Joanna Trzos
Jan Płachta: Tablica upamiętni, że to most zaprojektowany przez Polaka
W 100. rocznicę otwarcia mostu Mears Memorial w Nenana na Alasce, zaprojektowanego przez Ralpha Modjeskiego (Rudolfa Modrzejewskiego), 15 lipca odbędzie się uroczyste odsłonięcie pamiątkowej tablicy, która będzie przypominać o tym, że most ten został zaprojektowany przez słynnego Polaka. „Udało nam się przekonać do tej inicjatywy władze Alaski” – powiedział „Dziennikowi Związkowemu” Jan Płachta, członek Rady Inżynierów Polskich w Ameryce Północnej. Oprócz pamiątkowej płyty w miejscowości Nenana zostanie odsłonięty stalowy model mostu zaprojektowanego przez Modjeskiego, który określany jest jako „najwybitniejszy budowniczy mostów Ameryki”.
Mears Memorial Bridge, przecinający rzekę Tanana w miejscowości Nenana na Alasce, został zaprojektowany przez chicagowskie biuro konstrukcyjne Ralpha Modjeskiego (Rudolfa Modrzejewskiego), światowej sławy inżyniera, budowniczego mostów i linii kolejowych. Most Mears Memorial został ukończony w 1923 roku i był ostatnim ogniwem Alaska Railroad, jedynej linii kolejowej na Alasce.
15 lipca 1923 r. w Nenana odbyło się uroczyste otwarcie mostu zaprojektowanego przez Modjeskiego w obecności prezydenta Warrena Hardinga. Była to pierwsza wizyta prezydenta na Alasce.
– W Nenana jest kilka tablic przypominających to wydarzenie. Żadna jednak nie przypomina, że jest to most zaprojektowany przez Polaka – powiedział w rozmowie z „Dziennikiem Związkowym” Jan Płachta, członek Council of Polish Engineers in North America (Rady Inżynierów Polskich w Ameryce Północnej).
– Tak więc w tym roku z okazji setnej rocznicy ukończenia budowy mostu jest planowana duża uroczystość z udziałem kilkuset osób, w tym przedstawicieli władz Alaski: senatorów, kongresmenów, gubernatora, burmistrza Nenana oraz administracji linii kolejowych. Na miejscu będzie również reprezentowana Rada Inżynierów Polskich w Ameryce Północnej. Ponad 20 osób z naszej Rady poleci na Alaskę. Udało nam się przekonać burmistrza miejscowości Nenana Joshuę K. Verhagena, że powinien tam być ślad, iż projektantem tego mostu był Polak. Z okazji setnej rocznicy oddania mostu do użytku będziemy odsłoniali pamiątkową płytę, którą wykonało przedsiębiorstwo budowlane z Bydgoszczy (firma Gotowski). Oprócz płyty zostanie również zainstalowany model mostu o długości około czterech stóp, który wykonała firma Modjeski & Masters. Założona przez Modrzejewskiego 130 lat temu, nadal funkcjonująca firma jest jedną z czołowych budujących mosty w Stanach Zjednoczonych. Burmistrz Verhagen zdecydował, że w centrum Nenana udostępniony zostanie specjalny plac, gdzie umieszczona będzie specjalna konstrukcja, właśnie stalowy model mostu i płyta pamiątkowa, którą będziemy tam osłaniać – powiedział Jan Płachta.
Delegacja Rady Inżynierów Polskich wraz z Janem Płachtą wybiera się z tej okazji do Nenana i zachęca wszystkich innych do udziału w uroczystościach, które 15 lipca odbędą się w Nenana. – I to jest ważne dla nas wszystkich, że pamiętamy o naszej historii, o naszym wkładzie w budowę potęgi Stanów Zjednoczonych, a nasz udział był znaczący – podkreślił nasz rozmówca.
Na pytanie, czy pamięć o Ralphie Modjeskim (Rudolfie Modrzejewskim) jest odpowiednio pielęgnowana wśród Polonii, Jan Płachta odpowiada: – Jest takie powiedzenie, że ‘cudze chwalicie, swego nie znacie, sami nie wiecie, co posiadacie’. To był naprawdę wybitny Polak i jego osiągnięcia są fenomenalne i fantastyczne. I niestety nie wiem, że jakoś nie dotarło to do Polonii. Nie wiem, co było powodem tego. Jego matka, Helena (Modrzejewska), od dziecka była fenomenalną artystką. Nie można tego kwestionować, większość wie, kim była, ale o jej synu ciągle za mało ludzi słyszało, a przecież tyle zrobił. Tyle po nim pozostało w Ameryce. I z tego możemy być dumni. I to powinniśmy pokazywać młodzieży, kolejnym pokoleniom polskiego pochodzenia, bo to jest piękna karta historii Polonii amerykańskiej – wskazał.
Zaprojektowany przez Modjeskiego most Mears Memorial Bridge, o długości 700 stóp, był najdłuższym mostem na Alasce aż do 2014 roku, kiedy to ukończono most kolejowy nad rzeką Tanana w Salcha.
Urodzony w Polsce Rudolf Modrzejewski, w wieku 15 lat w 1876 roku wyemigrował wraz z matką do Ameryki. W 1893 r. założył w Chicago własne biuro projektowe istniejące do dziś pod nazwą Modjeski & Masters. W 1911 r. otrzymał doktorat inżynierii Illinois State University. Po wielu latach ciężkiej pracy zdobył uznanie swojego środowiska. Często nazywano go „najwybitniejszym budowniczym mostów Ameryki”.
Więcej informacji na temat Rudolfa Modrzejewskiego (Ralpha Modjeskiego) można znaleźć w artykule „Ralph Modjeski – inżynier z duszą artysty” opublikowanym w „Dzienniku Związkowym” autorstwa profesora Dominika Pacygi.
Oto link do artykułu: https://dziennikzwiazkowy.com/polskie-chicago-cykl/423877/.
Z kolei Jan Płachta w opublikowanym w naszej gazecie w 2003 r. artykule „Most R. Modrzejewskiego w arktycznej scenerii” opisywał swoje wrażenia z podróży na Alaskę. „Mówiłem o moście zaprojektowanym przez Modjeskiego, ale w tym artykule między innymi wspomniałem wizytę Jana Pawła II, który odwiedził Alaskę prawie 40 lat temu i w katedrze znajduje się duża tablica pamiątkowa, przypominająca o wizycie Papieża Polaka i jego powitaniu. To jest też część naszej polonijnej historii, którą warto zobaczyć. Poza tym fascynująca przyroda, szczyty górskie czy rybołówstwo. Na Alasce jest bardzo dużo ciekawych rzeczy, które każdego zainteresują” – zachęcał do odwiedzenia tego stanu Jan Płachta.
Joanna Trzos[email protected]
