Medycyna w pigułce
Bakteria Helicobacter (H. pylori) jest bakterią powszechnie występującą na calym świecie. Według statystyk dwie trzecie ludzi na naszym globie żyje właśnie z tą infekcją.
Bakteria została odkryta stosunkowo niedawno, bo w roku 1983. Do jej odkrycia przyczynili się australijscy badacze : Warren i Marshall, a w 2005 roku Komitet Nagrody Nobla w Karolińska Institutet postanowił, że Nagrodę Nobla za rok 2005 w dziedzinie fizjologii i medycyny otrzymają właśnie naukowcy z Australii.
Na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat udowodniono, że bakteria ta ma wpływ na występowanie wielu chorób żołądka i dwunastnicy oraz górnej części przewodu pokarmowego.
Bakteria H.pylori jest bakterią niewielką, podłużną o długości zaledwie kilku mikronów, zakończoną kilkoma (od 2-6) rzęskami, służącymi do poruszania się. Helicobacter rozwija się w błonie śluzowej wyścielającej żołądek lub na błonie śluzowej dwunastnicy, rzadziej na błonie wyścielającej przełyk.
Bytuje pod śluzem pokrywającym błonę śluzową, w warunkach o małej dostępności tlenu. W gęstym śluzie wykazuje niezwykłą ruchliwośc – mobilność. Ruchliwość tę zawdziecza aktywnym ruchom rzęsków.
Charakterystyczną cechą bakterii jest wytwarzanie przez nią w dużych ilościach enzymu, (pobudzającego chemiczne rozkładanie mocznika), zwanego ureazą. Właśnie w ten to sposób bakteria zobojętnia żrący kwas żołądkowy i zapewnia sobie możliwość przeżycia w niekorzystnym środowisku.
Do zakażenia bakterią dochodzi najczęściej we wczesnym dzieciństwie, to choroba brudnych rąk.
Bakteria znajdująca się w kale osób zarażonych przedostaje się do produktów spożywczych, wody lub bezpośrednio do jamy ustnej, a następnie do żołądka. Można zatem wnioskować, że częstość zakażenia bakterią Helicobacter odpowiada ogólnej higienie w danym środowisku (im lepsze warunki higieniczne, tym mniejsza szansa zakażenia).
Zakażenie bakterią nie powoduje widocznych i odczuwalnych zmian u wszystkich osób. U niektórych zmiany w żołądku można stwierdzić tylko po wykonaniu badania mikroskopowego. U innych rozwijają się nadżerki bądź owrzodzenia, a w niewielkim procencie również nowotwory (w tym zwłaszcza chłonniaki żołądka). Sam przebieg zakażenia występuje najczęściej bezobjawowo, choć u 10 – 15 % populacji występują objawy ostrego nieżytu żołądka, prowadzącego do choroby wrzodowej. Wrzody trawienne powstają częściej w dwunastnicy niż w żołądku i mogą prowadzić do poważnych powikłań, jak krwawienia z wrzodu oraz przebicie ścian żołądka.
Ustanie objawów nie jest jednak równoznaczne z tym, że bakteria została wyeliminowana. Tylko kuracja antybiotykowa skutecznie zwalcza zakażenie. Ze względu na specyficzny sposób wegetacji.
By zwalczać H.pylori, należy stosować specjalne rodzaje antybiotyków, na które bakteria jest wrażliwa. Leczenie jest skuteczne tylko przy zastosowaniu jednocześnie dwóch rodzajów antybiotyków podawanych doustnie oraz dodatkowo leku zmniejszającego wydzielanie kwasu żołądkowego. Leczenie trwa zazwyczaj dwa tygodnie a leki przyjmuje się dwa razy dziennie. Nawet przy zastosowaniu najlepszych leków wyleczenie można uzyskać tylko u 80 – 90% zakażonych osób.
Poniżej podaję, jakie mogą występować skutki zakażenia bakterią Helicobacter:
· Zapalenie błony śluzowej żołądka i dwunastnicy.
· Choroba wrzodowa dwunastnicy i żołądka.
· Rak żołądka.
· Chłonniak żołądka.
· Choroba refluksowa przełyku (cofanie się treści żołądkowej do przełyku).
· Choroba Menetriera (gigantyczny przerost błony śluzowej żołądka, uszkodzenie gruczołów żołądkowych, utrata protein, nudności, czasem wymaga operacji).
Specjalistyczne wykrywanie bakterii i diagnostyka zakażeń przez nią wywoływanych polega między innymi na :
· Wykryciu swoistych przeciwciał odpornościowych we krwi (surowicy).
· Wykryciu antygenu bakterii w kale.
· Test oddechowy.
Pierwszy test pozwala nam ustalić, czy kiedykolwiek zetknęliśmy się z tą bakterią, a jeżeli tak , to czy jest ona jeszcze w naszym organiźmie.
Poziomy dwóch rodzajów przeciwciał, tj. w klasie IgA i IgG, odpowiedzą nam na to pytanie.
Drugi wymieniony przeze mnie test jest testem, który wykrywa antygen H. pylori w kale metodą immunochromatograficzną. Wynik dodatni badania otrzymujemy w okresie zaostrzonym choroby, bowiem wtedy bakteria wydalana jest najczęściej do kału.
Przy trzecim teście, badany spożywa napój zawierający znakowany mocznik. Jeżeli w żołądku znajduje się H.pylori, to mocznik jest rozkładany przez ureazę. Produkt tej reakcji można wykryć w próbkach wydychanego powietrza, które pobiera się po spożyciu testowego napoju. Czułość i swoistość testu sięga prawie 100%.
Oba te badania wykonujemy w naszym gabinecie.
Testy inwazyjne:
· Test ureazowy – wymaga wykonania gastroskopii.
· Badanie histologiczne wycinków – wymaga wykonania gastroskopii i dodatkowo wykonania badania mikroskopowego pobranych wycinków.
· Badania mikrobiologiczne ( posiewy).
Pamiętając o kilku podstawowych zasadach higieny żywienia możemy w znacznym stopniu zmniejszyć ryzyko zakażenia bakterią. Zalecane jest spożywanie potraw czy picie wody wiadomego pochodzenie, oraz dokładne mycie rąk.
Mówiący po polsku lekarz Aleksy Dobradin, MD z wieloletnią praktyką w Polsce i Ameryce. Były ordynator Oddziału Medycyny Ogólnej szpitala St. Mary of Nazareth w Chicago. Praktykujący pod adresem: 6422 W. Belmont Ave. Chicago, Illinois 60634, tel. 773 481 2504.
