Andrzej Baraniak
Uroczysta msza św. i elegancki bankiet sfinalizowały w niedzielę, 1 października obchody 150-lecia Zjednoczenia Polskiego Rzymsko-Katolickiego w Ameryce, najstarszej organizacji polonijnej, założycielki Muzeum Polskiego w Ameryce.
Zjednoczenie Polskie Rzymsko-Katolickie w Ameryce zostało założone 150 lat temu, 3 października 1873 roku w Detroit przez ks. Teodora Gieryka i Jana Barzyńskiego. W oparciu o falę emigrantów przybywających z terenu zaborów do Ameryki zaczęto tworzyć organizację bratniej pomocy, której celem było ułatwienie im asymilacji w społeczeństwie amerykańskim, a zarazem dbanie o zachowanie polskiej mowy i przywiązania do wiary katolickiej.
Finalne uroczystości jubileuszowe ZPRKA odbyły się w niedzielę, 1 października. Rano w kościele pod wezwaniem Trójcy Świętej w Westmont odprawiona została msza święta dziękczynna. Nabożeństwo w asyście biskupów Marka Bartosica i Roberta Kurtza oraz grupy duszpasterzy związanych z ZPRKA, pod przewodnictwem kapelana organizacji ks. Waltera Ptaka odprawił arcybiskup Thomas G. Wenski z Archidiecezji Miami.W wygłoszonym kazaniu Jego Ekscelencja nawiązał do historii i tradycji Zjednoczenia, które od momentu założenia związane było z polskimi duszpasterzami posługującymi w środowisku polonijnym na terenie Detroit i Chicago oraz skupiskami Polaków w innych stanach.
Pierwszymi prezesami organizacji byli księża Teodor Gieryk i Leopold Moczygemba. W 1880 roku prezesem został Piotr Kiołbassa, który bardzo angażował się w tworzenie życia polonijnego na terenach zamieszkiwanych przez Polaków. Już 16 lat przed objęciem stanowiska prezesa ZPRKA, które sprawował przez 5 lat wraz z pierwszym polskim osadnikiem w Chicago Antonim Shermannem i ks. Leopoldem Moczygembą współtworzył pierwsze świeckie Towarzystwo św. Stanisława Kostki w Chicago powołane do pomocy potrzebującym oraz w celu założenia polskiej parafii, która została erygowana w 1867 roku. W 1886 roku włodarze Zjednoczenia stworzyli program ubezpieczeń na życie, który był podstawą do rozwoju ekonomicznego i społecznego organizacji.
Na przestrzeni dekad Polish Roman Catholic Union of America (PRCUA) skupiło w swoich szeregach dziesiątki tysięcy naszych rodaków. Było inicjatorem wielu przedsięwzięć związanych z tworzeniem i budową ośrodków katolickich, szkół, domów opieki, sierocińców. Wydawało polską prasę. Założony w 1886 roku „Naród Polski”, periodyk dla członków ZPRKA wydawany od 1 stycznia 1897 roku ukazuje się nieprzerwanie do chwili obecnej. W 1912 roku rozpoczęła się budowa obecnej siedziby Zjednoczenia, w której w 25 lat później otwarte zostało Muzeum Polskie w Ameryce. Organizacja aktywnie uczestniczyła w zbiórkach środków finansowych dla Polski, angażowała się w sformowanie Błękitnej Armii, która pod dowództwem gen. Józefa Hallera zasłużyła się w walce o niepodległość Polski. Zjednoczenie było prekursorem przyznania kobietom praw wyborczych. Inicjowało ruch sportowy i harcerski wśród młodego pokolenia Amerykanów polskiego pochodzenia. Pod egidą ZPRKA działają zespoły folklorystyczne „Wesoły Lud” i „Polonia”.
Organizacją zarządzało 28 prezesów. Od 2018 roku funkcję tę pełni James J. Robaczewski, który podziękował uczestnikom jubileuszowego nabożeństwa za udział i wsparcie, zapraszając do dalszej celebracji w sali bankietowej Drury Lane w Oakbrook Terrace.Gościem honorowym jubileuszowych obchodów była obecna na mszy św. oraz bankiecie wicemarszałek Sejmu RP Małgorzata Gosiewska i konsul generalny RP w Chicago Paweł Zyzak.
Dziękując za zaproszenie do udziału w jubileuszowych obchodach, wicemarszałek Gosiewska przekazała serdeczne gratulacje z okazji 150. rocznicy istnienia i działalności organizacji wraz z życzeniami wielu kolejnych tak udanych jubileuszy.– To jubileusz niezwykle ważny. To kamień milowy stanowiący świadectwo niezachwianego zaangażowania i poświęcenia państwa organizacji we wspieranie języka polskiego, tradycji kulturowych i Polonii w Stanach Zjednoczonych. Bogactwem powołanego do życia w 1873 roku Zjednoczenia Polskiego jest dziedzictwo służby, jedności i ochrony kultury, które trwa już półtora wieku, blisko połowę okresu istnienia Stanów Zjednoczonych Ameryki. Ta stała obecność przyczyniła się do kulturalnej, społecznej ewolucji narodu amerykańskiego. Dziękuję państwu za niezłomne zaangażowanie Zjednoczenia w pielęgnowanie polskiej tożsamości w Stanach Zjednoczonych. Dziękuję, że pielęgnujecie łączność z ojczyzną, nie zapominając o tak ważnym fundamencie polskości, jakim jest wiara chrześcijańska. Cieszę się, że państwa działalność od dziesięcioleci rozwija się w oparciu o współpracę z Kościołem katolickim, którego rola w historii naszego kraju jest nie do przecenienia – powiedziała pani wicemarszałek, dziękując za wsparcie polskich szkół w USA, za dbanie o wychowanie młodego pokolenia tak, aby potrafiło prawdziwie docenić kraj i kulturę swoich przodków. Dziękowała za stworzenie i prowadzenie Muzeum Polskiego, które zachowuje bogatą historię, kulturę i tradycje amerykańskiej Polonii. Dziękowała także za wyrażane w ostatnim czasie wsparcie dla narodu ukraińskiego walczącego z rosyjskim najeźdźcą.
