Bez pomocy krajów europejskich, m.in. Polski, USA nie byłyby w stanie potajemnie przetrzymywać i torturować ludzi - twierdzi Amnesty International (AI) w raporcie opublikowanym w nocy z poniedziałku na wtorek. AI wzywa rządy państw, które współpracowały z CIA, do ukarania winnych.
Raport Amnesty International łączy szczegóły opublikowanego niedawno raportu Senatu USA z ogólnodostępnymi informacjami dotyczącymi tajnych ośrodków, które - według AI - znajdowały się na Litwie, w Polsce i w Rumunii.
Wśród innych rządów, które są oskarżane o ułatwienie tych operacji, ogólnodostępne źródła wymieniają także Niemcy, Macedonię oraz Wielką Brytanię. W niektórych przypadkach rządy te działały "w zmowie z CIA w zamian za miliony amerykańskich dolarów".
Raport zwraca również uwagę na niewystarczająco stanowczą odpowiedź poszczególnych rządów, które nie przeprowadziły pełnego i skutecznego dochodzenia.
Według AI informacje o „ośrodku niebieskim” zawarte w raporcie amerykańskiego Senatu (daty, zaangażowanie funkcjonariuszy państwowych, dane lotów, nazwiska przetrzymywanych osób) pokrywają się z informacjami Amnesty International o tajnym więzieniu CIA w Polsce, a także torturach, którym miały być poddawane przetrzymywane w Polsce osoby.
Jak utrzymuje w swym raporcie AI, wśród technik przesłuchań, którym poddani byli więźniowie bądź przynajmniej jeden z nich, wymienia się podtapianie wodą, symulowanie egzekucji przy użyciu nienaładowanej broni, wiercenie wiertarką w pobliżu głowy jednego z zatrzymanych, groźby napaści seksualnej wobec matki jednego z mężczyzn, a także inne tzw. „wzmocnione techniki przesłuchań”.
Amnesty International przypomina, że w Polsce wciąż toczy się rozpoczęte w 2008 roku śledztwo. Jeden z polskich urzędników państwowych powiedział AI, że rząd amerykański zignorował wiele próśb o dostarczenie informacji potrzebnych do prowadzenia tego dochodzenia.
W swym raporcie AI wzywa kraje europejskie do przeprowadzenia skutecznych śledztw w sprawie ich udziału w programach CIA w ramach tzw. globalnej wojny z terroryzmem prowadzonej przez Stany Zjednoczone oraz ukarania winnych.
Senat USA opublikował w grudniu streszczenie swego raportu, w którym ocenił, że program przesłuchań, jaki CIA prowadziła w walce z terroryzmem, był nie tylko niezwykle brutalny, ale też nieskuteczny, a torturowanie wykraczało daleko poza granice prawa.
W ujawnionym mającym 525 stron dokumencie, który jest streszczeniem liczącego ponad 6 tys. stron raportu, nie padają nazwy państw, które współpracowały z USA i zgodziły się mieć na swym terytorium tajne ośrodki CIA. Nazwy miejsc, w których przetrzymywani byli więźniowie, zakodowano kolorami - "zielone", "niebieskie" czy "czarne" miejsce zatrzymań.
Prezydent USA Barack Obama potępił metody stosowane przez CIA w walce z terroryzmem jako sprzeczne z wartościami wyznawanymi w USA. Podkreślił, że raport Senatu umocnił go w przekonaniu, iż ostre techniki przesłuchań "nie tylko są nie do pogodzenia z amerykańskimi wartościami, lecz i nie służyły wysiłkom w zwalczaniu terroryzmu i interesom bezpieczeństwa narodowego". Zapewnił, że te metody za jego rządów nie będą mieć miejsca. (PAP)
fot.Johannes Schmitt-Tegge, Shawn Thew/EPA
Zamieszczone na stronach internetowych portalu www.DziennikZwiazkowy.com materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Codziennego Serwisu Informacyjnego PAP, będącego bazą danych, którego producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Alliance Printers and Publishers na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione.
Ewa Malcher
