Reklama

Styczniowy spadek nastroju

Katarzyna Pilewicz
01/15/2021 12:00 AM

Trzeci poniedziałek stycznia jest nazywany niebieskim poniedziałkiem, najbardziej depresyjnym dniem w roku, co może jest mitem, nie popartym wiedzą naukową. Ale wiemy jednak, że styczniowy spadek nastroju istnieje naprawdę.

Dzieje się tak dlatego, że po podwyższonej aktywności psychicznej i fizycznej w grudniu następuje nagły spadek. Rezultatem jest obniżona odporność organizmu i podatność zarówno na sezonowe grypy i infekcje jak i załamania psychiczne. Styczeń ze swoją zimną i ponurą pogodą, odliczaniem do wiosny, która jest jeszcze daleko oraz pozostałości po świętach – w postaci opróżnionego konta bankowego, odświeżonych na nowo ran wynikających z konfliktów rodzinnych, nadmiaru kilogramów i niedotrzymanych postanowień noworocznych – powodują, że nastroje mocno opadają i niektórzy z nas, ci bardziej podatni i wrażliwi, mogą popaść w stan kryzysowy.

Przyczyny depresji

Przyczyną obniżonego nastroju może być wiele czynników, zarówno psychologicznych jak i biologicznych. Niektórzy rodzą się z genetycznymi predyspozycjami, które podnoszą ryzyko zachorowania na depresję w którymś momencie życia. Inne znane medyczne przyczyny depresji to choroby tarczycy, chroniczny ból, anemia i problemy z sercem. Czasem, gdy kondycja medyczna jest ustabilizowana, nastrój się poprawia i ulega zmianie. Chroniczny stres, przepracowanie i brak snu bezbłędnie wiodą na drogę depresji. Tak samo niektóre leki przepisywane na chroniczne dolegliwości – na przykład na nadciśnienie. Zdarza się, że leki antydepresyjne nie pomagają. a wręcz przeciwnie nasilają symptomy i prowadzą do myśli samobójczych, dlatego zawsze czytaj ulotkę i zapoznaj się z efektami ubocznymi leków, które bierzesz dyskutując je z lekarzem. Symptomy depresji mogą różnić się intensywnością od łagodnych do bardzo dokuczliwych w zależności od tego jak bardzo przeszkadzają w normalnym funkcjonowaniu w rodzinie, w pracy czy w szkole.

Rodzaje zaburzeń afektywnych

Zaburzenia depresyjne – od pojedynczego epizodu do zaburzeń depresyjnych nawracających. Depresja charakteryzuje się obniżonym nastrojem, poczuciem smutku i winy, obniżoną samooceną, zmianą w rytmie spania, od trudności w zaśnięciu lub częstym budzeniem się w nocy, do nadmiernego spania nawet w ciągu dnia. Depresja zabiera energię i motywację do wykonywania normalnych czynności. Do tego dołączają zaburzenia apetytu i wynikające z tego zmiany wagi ciała od szybkiego tycia do utraty kilogramów. Osoby cierpiące na depresję nie potrafią cieszyć się z rzeczy, które dawały im satysfakcję i radość w przeszłości, są pesymistycznie nastawione do świata, brakuje im nadziei na przyszłość, są nadpobudliwe i mają tendencję do izolowania się od ludzi i rodziny. Aby zdiagnozować epizod depresji symptomy muszą być obecne przez większość dnia co najmniej dwa tygodnie. Epizod depresji może utrzymywać się od kilku tygodni do miesięcy. Depresja i ponury nastrój, jaki jej towarzyszy, może doprowadzić do myśli samobójczych nasilających się do tego stopnia, że w głowie tworzy się plan, jak tego dokonać. Wówczas potrzebna jest pomoc natychmiast, ponieważ myśli samobójcze mają tendencję do szybkiej intensyfikacji i osoba może nagle i nieracjonalnie targnąć się na swoje życie w przypływie nagłego impulsu.

