W poprzednich artykułach omawiałam, w jaki sposób można zmienić imię i/lub nazwisko w Polsce na skutek uproszczenia lub zangielszczenia imienia i nazwiska w Stanach Zjednoczonych na podstawie zmiany dokonanej w czasie uzyskania amerykańskiego obywatelstwa, postanowienia sądu bądź zawarcia związku małżeńskiego.
Posługując się konkretnymi przykładami, chciałabym dziś opisać, na jakie zmiany pozwalają nam przepisy obowiązujące w Polsce w stosunku do zmian dopuszczalnych w Stanach Zjednoczonych i w jakich przypadkach należy w Polsce połączyć rejestrację zagranicznego ślubu z administracyjną zmianą imienia i nazwiska.
Zmiana nazwiska może nastąpić na podstawie zawarcia związku małżeńskiego lub na podstawie postanowienia sądu: federalnego w ramach naturalizacji lub stanowego – po złożeniu wniosku o zmianę imienia i nazwiska (ang. Petition for name change) lub w związku z powrotem do wcześniejszego nazwiska po wydaniu wyroku rozwodowego. Celem odzwierciedlenia takiej zmiany w Polsce, w zależności od jej podstawy, w urzędzie stanu cywilnego będziemy składać wniosek o dokonanie transkrypcji zagranicznego aktu małżeństwa lub wniosek o dokonanie administracyjnej zmiany imienia i nazwiska.
W przypadku rejestracji ślubu zawartego za granicą, do USC złożymy również oświadczenie o wyborze nazwiska noszonego po zawarciu związku małżeńskiego. Paragraf 2 art. 25 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego zakłada, że „Małżonkowie mogą nosić wspólne nazwisko będące dotychczasowym nazwiskiem jednego z nich. Każdy z małżonków może również zachować swoje dotychczasowe nazwisko albo połączyć z nim dotychczasowe nazwisko drugiego małżonka. Nazwisko utworzone w wyniku połączenia nie może składać się z więcej niż dwóch członów”. W tym samym czasie małżonkowie składają oświadczenie o nazwisku dziecka i zgodnie z art. 88 k.r.o. „mogą oni wskazać nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka”.
Warto zauważyć, że polskie przepisy dopuszczają jedynie wybór dotychczasowego nazwiska jako nazwiska lub członu nazwiska noszonego po ślubie. W przypadku nazwisk odmiennych (-ski/-ska, -cki/-cka lub nazwisk kończących się literą -a/-y, np. Czarna/ Czarny) kobieta, która dotychczas nosiła nazwisko Kowalska nie będzie mogła dokonać wyboru nazwiska „Kowalski” lub połączyć go z nazwiskiem męża (Kowalski-Nowak). Dostosowanie końcówki nazwiska będzie możliwe jedynie po dokonaniu administracyjnej zmiany nazwiska z Kowalska na Kowalski.
Podobna sytuacja będzie mieć miejsce, jeśli po ślubie zawartym w USA zdecydujemy się na noszenie nazwiska będącego połączeniem nazwiska wcześniejszego (nie dotychczasowego, czyli noszonego przez kobietę w chwili ślubu), np. noszonego po zawarciu pierwszego małżeństwa z nazwiskiem kolejnego męża. W USA panuje większa dowolność w zakresie wyboru nazwiska noszonego. Wiele stanów nie wpisuje nazwiska noszonego na akcie małżeństwa, co powoduje, że dana osoba może występować pod różnymi nazwiskami lub pod tym samym nazwiskiem z inną końcówką. Dokonanie wyboru nazwiska na akcie małżeństwa w Polsce oznacza, że na wszystkich urzędowych dokumentach będzie widnieć tylko i wyłącznie to wybrane nazwisko.
Szczególnym przypadkiem w zakresie wyboru nazwisk są osoby, które w ramach zamążpójścia dokonały zmiany imienia i nazwiska w taki sposób, że ich nazwisko panieńskie występuje w funkcji drugiego imienia (ang. middle name), natomiast nazwiskiem noszonym jest nazwisko małżonka. Na przykład Anna Czarna po ślubie z Janem Nowakiem nazywa się Anna Czarna Nowak. Zapis ten należy odróżnić od dwuczłonowego nazwiska „Czarna-Nowak”. Najczęściej chęć zachowania nazwiska panieńskiego w funkcji drugiego imienia występuje u osób, które nie mają męskiego potomstwa i pragną utrzymać łączność ze swoim nazwiskiem rodowym. Nierzadko dzieje się tak w związkach pomiędzy kobietą z polskim nazwiskiem, np. Moniką Adamek i mężczyzną będącym obcokrajowcem, np. Johnem Picatto, w wyniku którego kobieta nazywa się Monika Adamek Picatto.
Dla ujednolicenia tego typu imienia i nazwiska na dokumentach w USA i w Polsce konieczne będzie dokonanie transkrypcji aktu małżeństwa z wyborem nazwiska noszonego po ślubie (Picatto) w połączeniu z administracyjną zmianą imienia i nazwiska, polegającą na wpisaniu na akcie urodzenia kobiety nazwiska Adamek jako jej drugiego imienia. Odpis aktu urodzenia będzie wówczas wystawiony na: (pierwsze imię) Monika, (drugie imię) Adamek, (nazwisko rodowe) Adamek. Należy pamiętać, że o ile transkrypcji aktu małżeństwa może dokonać każdy w dowolnym czasie, prawo do administracyjnej zmiany nazwiska przysługuje jedynie polskiemu obywatelowi.
Konieczność przeprowadzenia obu procedur oraz potwierdzenia polskiego obywatelstwa może znacznie wydłużyć czas otrzymania dokumentów umożliwiających wydanie polskiego paszportu na dane spójne z imieniem i nazwiskiem noszonym w Stanach Zjednoczonych.
Katarzyna Jankowska
od 2007 roku prowadzi Biuro Tłumaczeń PLUS, LLC w Addison, IL, pomagając Polonii w tłumaczeniach i sprawach urzędowych, szczególnie dotyczących polskiego obywatelstwa.
W Polsce tłumacz przysięgły wpisany na listę Ministra Sprawiedliwości i członek Polskiego Towarzystwa Tłumaczy Przysięgłych i Specjalistycznych (TEPIS), w USA tłumacz certyfikowany przez American Translators Association (ATA) oraz tłumacz sądowy (Administrative Office of Illinois Courts Registry No. 1007). Z wykształcenia magister Filologii Angielskiej na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, absolwentka Wydziału Prawa EWSPA w Warszawie, Wydziału Administracji Publicznej na Roosevelt University w Chicago, gdzie także ukończyła Paralegal Studies Program. Mieszka w okolicach Chicago od 1995 roku.
