcych Zespołów Folklorystycznych w Iwoniczu-Zdroju. W festiwalu w Rzeszowie w 2023 roku udział wzięły trzy zespoły PRCUA: Echoes of Poland (Toledo, OH), Polonia Ensemble i Wesoły Lud Polish Folk Dance Company, oba z Chicago. W ostatnim festiwalu w Iwoniczu-Zdroju (2018 r.) wzięło udział sześć szkół tańca z Illinois i Michigan: Halka, Opole, Polanie, Polonia, Południowo-Zachodnie Centrum Polskiej Pieśni i Tańca oraz Zespół Zajączek.
Konkurs rysunkowy z okazji Miesiąca Dziedzictwa Polsko-Amerykańskiego
W październiku, który obchodzony jest jako Miesiąc Dziedzictwa Polsko-Amerykańskiego, młodzi członkowie PRCUA biorą udział w konkursie PRCUA „Polish Heritage Coloring Contest”. Tematyka tego konkursu zawsze oscyluje wokół polskich korzeni, historii czy kultury. W przeszłości uczestnicy kolorowali szopkę krakowską, popiersie Jana Pawła II, dom, w którym urodził się Stanisław Moniuszko czy logo PRCUA upamiętniające 150-lecie PRCUA.
Bale charytatywne
W kalendarzu bratnich imprez PRCUA znajdują się dwa bale debiutanckie. Bal Kopciuszka i Księcia organizowany jest przez Kulturalną Grupę Dorosłych w Chicago. Podczas tego wyjątkowego, bajkowego wieczoru członkowie PRCUA i uczniowie szkół średnich z rejonu Chicago są prezentowani przez ich rodziców przed zgromadzoną publicznością, co ma być formalnym wprowadzeniem młodzieży do grona społeczności lokalnej i towarzystwa uczestniczącego w balu. Został on zainicjowany przez Reginę Oćwieję 18 listopada 1972 roku, a w 2022 roku obchodził 50-lecie istnienia. Po prezentacji kandydaci tańczą eleganckiego walca, a finaliści balu, czyli dwór królewski składający się z Kopciuszka i Księcia oraz ich zastępców, wybierany jest drogą losowania. Zwycięska para panuje przez rok jako Kopciuszek i Książę, reprezentując braterski aspekt PRCUA podczas różnych uroczystości. Każdy z uczestników balu otrzymuje stypendium naukowe wygenerowane ze środków zebranych podczas corocznego wiosennego pokazu mody organizowanego przez Adult Culture Group.
Dystrykt 10 PRCUA organizuje co roku podobny bal w Michigan, prestiżowy Shirley Ann Galanty State Ball. Bal ten został ustanowiony przez Shirley Galanty w 1992 roku, aby docenić i nagrodzić osiągnięcia młodzieży ze szkół tańca w Michigan. W imprezie udział biorą młode damy w białych sukniach oraz młodzi mężczyźni w czarnych smokingach, którzy są prezentowani publiczności składającej się z grona członków i działaczy PRCUA, liderów społeczności stanowych, ich rodzin i przyjaciół.
Stypendia naukowe
Jedną z najcenniejszych korzyści członkowskich oferowanych przez PRCUA jest jej program stypendialny. Organizacja, wychodząc naprzeciw potrzebom finansowym polonijnych studentów, oferuje im dwa rodzaje stypendiów: Stypendium Edukacyjne – otwarte dla wszystkich, którzy się o nie ubiegają oraz Stypendium Braterskie PRCUA – otwarte wyłącznie dla członków PRCUA. Każdego roku organizacja przeznacza na fundusz stypendialny kilkadziesiąt tysięcy dolarów. Nowy sezon stypendialny rozpocznie się 1 lutego 2024 roku.
Sport – wieloletnia tradycja PRCUA
W pierwszych dekadach XX wieku w PRCUA pojawiło się duże zainteresowanie uczestnictwem w aktywnościach sportowych. Wiele towarzystw miało własne drużyny, ligi i dyscypliny sportowe, w tym lekkoatletykę, kręgle i sporty zespołowe, i rywalizowało w turniejach i zawodach w całych Stanach Zjednoczonych.
W 1933 roku PRCUA zorganizowało pierwszy krajowy turniej koszykówki w Holy Trinity High School w Chicago. Kilka lat później odbyły się krajowe turnieje kręglarskie. II wojna światowa przerwała organizowanie imprez sportowych, które przywrócono po jej zakończeniu. W 1955 roku odbyły się pierwsze krajowe turnieje golfa i softballa, a w 2017 roku (w Warren, Michigan) zainicjowano krajowe rozgrywki w siatkówce. W 2024 roku, po raz pierwszy w historii PRCUA, 85. krajowy turniej kręglarski odbędzie się w Nashville, w stanie Tennessee.
