Reklama

Emocjonalna burza – osobowość pogranicza

Katarzyna Pilewicz
03/25/2021 10:59 PM

Znamy te osoby, pojawiają się w naszym życiu na pewien czas i znikają, a może są w nim na stałe połączone więzami krwi lub z wyboru. Tworzą wokół siebie chaos, nieustającą dramę i konflikty. Czujemy jakbyśmy musieli stąpać wokół nich delikatnie, by nie obudzić lwa.

Osobowość pogranicza, zwana również osobowością chwiejną emocjonalnie dotyka około 2 procent ludzi dorosłych, w większości dotyczy kobiet, choć nie jest to regułą. Zaburzenie to charakteryzuje się ciągłą niestabilnością emocjonalną, wahaniem nastrojów, nieobliczalnym, impulsywnym zachowaniem i zaburzonym, niejasnym poczuciem obrazu samego siebie. Intensywność emocji i stały lęk przed odrzuceniem wprowadzają ich w otchłań krótkich, lecz intensywnych epizodów lękowych, depresyjnych, ataków wściekłości, prób samookaleczenia i myśli samobójczych.

Jak rozpoznać osobowość pogranicza (ang. borderline personality disorder)?

Zwykle zdarzenia mogą wyzwolić wystąpienie symptomów, ponieważ osoba z zaburzeniami osobowości typu borderline jest opanowana wszechpotężnym lękiem przed odrzuceniem. Różnorodne negatywne emocje, jak złość, desperacja, zazdrość, smutek, wstyd, lęk, poczucie winy mogą wypłynąć nagle na powierzchnię wyzwolone przez nic nie znaczące przymusowe sytuacje jak odwołanie ustalonego spotkania, nic nie znaczący życzliwy gest w stronę drugiej osoby, czy nagła zmiana planów. Ludzie ci mają również tendencję do przypisywania innym negatywnych emocji błędnie interpretując ich zachowania i reakcje.

Charakterystyczne cechy osobowości pogranicza:

Powtarzający się wzorzec intensywnych i bardzo niestabilnych relacji z innymi ludźmi. Prawie zawsze oscylowanie między idealizowaniem bliskich a ekstremalnym dewaluowaniem ich i odrzuceniem.
Impulsywność i nadmierna intensywność w relacjach z ludźmi.
Lęk przed odrzuceniem. Najbardziej charakterystyczne dla osób z osobowością pogranicza jest stały lęk, że zostaną porzuceni, zdradzeni, wykorzystani. Czyni to ich jeszcze bardziej uzależnionymi, podejrzliwymi i narzucającymi się. Przekraczają granice prywatności, by niejako wtopić się w drugą osobę; nigdy nie wychodzi to na dobre, bowiem każde najdrobniejsze próby utrzymania granic przez partnera traktują jako zdradę i porzucenie.
Niejasne i niestabilne poczucie własnej tożsamości. Nie mają pojęcia kim są, nie mają swoich wartości, przyjmują je od otoczenia, widzą siebie oczyma innych ludzi.
Pustka. Poczucie bolesnej pustki i nudy w środku powoduje, że czują brak przynależności do innych i samotność.
Paranoiczne myśli wyzwalane przez stres i sytuacje, które są interpretowane jako odrzucenie.
Dysocjacja; poczucie braku kontaktu z rzeczywistością. Nierzeczywiste odczucia odłączenia się od siebie. Zdarza się, że w okresie dużego stresu mogą słyszeć wewnętrzne głosy które mówią im co robić.
Zachowania samo-destrukcyjne, próby samobójcze, samookaleczenia, nadużywanie alkoholu i narkotyków, zaburzenia odżywiania

Kto jest narażony na rozwój osobowości pogranicza?

Mówi się, że predyspozycje genetyczne mają ogromną rolę w rozwoju dysfunkcyjnej osobowości. Mimo niewłaściwych genów osoba nie rozwinie dysfunkcji, jeśli nie istnieją dwa inne czynniki: psychologiczne – w tym indywidualna wrażliwość na pewne bodźce i sposób interpretacji doświadczeń oraz niekorzystne czynniki środowiskowe. Osobowość pogranicza powoli kształtuje się od dzieciństwa, ale diagnozowana jest dopiero w latach dojrzałych. Traumatyczne wydarzenia w dzieciństwie, które na jedno dziecko nie będą miały większego wpływu, u drugiego mogą spowodować rozwój patologicznych cech. Do częstych okoliczności z lat dzieciństwa, które mogą być zinterpretowane jako traumatyczne zalicza się utratę ważnej osoby, śmierć matki lub ojca, emocjonalna i fizyczna przemoc, brak poczucia bezpieczeństwa, niezapewnienie miłości i ochrony w dzieciństwie, niekonsekwentne wychowanie, oraz przemoc seksualna.

Jak sobie pomóc?

Psychoterapia może potrwać długo, dlatego że dysfunkcja osobowości to nie choroba, którą można wyleczyć podając leki. To długotrwały proces zmiany wewnętrznych wierzeń, sposobu myślenia i regulacji emocji. Zanim zobaczy się pozytywne efekty, może potrwać trochę czasu, ale jest to możliwe. Oto sposoby, które można ćwiczyć samemu:

Utrzymuj stabilny rozkład posiłków i spania.
Zacznij praktykować jogę by zredukować stres.
Zakładaj realistyczne cele, których możesz dokonać.
Spędzaj czas z rodziną i znajomymi. Otwórz się przed zaufanym przyjacielem.
Rozkładaj zadania na małe, wykonywalne części i ustal priorytety. Nikt nie jest perfekcyjny, rób wszystko to co możesz i jak możesz najlepiej.
Znajdź miejsca i ludzi, którzy dają ci komfort emocjonalny.
Nie używaj alkoholu i pod żadnym pozorem narkotyków.
Bądź cierpliwy. Twoje symptomy powoli mogą się zmniejszać, nie oczekuj poprawy natychmiastowej.
Zawsze dokształcaj się i czytaj o swojej kondycji.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.