Reklama

Kontrola w związkach partnerskich

Katarzyna Pilewicz
10/21/2021 10:54 PM

Angelika i Robert są w związku partnerskim od dwóch lat. Robert wymaga od Angeliki, aby ubierała się w określony sposób, nie ścinała włosów, nie malowała paznokci na czerwono i tolerowała jego ciągłą krytykę. Ze swojej strony Robert nie widzi nic szczególnego w tym, że wraca do domu późno po pracy, po kolacji siedzi na telefonie i wysyła niezliczone SMS-y do znajomych.

Gdy Angelika próbuje wyjaśnić swój punkt widzenia, Robert zaraz się denerwuje i mówi, że Angelika go nie kocha. Na początku Angelika była zdezorientowana, myślała nawet, że zalecenia Roberta są podyktowane najlepszymi dla niej intencjami, zaczęła kwestionować swoje preferencje. Im dłużej jednak poddawała się woli Roberta, tym większy smutek i złość odnajdywała w sobie.

Kiedy przyszła do psychologa z objawami rosnącego lęku i niepokoju, zdziwiła się, gdy ten powiedział jej, że jest w związku z kontrolującym partnerem. Wiele osób poddanych kontroli partnera nie rozpoznaje tego, aż złość czy objawy nerwicy są na tyle poważne, że przeszkadzają im w funkcjonowaniu.

Kontrolujący partner

Wielu z nas wyobraża sobie kontrolującego partnera jako kogoś, kto otwarcie obraża i poniża innych, jest agresywny i stosuje przemoc fizyczną, a także szantażuje, gdy nie wykonuje się jego poleceń. Nie zawsze jest to właściwy obraz takiej osoby. Wielu kontrolujących partnerów, ma potrzebę utrzymania kontroli w związku z powodu niskiego poczucia własnej wartości, kruchej konstrukcji psychicznej i niepewności siebie. Kontrolujący ludzie wykorzystają cały arsenał narzędzi, by zdominować partnerów, po to by zapewnić sobie poczucie bezpieczeństwa i pewności, że utrzymają partnera w związku.

Oznaki nadmiernej kontroli w związku

Oznaki, że twój partner ma silną potrzebę kontrolowania mogą być bardzo subtelne i nie zawsze zdajesz sobie sprawę z tego, że to niewłaściwe zachowania. Przypatrzmy się najczęściej stosowanym praktykom:

1. Powolne izolowanie cię od rodziny i przyjaciół. Może to przejawiać się narzekaniem, że zbyt często rozmawiasz przez telefon z mamą, uwagami, że twoja najlepsza przyjaciółka jest nic nie warta i nie powinnaś się z nią spotykać. Osoby kontrolujące nie wahają się knuć intryg, mających na celu odsunięcie bliskich ci osób, by obedrzeć cię z ich wsparcia, w razie gdybyś zdecydowała się odejść.

2. Ciągła krytyka. Krytyka, tak jak w przypadku izolacji może zacząć się bardzo niewinnie. Niektórzy nawet próbują się upewnić w przekonaniu, że krytyka partnera jest oznaką jego miłości, bo partner stara się nauczyć nas, jak być lepszym. Inni racjonalizują, że krytyka to nic takiego wielkiego, bo partnerowi może nie podobać się sposób ubierania, mówienia czy dekorowania stołu do świątecznej kolacji, więc po co brać wszystko tak personalnie. Ale cokolwiek nie myślisz na temat krytyki, trudno w takim związku czuć się akceptowanym i kochanym, jeśli musisz ciągle zmieniać siebie i swoje upodobania, by unikać krytyki i przypodobać się partnerowi.

3. Warunkowe pokazywanie akceptacji i miłości. Mamy z tym do czynienia, gdy partner mówi, że kocha cię wtedy, gdy rezygnujesz z czegoś ważnego dla ciebie, by on miał przyjemność, lub gdy nie czuje już tej radości ze zbliżeń intymnych, bo przytyłaś, więc jakbyś tylko zrzuciła trochę kilogramów, byłabyś bardziej atrakcyjna dla niego. Przekazy takie jak ten mają na celu pokazanie ci, że nie jesteś wystarczająco dobra – kontrolująca technika, która osłabia twoją wiarę w siebie.

4. Instalowanie poczucia winy. Wielu kontrolujących partnerów manipuluje emocjami, by utrzymać kontrolę w związku. Gdy uda im się zainstalować poczucie winy w partnerze, mają cię w garści. Zrobisz wszystko, by nie czuć się winna następnym razem.

5. Brak szacunku do potrzeb partnera. Naturalne potrzeby, takie jak czas dla siebie, potrzeba rozwoju osobistego nie są szanowane przez kontrolujących partnerów. Robią wszystko, byś czuła się winna, gdy potrzebujesz odpocząć, bo nie chcesz spędzać czasu z partnerem; że idziesz na dodatkowy kurs i obdzierasz dzieci z pieniędzy na college. Kontrolujący partner zasiewa nasionka wątpliwości w tobie, byś zaczęła kwestionować swoją inteligencję, cele życiowe i umiejętności potrzebne do osiągnięcia sukcesu. W zdrowych związkach istnieje otwarty dialog na temat potrzeb i dochodzi się do satysfakcjonującego obie strony kompromisu.

6. Zazdrość, oskarżenia i paranoja. Na początku zazdrość może być postrzegana jako oznaka miłości i przywiązania. Kiedy staje się bardziej intensywna, zaczyna przeszkadzać i przerażać. Partner, który postrzega każdą twoją interakcję z inną osoba jako flirt i każe ci udowadniać niewinność, może bardzo łatwo kontrolować cię przez zazdrość.

Szacunek – droga do wolności

Obopólny szacunek to największa zmiana, jaką można dokonać, by skończyć kontrolę w związku. Po pierwsze, osoba kontrolowana musi sobie zdać sprawę z tego, że w jej związku istnieje niezdrowa kontrola, a potem musi to otwarcie wypowiedzieć. Warto przedyskutować zmiany i pracować nad obopólnym pielęgnowaniem szacunku.

Szacunek to uhonorowanie godności drugiej osoby, nie jego osiągnięć, ale tego, że jest odrębną osobą, czującą i mającą swoje indywidualne potrzeby. Szacunek to sposób myślenia i umiejętność dostrzegania wartościowych cech u siebie samego i drugiej osoby. Myślenie, które spowoduje, że szanujemy siebie, pomoże nam pielęgnować współczucie i zrozumienie drugiego człowieka.

Gdy to osiągniemy, następuje zmiana zachowania – odnoszenie się z szacunkiem do drugiej osoby, akceptowanie jej niedoskonałości, mówienie do niej w inny sposób – wydobywanie jej wartości i mocnych stron tak, by nie czuła, że musi zarobić na uczucie partnera. I oczywiście uszanowanie jej odrębności i indywidualnych potrzeb. Wymaga to codziennej praktyki.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.