Basia przeszła w swoim życiu wiele. Odepchnięta przez matkę, niekochana i nierozumiana szukała miłości tam, gdzie nie mogła jej znaleźć. W wieku 18 lat zaszła w ciążę i urodziła dziecko człowiekowi, którego nie powinno być w jej życiu. Człowiek ten zniszczył jej wolną wolę, radość życia i potrzebę dążenia do celu. Basia poddała się, aby odrodzić się na nowo. Pomógł jej w tym czysty przypadek. Na jednym ze spotkań w swojej parafii spotkała starszego człowieka, emerytowanego profesora, który pomógł jej się otworzyć na zmianę.
Matka – pierwsza miłość
Dziecko identyfikuje się z matką, ponieważ jest ona pierwszą i najważniejszą osobą w jej życiu. Matka jest oazą bezpieczeństwa, która zapewnia dziecku emocjonalne i fizyczne bezpieczeństwo przez dotyk, uśmiech i uczucie. Jej pełne miłości i zaangażowania oddziaływanie na potrzeby dziecka daje mu poczucie ważności, akceptacji i wartości. Narcystyczna matka nie potrafi dostosować się do potrzeb swojego dziecka, czym zaburza jego zdrowy rozwój psychologiczny. Jak Narcyz, w greckiej mitologii – widzi tylko swoje odbicie, jest skoncentrowana głównie na swoich potrzebach. Nie tworzy żadnych granic pomiędzy sobą, a swoimi dziećmi, których nie postrzega jako oddzielnych istot potrzebujacych miłości. Narcystyczna matka ma słabe umiejętności rodzicielskie.
Od najwcześniejszych lat więź pomiędzy Basią a jej matką była zaburzona. Basia przeżyła konsekwencje zaburzonej relacji z matką, powtórzyła toksyczne wzorce i związała się z narcyzem w wydaniu męskim, ponieważ było to coś jej dobrze znanego.
Oto konsekwencje ponoszone przez córki narcystycznych matek:
Brak granic
Córki narcystycznych matek ponoszą trochę inne konsekwencje niż synowie, ponieważ spędzają zazwyczaj więcej czasu z matką i jest ona ich wzorcem do naśladowania. W związku z brakiem granic narcystyczna matka widzi swoje córki jako zagrożenie i przedłużenie ego. Poprzez ciągłe ich krytykowanie stara się ukształtować je na swój wyidealizowany obraz. Widzi w nich jednocześnie swoje własne cechy, których nie akceptuje. Należą do nich samolubność, skoncentrowanie na sobie, emocjonalny chłód i upór. Dlatego też narcystyczne matki zazwyczaj faworyzują swoich synów, chociaż ranią ich w zupełnie inny sposób – emocjonalnym kazirodztwem.
Narcystyczna przemoc
Do narcystycznej przemocy zalicza się takie zachowania jak poniżanie, zawstydzanie i kontrolowanie, co zaburza rozwój osobowości młodej dziewczyny, rodzi brak bezpieczeństwa i niską wartość własną. Dziewczyna nie może ufać swoim uczuciom i potrzebom, wini się za niezadowolenie swojej matki. W bardziej ekstremalnych przypadkach, dziewczyna czuje, że nie ma prawa żyć, że jest niepotrzebna, że jest ciężarem i nigdy nie powinna się była urodzić. Narcystyczne matki dobrze ukrywają przemoc, a córki uczą się przyjmować przemoc bez słowa, stają się bezbronne i nie rozpoznają symptomów ostrzegawczych w późniejszym życiu, we własnym związku. Dlatego narażone są na powtarzanie cyklu przemocy.
Toksyczny wstyd
Córki narcystycznych matek rzadko czują się sobą. Muszą zazwyczaj wybrać pomiędzy byciem sobą a utratą matki. Matka nie akceptuje córki za to, kim jest, traktuje ją jako odbicie samej siebie. Córki odrzucają zatem swoje prawdziwe “ja” wierząc, że jest ono puste i nic niewarte. Nie są warte miłości. Jak mogłyby być, skoro własna matka nie akceptuje ich takich, jakimi są? Toksyczny wstyd rodzi się ze złości i nienawiści do matki. Złości tej jednak córki nie rozumieją. Czyż dzieci nie powinny kochać swoich rodziców i vice versa? Te sprzeczne uczucia stają się powodem powstania u córek przekonania, że są niewystarczająco dobre i powinny się wstydzić tego, kim są.
Kontrola
Narcystyczne matki kontrolują swoje dzieci. Wybierają autokratyczny styl rodzicielstwa, nie dają córkom wyborów. Mówią "to dla jej dobra", a nie znają ich potrzeb i pragnień, osłabiają umiejętności niezależnego myślenia. Kierują się zawiścią, oczekiwaniem wdzięczności i całkowitego podporządkowania. Niektóre matki chcą widzieć przedłużenie siebie w córkach – ubierają je na swój styl, zmuszają do podobnych zachowań, bez poszanowania ich odrębności i indywidualności. Wybierają im partnerów, karierę i zajęcia. Przenoszą na nie swoje niespełnione ambicje i marzenia.
Niedostępność emocjonalna
Emocjonalny komfort i bliskość są obce matkom narcystycznym. Córki mogą mieć zapewnione potrzeby materialne, ale emocjonalnie tęsknią za ciepłem i bliskością. Mogą nie wiedzieć, czego im brakuje, bo nie znają komfortu matczynego ciepła. Nie potrafią nazwać swoich potrzeb, bo nigdy nie nauczyły się ich rozpoznawać. Szukają jednak bliskości i zazwyczaj kończą w związkach współzależnych, w których powtarzają wzorzec niedostępności emocjonalnej.
Droga do wolności
Wyzwolenie się z traumy dorastania w domu pełnym sprzeczności, odrzucenia i wstydu zajmuje dużo wysiłku i czasu. Proces rozpoczyna się od rozpoznania niezdrowych przekazów i przekonań przenoszonych z matki na córkę i zrozumienia, że nie są one prawdziwe. Zamiana negatywnego, wewnętrznego głosu matki na pełny ciepła i opiekuńczości głos wewnętrzny jest następnym krokiem. Uzdrowienie to nie tylko przełamanie niezdrowych wzorców nabytych w dzieciństwie, ale także nauczenie się nowych umiejętności w związkach z innymi ludźmi.
Katarzyna Pilewicz
