Ewa Malcher
Już w najbliższą niedzielę, 19 października 2014 roku o godzinie 15.00 – dzięki współpracy z Polską Misją przy Zespole Szkół w Orchard Lake (Michigan), wyłącznego partnera Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu – odbędzie się w Muzeum Polskim w Ameryce (MPA) uroczyste otwarcie wystawy czasowej „Sztuka zakazana – Forbidden Art”, prezentującej 20 zdjęć unikatowych dzieł sztuki tworzonych z narażeniem życia przez więźniów niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych w czasie II wojny światowej. Nielegalnie tworzone dzieła dokumentują życie obozowe i pokazują, jak praca nad nimi była wytchnieniem i ucieczką od horroru uwięzienia.
Pierwsza część wystawy przedstawia sceny z codziennego życia w obozie oraz portrety więźniów. Wystawa pozwala oglądającym wczuć się w sytuację więźnia i jego próbę wyizolowania się z rzeczywistości obozowej przez tworzenie rysunków, albumów zawierających pozdrowienia, a nawet tworzenie bajek pisanych dla własnych dzieci, za którymi więźniowie tęsknili. Oprócz unikatowych zdjęć obrazów pokazanych w ramach wystawy (oryginały znajdują się w kolekcji stałej Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau) ukazane są także zdjęcia bransolety przedstawiającej sceny z getta w Łodzi, która została odnaleziona w pobliżu krematorium w Auschwitz, sarkofagu o długości 12 cm i innych rzeźb. Każdy z przedstawionych obiektów opatrzony jest osobnym komentarzem historycznym i dokumentację archiwalną.
MPA uzupełni wystawę o wybrane eksponaty ze swojej kolekcji stałej nawiązujące do tematyki, które przedstawiają sposób obrony przed wpływem zbrodni II wojny światowej na postawy ludzkie. Pokazane będą między innymi oryginalne szaty liturgiczne księdza Henryka Malaka, który był więźniem w obozie koncentracyjnym w Dachau, a także archiwalne dokumenty. W przyszłym numerze „Dziennika Związkowego” ukaże się osobny artykuł na temat księdza Henryka Malaka.
Podczas uroczystego otwarcia dane nam będzie spotkać się z więźniami obozu koncentracyjnego w Auschwitz: Janem F. Krawcem, byłym redaktorem „Dziennika Związkowego”, adiunktem Illinois Holocaust Museum & Education Center i członkiem MPA, oraz Stanleyem (Stanisławem) Łyskanowskim, członkiem MPA i Stowarzyszenia Inżynierów Polsko-Amerykańskich, emerytowanym inżynierem elektronikiem. Zebrani będą mogli wysłuchać wystąpień m.in. Roberta Rusieckiego, zastępcy konsula generalnego, Marii Cieśli, prezes MPA, Josepha A. Drobota jr., przewodniczącego rady dyrektorów MPA i prezesa Zjednoczenia Polskiego Rzymsko-Katolickiego w Ameryce oraz Marcina Chumięckiego, dyrektora Polskiej Misji przy Zespole Szkół w Orchard Lake. Specjalną prezentację multimedialną przedstawi Jacek Nowakowski, były dyrektor MPA, obecnie starszy kustosz do spraw badań i pozyskiwania zbiorów United States Holocaust Memorial Museum. Wypowie się także Vincent Slatt, bibliotekarz tej placówki. Wystawie towarzyszyć będzie specjalna publikacja okolicznościowa.
Sztuka bywa ucieczką od rzeczywistości – jakże często przekonujemy się o tym w naszym codziennym życiu. Gdy jednak przeniesiemy się siłą naszej wyobraźni w czasy okupacji do obozów koncentracyjnych i warunków, w jakich tworzyli ludzie, zobaczymy, że często była ona antidotum, jedyną deską ratunku dla twórców przeżywających piekło rzeczywistości obozowej. W czasach ogromnego napięcia nerwowego i stresu ponad ludzką wytrzymałość każda namiastka materiału i każde narzędzie stawało się przydatnym do mentalnej ucieczki od rzeczywistości, ucieczki w sztukę lub krzykiem przedstawiającym ból i ogrom uczuć.
Wystawa w MPA potrwa do 11 stycznia 2015 roku. Warto dodać, iż właśnie w styczniu przypadać będzie 70. rocznica wyzwolenia KL Auschwitz. Zapraszamy w nasze progi!
Opracowała: Małgorzata Kot
Zdjęcia: Julita Siegel
