Alicja tkwiła w burzliwym związku od trzech lat. Z jednej strony straciła nadzieję, że kiedykolwiek sytuacja się poprawi, z drugiej jednak strony sama myśl, że Michał mógłby odejść, przyprawiała ją o atak paniki. Michał znał tę stronę Alicji i wykorzystywał ją jak mógł. Pozwalał sobie na wiele nieodpowiednich zachowań, w tym kłamstwa, przemoc fizyczną i poniżanie, bo wiedział, że im bardziej on będzie niedostępny, tym bardziej ona będzie lgnąć i prosić o odrobinę uczucia. Po pewnym czasie stało się to, czego Alicja obawiała się w najgorszych koszmarach. Odszedł do innej.
Czym jest lęk przed odrzuceniem?
Lęk przed odrzuceniem opiera się na irracjonalnym strachu przed wchodzeniem w bliskie relacje z innymi ludźmi. Każdy związek dla osoby zaburzonej niesie ryzyko bycia odtrąconym i w konsekwencji przerażającą wizję samotności. Ludzie cierpiący na lęk przed odrzuceniem żyją zazwyczaj zgodnie z jednym z dwóch schematów. Pierwszy z nich to życie w związku, ale z poczuciem ciągłej niepewności i strachu, że może się on kiedyś skończyć. Taka relacja nie daje szczęścia, a wręcz wpędza w nerwicę. Strach przed odtrąceniem jest tak wielki, że osoba robi wszystko, by tylko nie stracić partnera. Stara się ciągle zapewniać o swoim uczuciu i spełniać oczekiwania drugiej strony. Daje z siebie wszystko nie biorąc nic w zamian. W końcu przybiera to formę osaczenia i natręctwa, które w konsekwencji staje się przyczyną rozstania. Drugi schemat to unikanie ludzi z obawy przed odrzuceniem.
Skąd się bierze lęk przed odrzuceniem?
Wielu ludzi nie zdaje sobie sprawy z tego, że emocjonalne odrzucenie jest przyczyną ich bólu psychicznego. Na pierwszy rzut odrzucenie kojarzy się z czymś fizycznym, z odejściem, odepchnięciem. Odrzucenie to pozostawienie niemowlęcia w szpitalu czy zostawienie kogoś w potrzebie na poboczu drogi. Najczęściej odrzucenie to jednak utrata bliskości spowodowana śmiercią, rozwodem, rozstaniem, chorobą lub przemocą. Zwykle lęk ten ciągnie się za nami od wczesnego dzieciństwa. Dziecko doświadcza odrzucenia przez emocjonalną lub fizyczną nieobecność rodzica. Nie tylko nieobecność, ale także zaniedbanie emocjonalne jest przyczyną powstania lęku. Niektórzy nabywają go w późniejszym okresie życia, po przykrych przejściach we własnych związkach miłosnych.
Jak działa odrzucenie?
Zdrowy człowiek musi mieć zaspokojone potrzeby emocjonalne i fizjologiczne. Brak zapewnienia tych potrzeb prowadzi do zaburzenia poczucia bezpieczeństwa i lęku przed odrzuceniem. Odrzucenie jest traumatycznym przeżyciem. Na przykład śmierć rodzica może zachwiać kompletnie poczuciem bezpieczeństwa dziecka i całym jego światem. Brak poczucia bezpieczeństwa istnieje w sytuacjach wysoce stresujących, na przykład gdy dziecko żyje w rodzinie, gdzie istnieje przemoc fizyczna i emocjonalna, alkoholizm, niebezpieczne sąsiedztwo, ekstremalna bieda i przestępczość. Normalna dawka lęku przed odrzuceniem może być użyteczna, gdy jednak lęk burzy relacje międzyludzkie, jak w przypadku Alicji, należy zasięgnąć porady profesjonalisty.
Odrzucenie emocjonalne
Nie tylko fizyczne odrzucenie jest szkodliwe dla dziecka. Traumatyczne jest w równym stopniu odrzucenie emocjonalne. Jeśli matka nie może lub nie potrafi empatyzować z dzieckiem, dostroić się do jego uczuć i potrzeb, jest zimna, zajęta sobą lub po prostu niedostępna, dziecko może poczuć się odrzucone, samotne i nieważne. Nawet w przypadku, gdy opiekun poświęca dziecku dużo uwagi, ale nie potrafi zaspokoić jego potrzeb ze względu na brak bliskości. Tak dzieje się w przypadku dzieci wychowanych w domach dziecka, gdzie zapewnione są potrzeby podstawowe, poświęcona jest uwaga, ale brakuje bliskich więzi. Odrzucenie może wystąpić także później, gdy na pozór wszystko jest w rodzinie w porządku, jednak dziecko jest krytykowane, kontrolowane, nierówno traktowane, czy też nie może wyrażać swoich emocji pod groźbą ośmieszenia i poniżenia. Takie traktowanie prowadzi do założenia, że popełnienie błędów jest nie w porządku, że uczucia dziecka nie są prawdziwe. Rodzic często używa formułek: ”nie masz o co płakać!”, “jeśli nie przestaniesz, to dam ci prawdziwy powód do płaczu”,” to nie bolało!”, “nie masz o co być tak zły”. To zaprzeczanie uczuciom dziecka, które uczy się, że jego emocje są nieprawdziwe i nieważne. Do odrzucenia emocjonalnego może dojść, gdy rodzice stawiają poprzeczki swoim dzieciom zbyt wysoko i wymagają całkowitego podporządkowania. Emocjonalne odrzucenie może także być spowodowane czymś na pozór odwrotnym – gdy rodzice mają zaburzone granice i traktują swoje dzieci jak przyjaciół lub powierników. Niestety zazwyczaj ci, którzy przeżyli tą formę emocjonalnego odrzucenia są bardziej skłonni powtórzyć ten schemat ze swoimi dziećmi i w ten sposób cykl odrzucenia się powtarza. Świadomość tego może pomóc w przełamaniu niezdrowych zachowań i osiągnięciu zmiany.
Katarzyna Pilewicz LCPC, CADC
psycholog i psychoterapeutka licencjowana w stanie Illinois. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Obecnie prowadzi badania doktoranckie w Walden University na temat wpływu psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Członek American Psychological Association i PSI CHI. W swojej praktyce opiera się na holistycznym poglądzie o wzajemnym wpływie umysłu, ciała i środowiska. W swojej klinice w Deerfield zajmuje się leczeniem młodzieży i dorosłych z problemami psychologicznymi pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.
Teraz także: 911 N. Plum Grove Road, suite C, Schaumburg, IL, 60173
Psychological Counseling Center prowadzi konsultacje i porady dla osób zmagających się z problemami natury psychologicznej. Pomożemy zredukować stres, lęki i depresję. Wskażemy właściwe rozwiązania. Ukierunkujemy cię na odnalezienie siebie i twojej drogi życiowej. Po konsultację dzwoń: (847) 907-1166.
NOWA GRUPA:
Psychological Counseling Center otwiera nową grupę dla rodziców POZYTYWNE RODZICIELSTWO. W komfortowej atmosferze, pełnej poufności i wzajemnego wsparcia omawiamy trudne sytuacje i problemy, by znaleźć proste rozwiązania. Zrozum zachowanie swojego dziecka! Działaj na jego korzyść! Program oparty jest na zasadach nauk Alfreda Adlera. Po informacje dzwoń: (847) 907-1166
fot.pxhere.com
Katarzyna Pilewicz
