„Góralu czy Ci nie żal, odchodzić od stron ojczystych, i świerkowych lasów i hal. I tych potoków srebrzystych. Góralu czy ci nie żal, Góralu, wracaj do hal!” Tę pieśń ze wzruszeniem zaśpiewał kiedyś sam Jan Paweł II, dołączając do chórku japońskich muzyków podczas papieskiej pielgrzymki do Azji.
Często również śpiewała mi ją moja Babcia. Te słowa i ta pełna sentymentu melodia utkwiły w mojej pamięci. Jako mała dziewczynka, wychowując się razem z dziadkami na przedmieściach Chicago, nie raz przed snem słuchałam właśnie tej pieśni przeplatanej płynącymi prosto z serca opowieściami o pradziadku, który pochodził właśnie z majestatycznych polskich gór. Babcia zawsze była i jest do dziś bardzo dumna z pochodzenia swojego ojca. Ona, tak jak i ja, słuchała kiedyś z zachwytem jego opowieści o pięknych tatrzańskich terenach, z których pochodził. Nie trzeba jednak wywodzić się z Podhala, aby się tym miejscem głęboko zauroczyć. Wystarczy doświadczyć polskich Tatr choć raz, aby ich czar pozostał w pamięci i w sercu na zawsze.
Często dziś pytają mnie znajomi, które ze wszystkich miejsc odwiedzonych podczas realizacji zdjęć do Flavor of Poland jest według mnie najpiękniejsze. Niełatwo odpowiedzieć na takie pytanie. Jeżeli bym jednak musiała, mogłabym wymienić kilka ulubionych miast i regionów. Do tego ogólnego rankingu jednak nie dołączam nigdy polskich gór. Teren zwany Podhalem to zakątek Polski, którego nie można postawić na równi z innymi. W magii polskich Tatr i pięknej kulturze ukształtowanej przez wieki u ich stóp znajduje się coś naprawdę wyjątkowego. Moim zdaniem to tutaj żyje duch Polski – rozbrzmiewające góralskie pieśni, porywająca muzyka i taniec, rozgrzewające dania i góralskie trunki, ostre górskie sery, ciepła gościnność miejscowych i ich nieustający dobry humor, kolory lokalnego folkloru i piękno ludowej sztuki, ciekawa część polskiej historii, a to wszystko w otoczeniu jednego z najbardziej malowniczych i zapierających dech krajobrazów Polski. Od czego tu zacząć aby trafnie przekazać walor tak unikalnego miejsca nieznanego wcale Amerykanom?
Najlepiej jak każdy turysta – od wizyty w słynnym na tym terenie mieście, zwanym Zakopanem!
To tutaj zaczęłam swoją przygodę na Podhalu, którą podzielę się z widzami amerykańskiej telewizji publicznej w ostatnim odcinku z pierwszej serii programu Flavor of Poland(w Chicago – już w tę sobotę na kanale 11 WTTW PBS). Spacerując po słynnych zakopiańskich Krupówkach z malowniczym widokiem na Polskie Tatry, delektując się góralskimi serkami polanymi słodką żurawiną i rozgrzewając się po drodze góralskim grzańcem i ciepłą pajdą posmarowaną smalcem stwierdziłam, że jest tu taki ogrom kultury, historii i natury, że nie sposób zapoznać się z tym wszystkim dogłębnie bez dobrego przewodnika. I miałam ogromnie szczęście spotkać właśnie takiego na swojej trasie!
Będąc w Zakopanem, poznałam Pana Macieja Krupę – przewodnika urodzonego na tych terenach, który od kilku lat oprowadza turystów po swoich rodzimych terenach, opowiadając im o wszelkich dziejach, walorach i ciekawostkach Podhala. To w rozmowie z Maćkiem nauczyłam się, że Zakopane około dziewiętnastego wieku, podczas polskich rozbiorów, stało się centrum polskiej kultury i największym kurortem górskim dla wybitnych polskich artystów (malarzy, muzyków, pisarzy), którzy znajdowali ukojenie i inspiracje w urokach otaczającej miasto przyrody. To tu przebywali polscy laureaci nagrody Nobla – Henryk Sienkiewicz i Maria Skłodowska Curie. To tu też tworzył wielki poeta Jan Kasprowicz, jak również wybitny artysta Stanisław Ignacy Witkiewicz – malarz, rysownik, fotograf, dramaturg, pisarz, filozof, teoretyk i krytyk sztuki. Ślady ich twórczości do dziś istnieją zachowane w lokalnych muzeach, charakterystycznych willach, w których niegdyś zamieszkiwali oraz w wielu elementach lokalnej sztuki i architektury. Trzeba by było zostać w Zakopanem na dłużej, aby zwiedzić wszystkie te miejsca, ale przejażdżka bryczką po podgórskich uliczkach miasta z opowiadającym żarty góralem też wystarczy, aby dowiedzieć się więcej o polskiej kulturze, sztuce i historii, którymi charakteryzuje się Zakopane.
Po długiej rozmowie i przejażdżce po mieście, przyszedł czas na obiad. Spotkałam się ponownie z Maćkiem w znanej turystom restauracji pod nazwą „Chata Zbójnicka,” aby zapoznać się z charakterystycznymi smakami podhalańskiej kuchni. Miałam między innymi okazję posmakować rozgrzewającej góralskiej kwaśnicy, wszelkich lokalnie wędzonych mięs, góralskich serów, jak i wykwintnego dania z jagnięciny. Na końcu zaproponowano mi również tradycyjny góralski „digestif” (jak to przystaje na prawdziwe góralskie zwyczaje!). O tym jak sobie poradziłam z tą sytą ucztą oraz o tym, czym ona się charakteryzuje, dowiecie się w odcinku o Zakopanem.
Często nazywane zimową stolicą Polski Zakopane to miasto, które oferuje idealne połączenie zabawy, nowoczesnych hoteli, pięknych widoków, ogromu kultury i fascynujących tradycji, lecz to rozległość otaczających Tatr i ich cudowna przyroda są elementami najbardziej czarującymi zmysły tych, którzy tutaj przybywają. Aby w pełni nasycić się tym krajobrazem, wyruszyłam w końcu na wędrówkę w góry. Po drodze zatrzymałam się również w kolejnym, bardzo charakterystycznym dla tych terenów miejscu, a mianowicie w bacówce! Opowiadając amerykańskim telewidzom o kluczowych elementach podhalańskiej kultury, nie mogłabym pominąć tego – jednego z najważniejszych. To w końcu w podhalańskich bacówkach powstaje tradycyjny, ulubiony i znany na całym świecie góralski ser – oscypek! Zapachy wędzących się serów w jednej z napotkanych po drodze chat przyciągnęły mnie na krótką przerwę i przekąskę. Zatrzymując się tu jednak nie przypuszczałam, że spotka mnie jeszcze kilka dodatkowych niespodzianek, które mnie wzruszą i pozostaną na zawsze w pamięci. Nie zdradzę jednak ich sekretu teraz – aby to zrozumieć, po prostu trzeba to zobaczyć. Zapraszam zatem do kanału 11 WTTW PBS Chicago w tę sobotę, 25 kwietnia, o godzinie 11 am na tę niezwykłą wędrówkę przez Zakopane i polskie Tatry.
Po więcej informacji na temat programu Flavor of Poland zapraszam do odwiedzenia strony http://www.flavorofpoland.com. Z kolei w mediach społecznościowych umieszczane są wszelkie aktualności odnośnie programu i ciekawostki z mojej podróży po Polsce: @flavorofpoland na Instagram, Facebook i Twitter.
Aleksandra August
Zdjęcia z archiwum Aleksandry August i Flavor of Poland
Redakcja
