Reklama

Syndrom złamanego serca (PODCAST)

Katarzyna Pilewicz
02/29/2024 10:55 PM

Pewnego zimowego dnia siedemdziesięcioletni Jan, w drodze po zakupy spożywcze do lokalnego sklepu, upadł na oblodzonym chodniku i złamał biodro. Trzy dni później już nie żył. Jego żona, o dziesięć lat młodsza, Małgorzata została nagle sama, po czterdziestu latach małżeństwa. Nagła śmierć męża zdewastowała ją mentalnie, niespodziewana żałoba sprawiła, że załamała się i pogrążyła w depresji. Kilka dni po pogrzebie, Małgorzata udręczona emocjonalnie, sama znalazła się w szpitalu i zmarła z powodu syndromu złamanego serca, jak to stwierdził jej kardiolog.

Co to jest syndrom złamanego serca?

Syndrom złamanego serca został rozpowszechniony w 1990 roku przez japońskiego lekarza, Hikaru Soto, który nazwał ją zespołem takotsubo. Takotsubo to japońskie naczynie służące do poławiania ośmiornic. Ma wąską szyjkę i szerokie, spłaszczone dno. U chorego z zespołem Takotsubo obraz serca w badaniach ma właśnie taki kształt. Soto twierdzi, że ekstremalny ból psychiczny może spowodować śmierć. Dzieje się to dzięki wyzwoleniu dużych ilości adrenaliny i innych substancji chemicznych wydzielanych podczas ogromnego stresu, żałoby czy innych traumatycznych przeżyć. Kiedy stres jest bardzo intensywny, poziom chemikaliów wzrasta do toksycznych rozmiarów i powoduje zatrzymanie pracy serca.

Objawy syndromu złamanego serca

Powszechnie uważa się, że to schorzenie spowodowane jest silnym stresem psychicznym, ponieważ choroba najczęściej jest rozpoznawana u osób, które wcześniej miały silne emocjonalne przeżycia, w większości śmierć bliskiej osoby, rozwód czy zawód miłosny, stąd potoczne określenie zespół złamanego serca. Symptomy są niemalże identyczne jak w przypadku zawału serca. Do głównych objawów należą ból w klatce piersiowej, zlokalizowany za mostkiem z towarzyszącym uczuciem duszności, zakłócenia rytmu serca, obrzęk płuc, powiększenie lewej komory serca. Przy badaniach krwi pojawia się wysoki wskaźnik hormonów stresu. Do tego dochodzi obniżona temperatura ciała i widocznie obniżone samopoczucie objawiające się apatią i depresją. W większości przypadków syndrom złamanego serca ma dobre rokowania, objawy zaczynają ustępować już po 48 godzinach, a po 2-4 tygodniach zaburzenia kurczliwości serca obserwowane w badaniu ECHO znikają. W przypadku 20 procent chorych dochodzi jednak do śmierci.

Śmierć i żałoba

Złamane serce kojarzy nam się z nieszczęśliwą miłością i głęboką tęsknotą. Osoby, które przeżyły ten ból opisują go jako przeszywający, emocjonalny ból całego ciała, łączący się ze stanami lękowymi i głęboką depresją. W przypadku par, które przeżyły ze sobą większą część życia zdarza się, że odejście jednego małżonka pociąga za sobą w krótkim czasie śmierć drugiego. Dzieje się tak najczęściej w przypadku nagłej i nieoczekiwanej śmierci. Długotrwała choroba może zredukować prawdopodobieństwo pojawienia się syndromu złamanego serca, ponieważ małżonkowie mają czas, aby pożegnać się i psychologicznie przygotować na żałobę, która nastąpi po śmierci bliskiej osoby. Objawy syndromu złamanego serca dotykają najczęściej kobiety w starszym wieku, po menopauzie. Dziesięć procent chorych stanowią mężczyźni.
Według naukowców, śmierć małżonka jest jedną z najciężej przeżywanych tragedii osobistych. Żałoba to naturalny proces emocjonalny, który powstaje w wyniku utraty bliskiej osoby. Żałoba wyzwala różnorodność intensywnych emocji od rozpaczy, smutku, poczucia samotności do złości, lęku i obojętności. Każdy przeżywa żałobę indywidualnie i niepowtarzalnie. Nie można także przewidzieć, ile czasu upłynie na przeżycie żałoby. Proces zależy od wielu czynników – osobowości, wieku, przekonań i wsparcia, jakie osoba w żałobie posiada.

Jak leczy się złamane serce?

Leczenie zespołu złamanego serca jest podobne do farmakologicznego leczenia zawału serca. Różnica polega na tym, że nie ma potrzeby wykonywania zabiegu udrożniania tętnic. Ale fizyczne objawy to nie wszystko. Jak uleczyć duszę po stracie bliskiej, ukochanej osoby? Ile czasu upłynie, zanim złamane serce powróci do równowagi i odnajdzie spokój?
Gdy nie ma już zagrożenia śmiercią z powodu fizycznych objawów syndromu złamanego serca, po prostu daj sobie czas, nie zaprzeczaj swoim uczuciom i bólowi. Musisz to przeżyć, zaakceptuj uczucia i uwierz, że żałoba to proces. Będziesz przeżywać etapy tego procesu w różnej kolejności i z różną intensywnością, ale w końcu zaakceptujesz rzeczywistość.
Dużo rozmawiaj z innymi, spędzaj czas z rodziną i przyjaciółmi, nie izoluj się. Izolacja i samotność w tym czasie prowadzą do wielu problemów ze zdrowiem psychicznym. Zadbaj o siebie, ćwicz regularnie, śpij 7-8 godzin, by utrzymać zdrowie i energię. Powróć do rzeczy, które sprawiały ci przyjemność. Pozwoli ci to wprowadzić znów radość w twoje życie. A gdy ciężko ci jest pogodzić się z utratą, przyłącz się do grupy wsparcia dla ludzi w żałobie by rozmawiać z innymi, którzy przechodzą przez podobne tragedie.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC