Gen. Andrzej Galica w Domu Podhalan – Kieb co, kany co, abo co, to my som!

Chicago (Inf. wł.) – W środowe popołudnie, 14 maja, uroczystą Mszą świętą odprawioną w kościele św. Brunona przez kapelana Związku Podhalan w Ameryce Północnej o. Wacława Lecha w asyście polonijnych duszpasterzy rozpoczęła się uroczystość odsłonięcia w Domu Podhalan tablicy pamiątkowej ku czci gen. brygady Andrzeja Galicy. Wartę honorową podczas nabożeństwa i ceremonii odsłonięcia zaciągnęli członkowie Stowarzyszenia Ułanów Polskich im. Tadeusza Kościuszki.

Na tablicy ku czci generała, twórcy Brygady Strzelców Podhalańskich, wojsk górskich, Leginów, żarliwego patrioty i literata wyryto słowa będące zawołaniem generała: „Kieb co, kany co, abo co, to my som” z podpisem: Związek Podhalan oraz dowództwo 21 Brygady Strzelców Podhalańskich w darze dla wszystkich członków Związku Podhalan w Ameryce Północnej. Chicago 14 maja 2008 roku.

Tablicę, ufundowaną przez spadkobierców podkomendnych gen. Galicy z 21 Brygady Strzelców Podhalańskich ,w asyście prezesa ZPwAP Stanisława Zagaty odsłonił obecny dowódca tej jednostki, gen. bryg. Tomasz Bąk, który przybył do Chicago wraz z dowódcą 5 Batalionu Strzelców Podhalańskich, podpułkownikiem Zbigniewem Ząbkiem. Po odsłonięciu tablicę poświęcił o. Wacław Lech.

Uczestnikami uroczystości byli ponadto: księża Piotr i Paweł Galkowie oraz ks. Emil Cudak, konsul Mariusz Gbiorczyk, weteran Feliks Krzan, prezes Koła nr 40 Biały Dunajec Andrzej Gędłek, wiceprezeska Związku Klubów Polskich Katarzyna Bardo, skarbnik ZKP Tadeusz Czajkowski, przewodniczący Komitetu Budowy Pomnika Wojciech Seweryn, prowa Katyńskiego dzący ceremonię Józef Bafia oraz ponad 100 członków Związku Podhalan.

Odsłonięcie umieszczonej na ścianie w holu góralskiej siedziby pamiątkowej tablicy poprzedziło odśpiewanie przez Mirosławę Sojkę-Topór hymnów narodowych Stanów Zjednoczonych i Polski oraz krótki program arystyczny przygotowany przez góralski zespół dziecięco-młodzieżowy Mariana Bryi „Chochołowianie”, działający przy Kole 43 Związku Podhalan.

Po uroczystości odsłonięcia odbył się okolicznościowy bankiet, podczas którego o bohaterze z Białego Dunajca mówili poszczególni goście honorowi. Gen. Tomasz Bąk podkreślił, że odsłonięcie tablicy było dla niego olbrzymim zaszczytem, gdyż dowodzona obecnie przez niego jednostka jest spadkobiercą żołnierskich tradycji podkomendnych generała, który walczył za Ojczyznę i dla jej dobra od początku dwudziestego stulecia do 1945 roku. Konsul Mariusz Gbiorczyk wyraził w imieniu władz RP olbrzymią radość z faktu, że mamy wśród naszych rodaków ludzi, których czcimy i jesteśmy dumni z ich patriotycznej postawy wobec Ojczyzny oraz wojskowych zasług. O zasługach generała mówili kolejni mówcy.

Podhalański bohater, gen. Andrzej Galica, urodził się w Białym Dunajcu 27 listopada 1873 roku. Po ukończeniu szkoły podstawowej oraz liceum w Wadowicach studiowal na Politechnice Lwowskiej i w Wiedniu, gdzie w 1903 roku uzyskał dyplom inżyniera budowy dróg i mostów. W 1913 roku był organizatorem Podhalańskich Drużyn Strzeleckich. W 1914 roku w Wiedniu zorganizował dwie kompanie ochotników do Legionów Piłsudskiego, których został dowódcą. Jesienią tego roku otrzmał stopień kapitana i objął komendę batalionu uzupełniającego Legionów. Wiosną 1915 roku batalion został przekształcony w 1 baon 4 pułku piechoty Legionów tzw. „Czwartaków”. Za walki stoczone w 1915 roku na terenie lubelszczyzny awansował do stopnia majora. Jesienią 1916 roku za walki na froncie podolskim i wołyńskim otrzymał stopień podpułkownika i został mianowany dowódcą 3 pułku piechoty Legionów, na czele którego wkroczył do Warszawy. 11 listopada 1918 roku zostal awansowany do stopnia pułkownika i otrzymał zadanie zorganizowania dla odradzającego się Wojska Polskiego pułków podhalańskich.

W grudniu tego roku stworzył 7 kompanii strzelców podhalańskich, które walczyły na różnych frontach w obronie ojczyzny przed bolszewikami. Został mianowany generałem brygady i walczył z Sowietami do rozejmu zawartego z bolszewikami 6 października 1920 roku. W 1944 roku uczestniczył w Powstaniu Warszawskim, gdzie został ranny. Zmarł 6 czerwca 1945 roku. W 1973 roku, po wielu latach starań, doczesne szczątki generała zostały złożone do mogiły na cmentarzu w Zakopanem wśród jego towarzyszy broni z Legionów.
Spadkobiercy żołnierskich tradycji podkomendnych generała uczestniczyli w wielu bitwach II wojny światowej. Obecnie biorą udział w misjach stabilizacyjnych, szczególnie w Iraku, gdzie współpracują z wojskami amerykańskimi.

Podhalanie, żyjący na terenie USA, w uznaniu zasług generała dla Ojczyzny w 1933 roku stworzyli przy Związku Podhalan Koło jego imienia. W roku 2000 chicagowianie ufundowali generałowi pomnik, który został odsłonięty w Białym Dunajcu.

Bankiet z udziałem obecnych dowódców oddziałów podhalańskich stał się okazją do przekazania sobie okolicznościowych prezentów, które trafią do Izb Pamięci. Generał Tomasz Bąk i ppłk. Zbigniew Ząbek przekazali na ręce prezesa ZPwAP Stanislawa Zagaty i prezesa Koła Biały Dunajec Andrzeja Gędłka stautetkę żołnierza w stroju galowym i plakietę brygady. Gospodarze zrewanżowali się pamiątkowymi albumami oraz proporcami i rzeźbami szarotek.

Tekst i zdjęcia:
Andrzej Baraniak/
NEWSRP