*Chroniczna depresja (dystymia) – symptomy chronicznej depresji są podobne do powyższych, ale słabsze w intensywności. Chroniczna depresja utrzymuje się do dwóch lat. Zwykle zaczyna się w dzieciństwie lub wczesnej młodości. Pozwala funkcjonować, ale wciąż powstrzymuje od oddychania pełną piersią i życia na optymalnym poziomie komfortu.

*Depresja poporodowa – jest związana z hormonalnymi, psychologicznymi i fizycznymi zmianami po urodzeniu dziecka. Ryzyko depresji poporodowej zwiększa się u bardzo młodych matek, u matek które poprzednio zmagały się z epizodami depresji, u tych, które mają mało wsparcia po urodzeniu dziecka, są w konflikcie małżeńskim lub samotnie wychowują oraz u wielodzietnych matek. Szacuje się, że jedna na dziesięć kobiet może zachorować na depresję poporodową, a jedna na tysiąc będzie cierpieć na depresję połączoną z psychozą.

*Psychotyczna depresja – to typ depresji połączonej z oderwaniem się od rzeczywistości. Podczas psychozy osoba cierpi na halucynacje słuchowe, może słyszeć głosy, które mówią złe i poniżające komentarze na jej temat. Do tego mogą dołączyć urojenia, czyli intensywne przekonana między innymi o bezwartościowości, porażce lub grzechu. Jedna z czterech osób przyjmowanych na oddziały szpitali psychiatrycznych cierpi na depresję psychotyczną.

*Depresja maniakalna – epizod depresji, zazwyczaj bardzo silny, następujący po epizodzie maniakalnym. Mania charakteryzuje się podwyższoną energią, brakiem snu, poczuciem nadprzyrodzonej siły i kreatywności, zwiększoną rozmownością, podejmowaniem nieodpowiedzialnych decyzji włącznie z wydawaniem pieniędzy, niekontrolowanym seksem i często nadużywaniem alkoholu. Mania czasem wiąże się z epizodami psychotycznymi, słyszeniem głosów mówiących o nadprzyrodzonej sile. Do tego dochodzi paranoja i nadmierna agresywność i impulsywność.

*Depresja sezonowa – zdarza się każdego roku o tej samej porze. Zazwyczaj rozpoczyna się wraz z nastaniem jesieni i trwa aż do wiosny. Niektórzy eksperci twierdzą, że depresja sezonowa jest związana ze światłem lub jego brakiem podczas krótkich zimowych dni, dlatego też jest o wiele mniej spotykana w krajach, gdzie słońce świeci cały rok. Depresja sezonowa zwykle zaczyna się w przedsionku dorosłości i dotyka znacznie częściej kobiet. Symptomy nie są tak intensywne jak w przypadku epizodu depresji, ale nie mniej dokuczliwe.

Dbajmy o siebie!

Nadchodzący czas sezonowego obniżenia nastroju przypomina nam o konieczności utrzymania higieny psychicznej i zabezpieczenia się przed depresją. Nie zawsze można uniknąć życiowych zakrętów, ale przy odpowiedniej umiejętności radzenia sobie z przeszkodami losu i dbałością o zdrowie można uchronić się przed większymi załamaniami nerwowymi i depresją. Odpowiednia dieta, sen, odpoczynek, niesięganie do używek w czasie obniżonego nastroju i kiedy trzeba szukać rozwiązania problemu pomogą w okresie zwiększonego ryzyka. Pierwszą i najgroźniejszą oznaką, że zaczyna nas dopadać depresja jest chęć izolowania się od ludzi. Poczucie wyobcowania i wycofanie są bardzo groźne więc trzeba się go wystrzegać. Do dobrego samopoczucia potrzebni nam są pozytywni ludzie. Dobrze jest się nauczyć szukać wsparcia, gdy jest taka potrzeba.

Całodobowa linia dla ludzi w kryzysie lub rozważających samobójstwo, po angielsku 1-800-273-8255. SMS-em skontaktuj się na numer 741741.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.