Wiosną 1915 r. Ignacy Jan Paderewski z ramienia założonego w Szwajcarii Komitetu Pomocy Ofiarom Wojny przybył do Stanów Zjednoczonych, aby rozpocząć pracę na rzecz Polski. 22 maja mija setna rocznica jego historycznego wystąpienia pod pomnikiem Tadeusza Kościuszki, który wówczas był usytuowany w Humboldt Park w Chicago.
22 maja 1915 r. mistrz apelował: „Przybywam tu z ramienia Generalnego Komitetu Ratunkowego w Lozannie, na którego czele stoi najzasłużeńszy, najgodniejszy ze wszystkich żyjących synów Polski – Henryk Sienkiewicz (...) Przybywam tutaj z wyciągniętą dłonią prosić o pomoc dla kobiet, starców, dzieci, o wsparcie dla wdów i sierotek, o nasiona dla wyzutych ze wszystkiego mienia, ograbionych kmieci, o chleb dla zgłodniałych rzeszy robotników polskich, którzy dziś nigdzie nie znajdują pracy”.
Wynikiem tego wystąpienia była zorganizowana 15 lipca 1915 r. w Chicago akcja pod nazwą Dzień Grunwaldzki. Według obliczeń Jana Smulskiego, prezesa Wydziału Narodowego Polskiego (organizacji, która wyłoniła się w kwietniu 1916 r. z przekształcenia Polskiego Centralnego Komitetu Ratunkowego), akcja przyniosła dochód około pół miliona dolarów!
M. Drozdowski w "I. J. Paderewski. Zarys biografii politycznej" określa, że od maja 1915 do listopada 1918 Paderewski wystąpił z 340 przemówieniami. Wiele z nich było częścią koncertów mistrza, podczas których dzielił się wizją niepodległej Polski, oddając znaczną cześć swoich dochodów na potrzeby ofiar wojny. W 1917 r. Paderewski reprezentując Komitet Narodowy Polski (Polish National Committee) zawiązany w Paryżu, współpracował już ściśle z WNP w zakresie odzyskania przez Polskę niepodległości. Mowa Paderewskiego z dnia 6 października 1917 r., której rękopis wystawiony jest w Pokoju Paderewskiego MPA, jest wezwaniem ochotników w Stanach Zjednoczonych do rekrutacji: „Opatrzność zrządziła, że w setną rocznicę zgonu T. Kościuszki, jakby dla uczczenia Jego jasnej pamięci, na tej półkuli, za której wolność On bohatersko walczył powstaje armia narodu polskiego (...) Do szeregów! Do broni! Do walki!”.
Plakaty i zdjęcia, a także dokumenty, jakie zachowały się w Archiwum MPA świadczą, że odzew ze strony ochotników był ogromny. Wszyscy zaś, którzy nie mogli stanąć do walki, z ochotą angażowali się w sprawy pomocy materialnej. Jednym z przykładów była kampania Wydziału Narodowego Polskiego Wychodźctwo Ojczyźnie, która miała zakończyć się 3 maja 1918 r., a jak wynika z dokumentów, trwała jeszcze przez cały czerwiec. Kampania prowadzona była w ośrodkach polskich w całej Ameryce (organizacjach, parafiach i szkołach). Ofiarodawcy zapisywali swoje nazwiska na patriotycznych listach zwanych Złotymi Księgami, opatrzonymi cytatem I. J. Paderewskiego „Za Polskę całą – tę rodzoną naszą”.
Paderewski z wdzięcznością i uznaniem wspominał udział Polonii w odbudowie niepodległości Polski. Podczas entuzjastycznego powitania go w Warszawie w dniu 2 stycznia 1919 r. do stutysięcznego tłumu powiedział: „Przybywam od rodaków zza oceanu. Przez cztery lata pracowałem wśród czterech milionów Polaków, wypędzonych przez biedę aż na drugą półkulę. To jest dobry lud! Pierwszy on dał grosz na ofiary wojny w Polsce. Pierwszy zażądał Polski zjednoczonej, niepodległej, z własnym brzegiem morskim. Wśród niego, z niego przede wszystkim powstała Armia Polska”.