List gratulacyjny przesłał prezydent RP Andrzej Duda, w którym wyraził uznanie, wdzięczność i podziękowania za wytrwałość, z jaką Zjednoczenie pielęgnuje ideały, które legły u podstaw założenia organizacji.– Zjednoczenie złotymi zgłoskami zapisało się w historii wielu polskich rodzin, parafii, placówek duszpasterskich, szkół, sierocińców, domów opieki, klubów sportowych, zespołów artystycznych oraz innych instytucji kulturalnych i charytatywnych w Stanach Zjednoczonych. Jako jeden z filarów Polonii amerykańskiej uczestniczyło w szeregu inicjatyw służących wsparciu Polski w walce o odzyskanie niepodległości i o zwycięstwo nad komunizmem (…). Ufam, że obchody tego pięknego jubileuszu umocnią łączące Państwa serdeczne więzi oraz dobrą sławę, jaką cieszy się Zjednoczenie. Niech trwa i rozwija się z pożytkiem dla jego członków, beneficjentów, Polonii w Stanach Zjednoczonych i przyjaźni polsko-amerykańskiej – napisał między innymi prezydent Andrzej Duda.
Składając życzenia i gratulacje w imieniu rządu polskiego, konsul generalny RP Paweł Zyzak wręczył prezesowi Jamesowi Robaczewskiemu Złoty Medal „Zasłużony Kulturze „Gloria Artis” przyznany Zjednoczeniu przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotra Glińskiego za całokształt wsparcia i troskę o polską kulturę, język, kultywowanie tradycji, zwyczajów i obrzędów polskich na obczyźnie.
Życzenia i gratulacje przekazali gospodarzom przedstawiciele Związku Narodowego Polskiego z Frankiem Spulą, prezesem drugiej najstarszej, a zarazem największej organizacji bratniej pomocy w Stanach Zjednoczonych na czele. Podziękowania i gratulacje od Związku Klubów Polskich i Komitetu Organizacyjnego Parady 3 Maja przekazały laureatki konkursu Miss Foto wyborów Królowej Parady 3 Maja Monica Lebensztejn i Claudia Walkosz.
Władze organzaicji uhonorowały byłych i obecnych członków rady dyrektorów i władz ZPRKA medalami upamiętniającymi 150. rocznicę założenia organizacji. Otrzymali je: ks. kapelan Walter Ptak, byli wiceprezesi Anna Sokołowska i Robert Bielenda oraz byli dyrektorzy: William Nowakowski, Robert Bugielski, Anna Krysińska, Steven Cieślicki, Krystyna Lech, Constance Bonin i Barbara Raczynski-Toboy. Medalami również zostali uhonorowani obecni członkowie rady dyrektorów: George David, Gregory Olma, Patrick Kosowski, Thomas Jesionowski, Viktoria Jean Mixon, Andrew Lech, Joanna Ewa Cholewinski, Kevin Kucik, Myron Cislo, Elizabeth Dynowski, Elizabeth Sadus, Colleen Bonkowski i Valerie Brumm.
W uroczystości wzięło udział około 300 osób. Obok wspomnianych już gości honorowych liczną grupę stanowili pracownicy Muzeum Polskiego z prezesem Ryszardem Owsianym na czele. Delegacji Zrzeszenia Nauczycieli Polskich przewodniczyła prezes Ewa Koch. Obecni byli przedstawiciele Polsko-Słowiańskiej Federalnej Unii Kredytowej oraz wielu innych firm i organizacji.Dziękując uczestnikom bankietu za udział w rocznicowej celebracji, do wspólnego toastu za pomyślność ZPRKA zaprosili gości prezes James J. Robaczewski, wiceprezes Michelle Jamiński oraz sekretarz i skarbnik Agnieszka Bastrzyk. Bankiet prowadziła Elżbieta Sawczuk, dyrektor marketingu ZPRKA.
W części artystycznej bankietu wystąpiły działające pod egidą ZPRKA zespoły folklorystyczne „Wesoły Lud” i „Polonia”, prezentując wiązanki tańców ludowych i narodowych. Oprawę muzyczną uroczystości uświetnili śpiewem i grą: śpiewak Alan Królikowski, skrzypaczka Nicole Kwaśny oraz pianista Youssef E Yakine. Goście obejrzeli film o historii ZPRKA z Agnieszką Bastrzyk, sekretarzem i skarbnikiem organizacji w roli narratorki. Pokrojony został jubileuszowy tort.
Z okazji jubileuszu wydany został okolicznościowy pamiętnik, w którym umieszczona została bogato udokumentowana historia ZPRKA oraz listy gratulacyjne, jakie na ręce włodarzy ZPRKA napłynęły od licznych polityków i organizacji z Polski i USA.
Tekst i zdjęcia: Andrzej Baraniak/NEWSRP
