Bezsenność

Sen to stan funkcjonalny układu nerwowego, przeciwny do stanu czuwania, polegający na obniżeniu wrażliwości na bodżce, zmniejszeniu aktywności ruchowej, zwolnieniu czynności serca, oddychania i innych funkcji fizjologicznych. Jest to stan niezbędny dla życia. Brak regenerującego snu w ciągu nocy powoduje nie tylko gorsze funkcjonowanie w ciągu dnia, ale również zwalnia proces zdrowienia podczas choroby, może też prowadzić do zaburzeń psychicznych i emocjonalnych. SEN TO WSPANIALY LEK.

Nie należy nigdy mylić bezsenności z małym zapotrzebowaniem na sen.

Zapotrzebowanie na sen jest sprawą indywidualną, które maleje wraz z wiekiem. Niemowlęta potrzebują od 16 – 18 godzin snu na dobę, 10 latki od 9-10, natomiast u osoby dorosłej średnio jest to 7- 8 godzin. Wielu dorosłym osobom wystarcza zaledwie 3-4 godzin, albo też aż 10.

Według definicji encyklopedycznych (łac. INSOMIA), to subiektywne zaburzenie związane z trudnościami w zasypianiu, kontynuowaniu snu, wczesnym budzeniem się, snem przerywanym lub snem nieregenerującym. Dzieli się ją na przygodną (kilka dni), krótkotrwała (do 3 tygodni) oraz przewlekłą (powyżej 3 tygodni).

Według statystyk 35% przypadków bezsenności to zaburzenia psychiczne (depresje, psychozy, zaburzenia lękowe), 12%, to tak zwany zespół niespokojnych nóg, kolejne 12% – zażywanie różnych leków, 6% bezdechy w czasie snu, 5-10% zaburzenia rytmu snu i czuwania, 4% choroby somatyczne, natomiast ułamek procenta stanowi bezsenność uwarunkowana genetycznie.

Tak jak wspominałem powyżej najczęstszym powodem bezsenności jest przewlekły stres i problemy, które „zanosimy” ze sobą do łóżka, rozmyślając nad ich rozwiązaniem. Na kłopoty z zasypianiem skarżą się też osoby pracujące w systemie zmianowym, które to zmuszone są do zakłócenia swojego naturalnego rytmu dobowego poprzez nocną aktywność. Częstą przyczyną bezsenności jest też mało higieniczny tryb życia, spożywanie zbyt dużej ilości kawy, napojów energetyzujących, brak ruchu, spożywanie posiłków tuż przed snem.

Jednak bezsenność, w większości przypadków ma poważniejsze podłoże, zaburzenia snu stanowią jeden z pierwszych objawów depresji.

Stan snu podzielony jest na kilka faz, ale sam proces śnienia i to co wydaje nam się długim kolorowym snem trwa bardzo krótko i to w fazie snu zwanej REM (rapid eye movement) szybkiego poruszania gałek ocznych. Ludzie, u ktorych ta faza snu ulega zaburzeniu wstają zmęczeni i sen nie przynosi im oczekiwanej regeneracji. Pomimo wielu badań nadal nie wiemy dlaczego tak naprawdę musimy spać. Zasakakująca jest tez duża rozbieżność między indywidualnym zapotrzebowaniem na sen. Są osoby regenerujące się bardzo szybko, śpiąc tylko klilka godzin na dobę, ale również znane są przypadki gdzie osoby wogóle nie śpią i mogą normalnie funkcjonować. Co zatem powoduje tak dużą rozbieżność w zapotrzebowaniu na sen? Skoro wiemy że są osoby, które nie muszą wogóle spać to czy my wszyscy mamy tą możliwość, ale jest ona genetycznie zablokowana? Ogólnie przyjmuje się że sen regeneruje i pozwala naładować nam nasze „baterie” energetyczne. Wiemy że brak snu może prowadzić do wyczerpania i nawet śmierci. Pozbawianie snu jest jedną ze współczesnych tortur stosowaną w więzieniach i przy przesłuchaniach więżniów. Pomimo upływu czasu, zaawansowania w badaniach snu, tomografii komputerowej, elektrodiagnostyki mózgu i posiadaniu wielu nowoczesnych urzadzeń pozwalających badać aktywność różnych części naszego mózgu w stanie czuwania i snu nie udało się odpowiedzieć na pytanie – co naprawdę dzieje się z nami podczas snu. Wiemy że sen regeneruje, ale co się jeszcze z nami dzieje podczas snu?

Leczenie bezsenności nie zawsze bywa skuteczne. W zależności od przyczyn bezsenności terapię dobiera się indywidualnie dla każedgo pacjenta. Wymagane jest przede wszystkim leczenie przyczynowe, czyli leczenie choroby pierwotnej, leki nasenne stosowane są w ostateczności, wtedy, gdy przyczyn pierwotnych nie udało się zdiagnozować. Największe szanse na wyleczenie mają pacjenci, u których bezsenność jest spowodowana tak zwaną złą higieną snu. U innych pacjentów proces leczenia jest bardziej skomplikowany.

Należy pamietać, że utrzymująca się ponad miesiąc bezsenność jest powodem do wizyty u lekarza.

***

Mówiący po polsku lekarz Aleksy Dobradin, MD z wieloletnią praktyką w Polsce i Ameryce. Były ordynator Oddziału Medycyny Ogólnej szpitala St. Mary of Nazareth w Chicago. Praktykujący pod adresem: 6422 W. Belmont Ave. Chicago, Illinois 60634, tel. (773) 481-2504.