Na zaproszenie Instytutu Kultury Polskiej w Nowym Jorku we współpracy z Biblioteką Publiczną im. Harolda Washingtona w Chicago oraz Instytutem Adama Mickiewicza przebywała w Stanach Zjednoczonych pisarka i poetka Agata Tuszyńska.
Tura promocyjna wydanej w języku angielskim znakomitej biografii żydowskiej śpiewaczki Wiery Gran obejmowała spotkania autorskie w Amherst, Massachusetts, New Britain, Connecticut, Nowym Jorku i Chicago. Trwała od 26 lutego do 7 marca.
Właśnie 7 marca w przestronnej sali Biblioteki im. H. Washingtona zebrało się liczne grono miłośników literatury biograficznej, zaintrygowane autorką opowieści o przedwojennej śpiewaczce, występującej w czasie II wojny światowej w kawiarni „Sztuka” na terenie warszawskiego getta. Książka „Oskarżona Wiera Gran” ukazała się w 2010 roku w Wydawnictwie Literackim i doczekała się wielu pozytywnych recenzji w Polsce i Europie, ponieważ jej przekłady wydano we Francji, Hiszpanii, Włoszech i Grecji. Tym razem czytelnicy anglojęzyczni mieli okazję poznać najnowszą wersję amerykańską, wydaną przez Knopf Publishing.
Ze wszystkich publikacji autorstwa Agaty Tuszyńskiej ta książka uważana jest za najbardziej kontrowersyjną. O tę kontrowersję pytano z sali, a autorka próbowała wyjaśniać, czemu tragiczna historia życia oskarżonej o współpracę z gestapo pięknej Wiery tak bardzo przylgnęła do jej własnego życia. Kto czytał tę pozycję wie, że biografia Gran przedstawiona przez Tuszyńską to nie tylko zbiór faktów, rozmów osobistych z bohaterką i dokumentów. To także próba dotarcia do prawdy, pasja poszukiwania sprawiedliwości i dobra oraz przekazanie całej złożoności losu człowieka i emocjonalny kontakt z tym losem. W Bibliotece im. Washingtona, tym razem osobiście, Agata Tuszyńska broniła jednocześnie swojej bohaterki i własnych wyborów życiowych z historii rodzinnej.
Szczególnie pytania młodych Amerykanów polskiego pochodzenia wymagały od Tuszyńskiej głębszego wprowadzenia w historyczne fakty i opis tragicznych wydarzeń, które doprowadziły do wzajemnych oskarżeń, pomówień i podejrzeń tych, którzy przeżyli holokaust. Sprawy zupełnie niezrozumiałe dla młodych autorka wyjaśniała w sposób pełny erudycji i znajomości tematu. Wystąpienie Agaty Tuszyńskiej – poprzez wstępną autobiografię, prezentację wydanych książek i plany na przyszłość – zakończyło podpisywanie nabytych egzemplarzy, bogato przygotowanych przez księgarnię D&Z w wersji polskiej, oraz książki „Vera Gran. Accused” po angielsku.
Specyficznego nastroju dodały piosenki śpiewane przez Wierę Gran z powojennych nagrań, które można było nabyć na płycie CD. Także rzucane na duży ekran jej zdjęcia z różnych lat, prezentujące piękną dojrzałą kobietę, świadomą swojej urody i talentu. Zdjęcia ilustrujące biografię.
W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele Konsulatu RP w Chicago – konsul generalna Paulina Kapuścińska i konsul Robert Rusiecki – oraz dyrektor Biblioteki im. Washingtona, Brian Bannon. Słowo wstępne wygłosiła i nad całością czuwała organizatorka chicagowskiego wieczoru autorskiego pisarki, Maria Zakrzewska.
Książki Agaty Tuszyńskiej na pewno są do kupienia w polonijnych księgarniach, więc Polacy w Chicago mogą zaprzeczyć obecnie panującemu przekonaniu, że statystyczny Polak nie czyta książek. A zainteresowanych szczegółową biografią autorki i omówieniem jej książek odsyłam do artykułu Marii Zakrzewskiej, który ukazał się w weekendowym wydaniu Dziennika Związkowego z 1-3 marca.
Bożena Jankowska