Sport łączy członków PRCUA niezależnie od wieku. Będąc ulubioną pozycją w ofercie korzyści członkowskich, jest niezastąpionym narzędziem integracji towarzyskiej i formą podtrzymania zdrowego ciała i ducha osób skupionych w gronie PRCUA.
Szkoły języka polskiego i zespoły tańca ludowego
PRCUA patronuje szkołom języka polskiego i zespołom tańca ludowego. Obecnie organizacja ma pod swoim patronatem 28 takich placówek na terenie Illinois, Michigan, Ohio i Indiana. Około 1300 dzieci i młodzieży uczy się w nich nie tylko języka polskiego i tańca ludowego, ale również muzyki, kultury, historii i polskich tradycji. Patronat obejmuje dofinansowanie dla szkół językowych i grup tanecznych. Dzięki temu wsparciu polskie szkoły są w stanie oferować swoim uczniom – członkom PRCUA zniżkę w opłatach za naukę.
„Naród Polski” i inne publikacje PRCUA
Jedną z dodatkowych korzyści członkowskich w PRCUA jest także dostęp do wydawanych przez PRCUA publikacji edukacyjnych i kulturalnych. Organizacja drukuje własny dwujęzyczny miesięcznik „Naród Polski” dostępny w formie papierowej i cyfrowej. PRCUA wydaje też szereg innych publikacji edukacyjncyh w języku polskim dla dzieci, młodzieży i dorosłych.
Siedziba PRCUA i Muzeum Polskiego w Ameryce
Na rogu ulic Augusta Boulevard i Milwaukee Avenue w Chicago znajduje się siedziba Zjednoczenia Polskiego Rzymsko-Katolickiego w Ameryce (ZPRKA), czyli Polish American Roman Catholic Union in America (PRCUA). Jest to najstarszą polską organizacją w Stanach Zjednoczonych, założoną w 1873 roku w kościele św. Alberta w Detroit, w celu podtrzymania polskiej i rzymsko-katolickiej kultury i dziedzictwa w Stanach Zjednoczonych. W 1874 roku PRCUA przeniosło się do Chicago i do dziś ma swą siedzibę w sercu miasta.
W listopadzie 1912 r. polski biskup pomocniczy w Chicago Paweł Rhode poświęcił kamień węgielny pod budowę nowej siedziby organizacji. Jej budowę rozpoczęto wiosną 1913 r. i kontynuowano przez całe lato. Wykonawcami byli w większości Polacy, którzy zdawali sobie sprawę ze znaczenia powstającego budynku dla polskiej społeczności. Siedziba PRCUA została oddana do użytku w listopadzie 1913 roku.
Konstrukcja budynku to stal, cegła, beton i wapień. Ściany mają średnio od 2 do 3 stóp grubości, a całość zewnętrzna jest ognioodporna. Wnętrze zostało bogato zaprojektowane z ręcznie rzeźbionymi drzwiami, futrynami i gzymsami. Krzyże oraz polskie i amerykańskie orły na drzwiach odzwierciedlają postawę ZPRKA wobec kościoła i obu krajów. Budynek zaprojektowano z sześcioma sklepami na froncie, powierzchnią biurową oraz salą widowiskowo-bankietową na trzecim piętrze, czyli tak, żeby mógł na siebie zarabiać. Całkowity koszt budowy siedziby wyniósł 163.151,13 dolarów, czyli dzisiaj to około 4,5 miliona dolarów. W latach 30. XX w. dolna elewacja została pokryta ozdobną glazurowaną terakotą, nadając budynkowi nowoczesny na te czasy wygląd w stylu Art Deco.
Przez lata ten budynek był dla społeczności polskiej jak opoka. Oprócz ZPRKA oraz Muzeum Polskiego w Ameryce mieściło się w nim m.in. centrum rekrutacyjne do Armii Polskiej we Francji i armii amerykańskiej podczas I wojny światowej, drukarnia, sklep z galanterią i jadłodajnia. Był stałym miejscem spotkań lokalnej społeczności.
W budynku tym od momentu powołania w 1935 roku jako Archiwum i Muzeum Zjednoczenia Polskiego Rzymsko-Katolickiego w Ameryce do dzisiaj swoją siedzibę ma Muzeum Polskie w Ameryce. ZPRKA (PRCUA) jest nadal głównym sponsorem wspierającym muzeum i jego cele.
W 2013 roku budynek PRCUA – ze względu na znaczenie, jakie odgrywał dla Polonii amerykańskiej w Chicago – został wpisany na listę Narodowych Zabytków Historycznych i jest pierwszym tego typu budynkiem w kraju, który zdobył takie uznanie.
