Reklama

Niska samoocena i jak podnieść poczucie własnej wartości

Katarzyna Pilewicz
06/10/2021 11:01 PM

Samoocena jest twoją opinią o samym sobie. Ludzie ze zdrowym poczuciem własnej wartości lubią siebie i doceniają swoje osiągnięcia, chociaż czasami może im zabraknąć pewności siebie. Natomiast chronicznie niskie poczucie niższej wartości może prowadzić do stanów depresyjnych, nieumiejętności podejmowania ważnych życiowych decyzji, braku nadziei, niemocy w kontaktach z ludźmi, braku asertywności, godzenia się z niewygodnymi dla danej osoby decyzjami, tolerowaniem obraźliwych sytuacji i obelżywych ludzi.

Jest jeszcze druga strona medalu – zbyt wielkie poczucie wszechmocy i wyjątkowości. I na pewno znamy takie osoby, bo są to ludzie o nadmiernej zarozumiałości i braku umiejętności uczenia się z własnych błędów. Ta cecha jest zwykle spotykana u osobowości narcystycznej. Nie mieć poczucia własnej wartości jest niedobrze, bo prowadzi to do tolerowania przemocy wobec siebie, ale mieć zbyt wygórowane też niedobrze, bo prowadzi do zniekształcenia obiektywnego osądu samego siebie. Jak zwykle – najlepszy jest złoty środek.

Cechy osób z niską samooceną:

Wysoka samokrytyka w stosunku do siebie.
Ignorowanie lub bagatelizowanie swoich pozytywnych cech.
Negatywne osądzanie siebie.
Porównywanie siebie do innych.
Używanie negatywnych słów do siebie samego jak: głupi, brzydki, gruby i niekochany.
Negatywny, winiący stosunek do samego siebie.
Brak wiary w komplementy słyszane od innych.
Obwiniane się za rzeczy, które są poza naszą kontrolą.

Niska samoocena, a jakość życia

Ciągły samokrytycyzm i negatywne emocje, które z niego wynikają wiodą do chronicznego smutku, depresji, lęków, złości i wstydu. Ludzie z niską samooceną mogą mieć wysoką tolerancję na niestosowne zachowania wobec ich osoby, bo wierzą, że muszą zapracować na przyjaźń i miłość, bo gdyby partner wiedział kim są naprawdę, odrzucił by ich. Nie stawiają sobie wyzwań i unikają przeszkód, bo nie wierzą, że sobie poradzą. Do tego dochodzi ciągły lęk przed osądem innych – dlatego unikają jakiejkolwiek rywalizacji, sportów i spotkań socjalnych, gdzie łatwo znajdują oznaki dezaprobaty innych. Nie dbają o siebie i nadużywają substancji psychoaktywnych, łatwo narażeni są na samookaleczenia, zaburzenia odżywiania i samobójstwa.

Przyczyny niskiej samooceny

Najczęstszą przyczyną niskiej samooceny jest nieszczęśliwe dzieciństwo i narażenie na krytykę ze strony rodziców i nauczycieli. Do tego dochodzą słabe wyniki w nauce spowodowane brakiem wiary w siebie. W dorosłym życiu, niską samoocenę napędza przemoc fizyczna i emocjonalna ze strony partnera, chroniczny stres i kłopoty finansowe, a także choroby, w tym chroniczny ból lub niepełnosprawność.

Jak zbudować poczucie własnej wartości:

Poczucie własnej wartości zależy od sposobu, w jaki postrzegamy i reagujemy na rzeczy, które nas w życiu spotykają. Aby budować samoocenę – mów do siebie pozytywnie – wspieraj się, bądź życzliwy dla siebie, nie porównuj się do innych, ponieważ każdy ma swoje dobre cechy. Naucz się akceptować pozytywną krytykę. Otwórz się na komplementy, wynikają one z twoich umiejętności.

Nie krytykuj siebie, jeśli nie potrafisz ocenić samego siebie obiektywnie, spytaj zaufaną osobę i uwierz jej. Doceń swoje mocne strony, odpowiedz sobie na pytanie, co robisz dobrze, w czym jesteś dobry, co inni ludzie w tobie doceniają? Może to być coś bardzo małego, nieznaczącego, ale w to coś musisz wierzyć. Codziennie pisz listę rzeczy, z których jesteś zadowolony. Zapomnij o przeszłości, skup się na tu i teraz. Zamiast żyć przeszłością i rozczarowaniami, dostrzeż pozytywy płynące z teraźniejszości. Nie zamartwiaj się, zaakceptuj rzeczy, których nie jesteś w stanie zmienić. Pozwól sobie na drobne przyjemności i uczestnicz w radosnych okazjach z innymi ludźmi. Ćwicz – ćwiczenia podniosą endorfiny odpowiedzialne za walkę z depresją i zapewnią ci lepsze samopoczucie. Bądź asertywny – mów o swoich potrzebach, uczuciach i wierzeniach w sposób otwarty i prawdziwy. I notuj swoje postępy w dzienniczku.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.