Tytułowa „Wrogościnność” jest pojęciem utworzonym przez Jacquesa Derridę dla ukazania tego, jak ściśle gościnność jest połączona z wrogością. Termin zdaje się być szczególnie pomocny dla opisania sposobu, w jaki traktuje się imigrantów, niezależnie od tego, czy ich pobyt jest legalny, czy nie. Udzielana im bywa gościna, podszyta jednak nieustanną nieufnością, która tak łatwo zmienia się we wrogość.
„Wrogościnność. Podejmowanie obcych” to projekt artystycznych działań, które podejmują kwestię sytuacji imigrantów, czy szerzej relację do obcości. Stosunek do obcości zdaje się czynić z migracji – obecnie przecież kluczowego czynnika transformacji życia – jeden z najbardziej istotnych i trudnych problemów, z jakimi borykają się współczesne społeczeństwa.
Projekt jest z jednej strony próbą rozpoznania sytuacji imigrantów w społeczności, u której goszczą, ukazania niuansów i mechanizmów wrogościnności, z jakimi spotykają się na co dzień. Z drugiej strony może być szansą uczynienia imigrantów widzialnymi w sferze kultury, która zadziwiająco rzadko odbija ich obecność. Uzyskanie przez imigrantów prawa do obecności w kulturze gospodarzy, może stanowić wstęp do uwolnienia gościnności od wrogości.
Do projektu zaproszeni zostali wiodący artyści polscy i zagraniczni, którzy poruszyli całe spektrum problemu zachowań wobec imigrantów: od zupełnego odgraniczenia, przez wrogościnność do postulowanej całkowitej otwartości.
Problem braku gościnności poruszyła Agnieszka Kalinowska w zrealizowanym w zeszłym roku filmie „Przeciąg”, poświęconym sytuacji azylantów w Austrii (film uzupełniony jest przez rzeźbę „Fence/Ogrodzenie”). Podobnie do kwestii rozgraniczenia odnosi się Doris Salcedo, która w swojej instalacji „Shibboleth” dokonała fizycznej materializacji granic tworzonych między ludźmi. Gast Bouschet & Nadine Hilbert jako obszar pogranicza i pilnie strzeżoną barierę przed napływem niechcianych imigrantów z Afryki ukazują Morze Śródziemne. Alegoryczną reprezentację sytuacji imigrantów stanowi film Adriana Paci „Centrum stałej tymczasowości”, zaś kontrapunktowe dla niego „Linie lotnicze” Joanny Rajkowskiej prezentują sytuacje określonych ludzi.
Kwestię manipulacji gościnnością porusza Grupa Société Réaliste, która odpowiadając na sytuację imigrantów w UE, stworzyła projekt internetowej loterii wizowej, fikcyjnej gry o karty stałego pobytu Unii. Alexandra Croitoru w „The Art of Hygge” (Sztuka domowego ciepła)” ukazuje dla odmiany komercjalizację gościnności i relacji międzyludzkich, a w działaniu „Immigrant” próbuje oddziałać bezpośrednio na otaczającą sytuację, prowokując widzów, by zidentyfikowali się z imigrantami.
Za postulat gościnności uwolnionej całkowicie od wrogości uznać można działania Kolektywu Minaret, który powołał się do istnienia w odpowiedzi na kontrowersję, jaką wzbudziła propozycja Joanny Rajkowskiej, aby przekształcić jeden z poznańskich kominów w minaret, i którego celem jest właśnie realizacja minaretu. Z kolei Krzysztof Wodniczko w projekcie „Miejsce pamięci ofiar 11 września. (Propozycja przekształcenia Nowego Jorku w 'miasto ucieczki’)” postuluje powołanie do istnienia symbolicznej przestrzeni wolności dla wszelkich uchodźców.
Wystawa jest kontynuacją projektu „Anabasis. Rytuały powrotu do domu”, zrealizowanego przez Adama Budaka w ramach zeszłorocznego Festiwalu Dialogu Czterech Kultur.
Kuratorami wystawy, czynnej do 17 października, są Jarosław Lubiak i Kamil Kuskowski.
Wstęp na wystawę dla obcokrajowców – bezpłatny.
(Informacja prasowa)
–––––––––––––––––––
Dziennik Związkowy jest sponsorem medialnym Muzeum Sztuki w Łodzi.