W latach 2015-2017 zrekonstruowano całą elewację budynku. Projekt obejmował wymianę 198 niestandardowych elementów z terakoty, stali konstrukcyjnej i cegły. Budynek PRCUA jest pomnikiem Polaków w Stanach Zjednoczonych. Pomnikiem ich ciężkiej pracy, poświęcenia i dumy – wartości, które przywieźli ze sobą do nowej ojczyzny.
Rola PRCUA w utworzeniu Muzeum Polskiego w Ameryce
Wychodząc naprzeciw potrzebom kulturalnym Polonii amerykańskiej, PRCUA odegrało kluczową rolę w tworzeniu Muzeum Polskiego w Ameryce. Powstało ono w 1935 roku, ale idea jego powołania zrodziła się o wiele wcześniej. Do lat 90. XVIII wieku populacja Polaków w Ameryce siegnęła liczby 800 tys. Głównym ośrodkiem polonijnym stało się Chicago, gdzie w 1891 roku założono bibliotekę polską i polskie muzeum narodowe. Placówka ta została później przeniesiona do Kolegium Związku Narodowego Polskiego w Cambridge Springs w Pensylwanii. Po pożarze, jaki wydarzył się na terenie kolegium w 1931 roku, zbiory biblioteczne i muzealne uległy jednak całkowitemu zniszczeniu, a Polonia została pozbawiona miejsca tożsamości narodowej.
Potrzeba stworzenia polskiego muzeum w Ameryce poruszana była w środowisku polonijnym niejednokrotnie, jednak to Zjednoczenie Polskie Rzymsko-Katolickie w Ameryce podjęło konkretne działanie w kierunku przywrócenia placówki muzealnej z powrotem do Chicago. Serce Polonii bije więc właśnie tu, w siedzibie PRCUA, która stała się domem dla Muzeum Polskiego w Ameryce. Placówka muzealna zajęła kilka pięter obiektu należącego do PRCUA, pod który kamień węgielny wmurowano w 1912 roku, a który ostatecznie wybudowano w 1913 roku.
Muzeum powstało dzięki staraniom nowowybranego wówczas Prezesa PRCUA Josepha L. Kani, który w 1935 roku rozpoczął działania w tym kierunku, na mocy wniosków delegatów 39. i 40. Konwencji PRCUA, domagających się założenia muzeum polskiego w Stanach Zjednoczonych celem „gromadzenia w ramach jednej instytucji dokumentów dotyczących Polski i Polonii dla przyszłych pokoleń”. Joseph Kania podczas pobytu w Polsce zapoznał się z funkcjonowaniem tamtejszych muzeów, a po powrocie z entuzjazmem przystąpił do tworzenia Archiwum i Muzeum, twierdząc, że „to właśnie muzea i archiwa łączą się najściślej z dziejami kultury i narodu, i nie tylko znamionują wysokość poziomu wiedzy narodowej, ale równocześnie stwarzają ośrodek i warsztat pracy naukowej, pomagając w podnoszeniu w górę oświaty”. Podkreślał też, że tu wśród Polonii budzić będą respekt obcych dla Polaków w Ameryce, proponując tym samym utworzenie przy Zjednoczeniu stałego Muzeum i Archiwum Polonii.
Do podjęcia się tego monumentalnego wyzwania Kania wyznaczył Mieczysława Haimana, którego mianował pierwszym kuratorem, archiwistą i bibliotekarzem. To właśnie Haiman zainicjował pierwszą zbiórkę pamiątek historycznych. Na łamach prasy zaczęły pojawiać się apele o nadsyłanie wszelkiego rodzaju artefaktów takich jak stare książki, gazety, periodyki, książki pamiątkowe, listy, fotografie, stare medale, monety i inne. W odpowiedzi zaczęła napływać ogromna liczba darów, a pomieszczenia muzealne okazały się wkrótce zbyt małe, wymagając powiększenia. I tak oto Muzeum rozwija się do dziś.
Dzisiejsza Sala Główna Muzeum Polskiego w Ameryce była niegdyś salą bankietową i obiektem koncertowym z balkonem. Parter mieścił kilkanaście pokoi, włączając w to drukarnie, stołówkę, centrum rekrutacyjne dla Armii Hallera i pasmanterię. Z kolei mieszcząca się na piętrze dzisiejsza Sala Paderewskiego była podzielona na gabinet lekarski i kancelarię prawną. Modyfikacje budynku PRCUA pod kątem tworzenia pomieszczeń muzealnych trwały przez cały 1936 rok. Oficjalne otwarcie Muzeum Polskiego w Ameryce nastąpiło w 1937 roku podczas uroczystej gali w Sali Głównej Muzeum, w której uczestniczyło wielu dygnitarzy m.in. ówczesny polski konsul generalny Wacław Gawroński oraz burmistrz Chicago Edward Joseph Kelly. Gospodarzem tego pamiętnego wieczoru był prezes PRCUA Joseph Kania.