Halina Misterka
Muzeum Polskie w Ameryce
984 N. Milwaukee Ave. w Chicago, IL 60642
Serdecznie zapraszamy Państwa na 35. Bal Letni Muzeum Polskiego w Ameryce
Muzeum Polskie w Ameryce (MPA) zaprasza swoich przyjaciół i sympatyków w piątek 5 czerwca 2015 roku na 35. Bal Letni, który odbędzie się w Galleria Marchetti, 825 West Erie St., Chicago, IL 60642.
Bal (black tie) rozpoczną koktajle o godzinie 19.00, kolacja zostanie podana o godzinie 20. Do tańca zagra renomowana Anthony Kawałkowski Orchestra. Bilety w cenie 200 dolarów od osoby. Część opłaty za bilet oraz wszelkie dotacje na rzecz Muzeum Polskiego w Ameryce można odliczać od podatku.
Nagrodę Ducha Polskości (Polish Spirit Award) w tym roku otrzyma Fundacja Dar Serca oraz Shriners Hospital for Children za swoje osiągnięcia w dziedzinie wspierania niepełnosprawnych dzieci z Polski na ziemi amerykańskiej.
Celem dorocznego Balu Letniego, głównej imprezy dochodowej organizowanej przez Muzeum Polskie w Ameryce, jest spotkanie z przyjaciółmi MPA oraz zbieranie funduszy na działalność placówki. MPA, powołane do życia w 1935 roku, pozostaje jedyną tego typu placówką w USA zachowującą i promującą kulturę polską oraz polsko-amerykańską poprzez różnorodne projekty: wystawy, programy edukacyjne i wieczory autorskie. Muzeum Polskie w Ameryce jest centrum kultury polskiej z bogatą kolekcją sztuki, unikatowymi zbiorami bibliotecznymi oraz bezcennym archiwum. Rok 2015 jest dla MPA rokiem jubileuszowym, MPA świętuje stulecie istnienia Biblioteki MPA w kwietniu oraz osiemdziesięciolecie powołania MPA w październiku. Niedawno odrestaurowano Pokój Paderewskiego, sanie królewskie z XVIII wieku oraz otwarto Galerię Sztuki im. Stephena i Elizabeth Ann Kusmierczak. Dzięki procesowi renowacji osoby odwiedzające Muzeum mogą korzystać z nowego wejścia oraz sklepu muzealnego w nowym miejscu. Od roku obecnego Biblioteka MPA korzysta z pokoju starych druków.
MPA służy wszystkim badaczom historii Polonii, zarówno tym z USA, jak i przybyłym do Stanów Zjednoczonych z Polski oraz rozproszonym po całym świecie.
Dziękujemy serdecznie za dotychczasową nieustanną i szczodrą pomoc Państwa. Mamy nadzieję, że zechcą Państwo uczestniczyć w Balu Letnim!
Rezerwacje do 26 maja; prosimy dzwonić pod numer 1-773-782-2603. Prosimy wystawiać czeki na The Polish Museum of America. Bilety na loterię są dostępne w MPA lub Bibliotece MPA. Wygrane: 2500 dol. – 1. nagroda, 1000 dol. – 2. nagroda, 750 dol. – 3. nagroda, 500 dol. – 4. nagroda. Zwycięzca nie musi być obecny na balu. (Koszt biletu na loterię: 10 dol., 3 za 25 dol., 8 za 50 dol.).
Kwiat maku został wybrany jako symbol Balu Letniego z powodu swojego piękna utożsamianego z polskością i ważną dla Polaków bitwą pod Monte Cassino oraz ważnymi dla Amerykanów walkami na Flanders Fields.
Ewa Malcher
