Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce przyznał nagrody prominentnym przedstawicielom świata nauki i kultury. Otrzymali je: prof. Beth Holmgren, prof. Tadeusz Maliński, Lubomir Tomaszewski i Leszek Długosz.
Jak tłumaczyła PAP prezes nowojorskiej placówki archiwalnej, naukowej i wydawniczej dr Iwona Korga, jej instytucja, poczynając od 1995 roku, wyróżnia m.in. wybitnych naukowców, artystów, pisarzy, polityków i biznesmanów.
„Honorujemy też osoby, które wyjątkowo skutecznie wspierają sprawy polskie, są przedsiębiorcze, mają wspaniałe osiągnięcia w różnych dziedzinach życia. O nagrodach, które są równorzędne, decyduje Rada naszego instytutu. Selekcji kandydatów zawsze towarzyszy gorąca dyskusja i dużo emocji” – dodała.
Za badania w dziedzinie historii Polski XX wieku oraz edukację historyczną w USA na temat dziejów polskiego teatru i kabaretu instytut nagrodził prof. Holmgren, kierownika katedry Studiów Słowiańskich i Euroazjatyckich na Duke University. Otrzymała ona Wacław Jędrzejewicz History Award. Wydała m.in. książkę o życiu Heleny Modrzejewskiej „Starring Madame Modjeska: On Tour in Poland and America”.
Prof. Tadeusz Maliński został laureatem Marie Skłodowska-Curie Science Award. Przedstawiono go jako chemika, światowej sławy naukowca i wynalazcę specjalizującego się w bionanotechnologii, w medycznych naukach podstawowych i klinicznych. Jest ekspertem w stosowaniu nanotechnik w medycynie, chemii i sztuce. Pracuje na Ohio University w Athens i piastuje stanowisko Marvin & Ann Dilley White Professor of Biomedical Sciences. Uhonorowano go za osiągnięcia w dziedzinie bionanotechnologii oraz za odkrycie i rozwój nanomedycyny.
Ignacy Paderewski Arts and Music Award trafiła do mieszkającego w Ameryce 93-letniego artysty i pedagoga Lubomira Tomaszewskiego, który walczył w powstaniu warszawskim. Znany jest m.in. z licznych rzeźb z kamienia, drewna i metalu, a także obrazów malowanych dymem i ogniem. Przez ponad ćwierć wieku uczył projektowania na Uniwersytecie w Bridgeport, w stanie Connecticut. Instytut docenił jego zasługi w dziedzinie malarstwa i rzeźby oraz konsolidacji polonijnego środowiska artystycznego.
Zdobywcą Ignacy Paderewski Arts and Music Award został też Leszek Długosz z Krakowa – poeta, pieśniarz, kompozytor, pianista, aktor, autor programów radiowych i telewizyjnych. Felietonista należy do najbardziej znaczących i twórczych osobowości Piwnicy pod Baranami. W Studium Literacko Artystycznym przy UJ prowadził warsztaty poetyckie. Instytut Piłsudskiego nagrodził go za twórczość muzyczną, kompozytorską, aktorską i poetycką oraz za edukację kilku pokoleń Polaków w duchu patriotycznym.
Laureaci wyrażali dumę z wyróżnień i z szacunkiem mówili o pracy instytutu; padały takie określenia jak „archiwalna arka Noego”. Podkreślano, że niewiele jest instytucji, które mogłyby „Piłsudczykom” dorównać prestiżem.
Prof. Holmgren powiedziała PAP, że do Instytutu Piłsudskiego sprowadziła ją fascynacja artystami występującymi w zespołach teatralnych i rewiowych armii generała Władysława Andersa. Interesowali ją twórcy kabaretowi, jak Kazimierz Krukowski, Feliks Konarski, Henryk Wars, a także znane w Polsce w okresie międzywojennym kobiety: Zula Pogorzelska, Mira Zimińska czy Renata Bogdańska.
„W instytucie znalazłam potrzebne mi dokumenty, oryginały. Przydały mi się do artykułów, które pisałam w +Journal of Jewish Identities+, +Polish Review+ oraz w +Nowych książkach+. Teraz pracuję nad tomem +How the Cabaret Went to War+ (Jak kabaret poszedł na wojnę), opisującym przeobrażenia w świadomości żołnierzy, którzy pod wpływem artystów zauważali, że mogą być nie tylko Polakami, ale obywatelami świata. Poznali wielkie miasta, przekonali się, że mogą znaleźć wspólny język z Anglikami czy Amerykanami” – wyjaśniła.
Do laureatów nagród Instytutu Piłsudskiego w poprzednich latach należą m.in.: profesorowie Norman Davies, Timothy Snyder, Zbigniew Darzynkiewicz, a także Henryk Górecki, Ryszard Kapuściński i senator Barbara Mikulski. Piątkowa uroczystość w polskim konsulacie odbyła się pod patronatem ministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Glińskiego.
Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski (PAP)