Do dziś Zjednoczenie Polskie Rzymsko-Katolickie w Ameryce pozostaje domem dla Muzeum Polskiego oraz jego nieustającym donatorem niosącym finansowe wsparcie. Misją organizacji pozostaje pielęgnacja polskiego dziedzictwa i kultury, a jednym z największych jej osiągnięć i darów dla Polonii jest właśnie Muzeum Polskie w Ameryce.
Muzeum Polskie w Ameryce (MPA) jest wspólnym skarbem i dumą Polonii amerykańskiej. Przechowuje i eksponuje historię i kulturę Polonii amerykańskiej oraz ojczyzny naszych przodków – Polski. Różnorodne eksponaty mają zarówno charakter edukacyjny, jak i rozrywkowy. Biblioteka i obszerne Archiwa oddają nieocenione usługi historykom, badaczom, studentom i genealogom.
Trzonem kolekcji MPA jest zbiór obiektów z Pawilonu Polskiego na Wystawie Światowej w Nowym Jorku w 1939 r., a także zbiór pamiątek po Ignacym Janie Paderewskim, pianiście, kompozytorze i mężu stanu, w tym złote pióro, którym Maestro podpisał Traktat Wersalski oraz wyposażenie apartamentu Mistrza z Hotelu Buckingham w Nowym Jorku.
Ponadto w stałej ekspozycji Muzeum znajdują się m.in.: malarstwo i rzeźba XVIII, XIX i XX wieku artystów polskich i polonijnych; polskie monety, medale, książki i fotografie; przykłady polskich tradycji bożonarodzeniowych i wielkanocnych, tradycyjna polska sztuka ludowa – stroje, wycinanki, rzemiosło artystyczne; polskie mundury wojskowe i pamiątki z różnych wojen i epok, w tym I wojny światowej, II wojny światowej, wojny secesyjnej i rewolucji amerykańskiej, a także skrzydlata zbroja husarska; eksponaty poświęcone sławnym Polakom: papieżowi Janowi Pawłowi II, generałowi Kazimierzowi Pułaskiemu oraz generałowi Tadeuszowi Kościuszce; zbiór obiektów z pierwszej stałej osady polskiej w Stanach Zjednoczonych w Panna Maria w Teksasie (1854), w tym oryginalne stacje Drogi Krzyżowej z kościoła; wystawa Dawne Polskie Chicago.
W MPA można także oglądać specjalne wystawy czasowe. Godziny otwarcia Muzeum to: wtorki, czwartki, soboty i niedziele od 11:00 do 16:00.
Zespół Polonia
Uświetnia swoimi występami wiele wydarzeń polonijnych. Zespół Pieśni i Tańca „Polonia” powstał w Chicago w 1986 roku pod patronatem PRCUA z inicjatywy choreografa i pedagoga, śp. Cecylii Rożnowskiej, założycielki i wieloletniego dyrektora artystycznego Zespołu Pieśni i Tańca „Warmia” w Olsztynie. Swoją miłością do polskich tradycji, tańca i muzyki zainspirowała polonijną młodzież, aby poprzez taniec i śpiew promować polskość w Ameryce i na świecie. Śladami ukochanej Babci Celinki podążyła wnuczka, Jaclyn Krysiński – choreograf, dziedzicząc marzenia, artystyczną pasję i miłość do Polski, polskiej kultury i sztuki. Pod przewodnictwem założycielki oraz jej córki, dyrektor Anny Krysiński, Polonia została jednym z czołowych zespołów artystycznych w Ameryce, inspirowanych polską muzyką i tańcem ludowym. Zespół integruje dzieci i młodzież w wielu grupach wiekowych. Dyrektorem muzycznym od 1988 roku jest multiinstrumentalista Mieczysław Dziś. Od 37 lat zespół Polonia promuje piękno polskiego folkloru i słowiański temperament, przemierzając najdalsze zakątki świata, koncertując w USA oraz 23 krajach na wszystkich kontynentach. Za zasługi i wybitne osiągnięcia w krzewieniu polskiej kultury ludowej zespół Polonia został odznaczony Złotym Medalem „Wspólnoty Polskiej”, Medalem Komisji Edukacji Narodowej oraz jest Laureatem Nagrody im. Oskara Kolberga w 2021 r. Więcej informacji o zespole: www.poloniaensemble.com, poloniaensemblefacebook.
(Źródło informacji: PRCUA, PMA, Polonia Ensemble)
Zdjęcia: archiwum PRCUA, PMA, ZPiT „Polonia”
Zespół Pieśni i Tańca „Polonia”:
