Andrzej Pityński był najbardziej znanym polskim rzeźbiarzem w Stanach Zjednoczonych - ocenił wicepremier, szef MKiDN Piotr Gliński, który przypomniał też, że zmarły artysta był twórcą wielu dzieł monumentalnych i kameralnych, w tym Pomnika Katyńskiego w Jersey City.
"Ameryce oddał swój talent, ale w sercu pozostał Polakiem. Niech spoczywa w pokoju" - napisał w sobotę na Twitterze Gliński. Artysta zmarł w piątek rano w Virtua Hospital w Mount Holly w stanie New Jersey. Miał 73 lata.
Andrzej Pityński urodził się 15 marca 1947 r. w Ulanowie. Jego rodzice, Aleksander i Stefania, należeli do podziemia antykomunistycznego. Pod koniec lat 50. Andrzej wraz z ojcem wspomagał i zaopatrywał pozostających w podziemiu żołnierzy podziemia niepodległościowego, m.in. Michała Krupę ps. Pułkownik - brata Stefanii Pityńskiej. Z powodu represji władz komunistycznych rodzina Pityńskich opuściła Ulanów i osiadła w Krakowie, gdzie Andrzej Pityński podjął studia w Akademii Sztuk Pięknych w pracowni rzeźby najpierw Mariana Koniecznego, a później Jerzego Bandury.
Do Stanów Zjednoczonych Andrzej Pityński wyjechał w październiku 1974 r. Pracował tam jako robotnik budowlany, wkrótce też podjął studia artystyczne na Wydziale Rzeźby w Arts Students League w Nowym Jorku. W 1979 r. wykonał rzeźbę "Partyzanci I", która w 1983 r. została odsłonięta w Bostonie.
Pityński został członkiem National Sculpture Society (NSS), profesorem rzeźby w Johnson Atelier Technical Institute of Sculpture w Mercerville. W 1987 r. otrzymał obywatelstwo USA. Dwa lata później przyjechał do Polski i odtąd bywał w kraju regularnie.
Do najsłynniejszych rzeźb Andrzeja Pityńskiego należy Pomnik Katyński w Jersey City tuż obok Nowego Jorku, przy ujściu rzeki Hudson do Oceanu Atlantyckiego. Monument przedstawia związanego polskiego oficera z wbitym w plecy bagnetem nasadzonym na karabin. W 2018 roku pojawiły się plany usunięcia tego pomnika z prestiżowej lokalizacji nad rzeką Hudson, naprzeciw Manhattanu, jednak rada miejska zadecydowała o pozostawieniu monumentu na starym miejscu.
Do znanych dzieł Pityńskiego należą też: Bostoński Pomnik Partyzantów, Pomnik Mściciela w Doylestown na cmentarzu polskim w tzw. Amerykańskiej Częstochowie, Pomnik Czynu Zbrojnego Polonii Amerykańskiej, nazywany także pomnikiem Hallerczyków na warszawskim Żoliborzu. Rzeźbiarz jest również autorem wykonanego z brązu popiersia dowódcy 2. Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa, odsłoniętego na Largo Generale Anders w Cassino, a także pomników Ignacego Jana Paderewskiego, księdza Jerzego Popiełuszki, Marii Curie-Skłodowskiej oraz Tadeusza Kościuszki. (PAP)
PAP
