Reklama

Nastolatki a media społecznościowe (PODCAST)

Katarzyna Pilewicz
06/01/2023 09:50 PM

Użycie mediów społecznościowych przez nastolatki to temat, który sprawia, że rodzice czują się bezsilni. Coraz częściej mówi się o tym, że rzeczywistości wirtualnej nie da się zaliczyć jako osobnej sfery życia. Światy online i offline nieustannie się przeplatają, szczególnie w życiu młodych ludzi.

Podcast powstaje we współpracy z radiem WPNA 103.1 FM. Zaprasza Joanna Trzos.

Nie jest już możliwe niekorzystanie z technologii, internetu, mediów społecznościowych czy smartfonu. Od paru lat obserwuje się wzrastającą liczbę dzieci, których emocje wymykają się spod kontroli do poziomu równego zagrożeniu życia. O powadze problemu świadczy fakt, że gdy rodzic w końcu uświadomi sobie konsekwencje nadmiernego używania mediów społecznościowych, nagle staje w obliczu dziecka, którego nie może poznać.

Co rodzic może zrobić?

Bądźmy świadomi, że media społecznościowe narażają dzieci – szczególnie te młodsze, pomiędzy 10 a 14 rokiem życia – na oglądanie materiału, na który rozwojowo nie są gotowe. Filmiki, zdjęcia, posty mogą kształtować ich sposób myślenia, wartości i wyobrażenia o życiu. Mózg nastolatka jest wyczulony na informacje w mediach społecznościowych i opinie rówieśników, bo szuka akceptacji i przynależności. Fałszywe informacje, propaganda i indoktrynacja są przyjmowane przez nich jako prawda absolutna. Dlatego ważne jest, aby pomóc dziecku zbudować więź ze światem zewnętrznym poza mediami społecznościowymi, w środowisku, które przekazuje, że równie wartościowy jest świat offline. Od rodziców zależy, by ustalić limity czasu spędzonego na internecie, zainteresować dzieci aktywnością fizyczną, pokazać im atrakcje, które wzbudzą ich zainteresowania. Dotychczasowe obserwacje mówią, że, niestety nastolatki mają problem z regulowaniem czasu spędzanego w mediach społecznościowych bez pomocy dorosłych. Im wcześniej ustalone są jasne reguły korzystania z internetu i wprowadzone zdrowe alternatywy do zamykania się w pokoju z telefonem w ręku, tym silniejsza podstawa do nauczenia się regulowania użycia mediów społecznościowych przez nastolatki. Dzieci obserwują swoich rodziców – jeśli dziecko widzi jak ważna dla rodzica jest obecność na Instagramie czy Facebooku, to uznaje, że jest to coś cennego. Jeśli sami przy stole jesteśmy rozkojarzeni patrzeniem na lajki pod naszymi postami, to pokazujemy dzieciom, że jest to normalne zachowanie.

Gdy problem narasta

Gdy problem korzystania z mediów społecznościowych wymknie się spod kontroli i dawanie dobrego przykładu nie jest już efektywne, zwróć uwagę, czy dziecko nie jest uzależnione od internetu. Naukowcy mówią, że uzależnienia behawioralne, jak hazard, zakupy, internet czy gry podnoszą poziom dopaminy i zmieniają chemię mózgu. Każde uzależnienie może zrujnować życie. Nastolatki, które spędzają po pięć godzin dziennie w internecie nie mają czasu na życie towarzyskie, rozmowy z przyjaciółmi, sporty czy pracę domową. Zatrzymany jest ich prawidłowy rozwój emocjonalny, cierpią na bezsenność i nadpobudliwość, mają poczucie osamotnienia i coraz trudniej im nawiązywać normalne kontakty z ludźmi. Zaniedbują obowiązki i ponoszą konsekwencje tego w szkole i w domu.

Objawy uzależnienia od internetu wśród dzieci i młodzieży

Jeśli twoje dziecko spełnia co najmniej pięć z poniższych kryteriów, można u niego zdiagnozować uzależnienie.

1. Swoiste zniewolenie internetem, przejawiające się przeżywaniem treści online i planowaniem kolejnych sesji.2. Potrzeba zwiększenia czasu przeznaczonego na używanie internetu, w celu uzyskania odpowiedniego poziomu satysfakcji.3. Powtarzające się podejmowanie bezskutecznych wysiłków, mających na celu ograniczenie lub zaprzestanie używania internetu.4. Podenerwowanie, pogorszenie nastroju, poirytowanie i zachowania agresywne przy próbach ograniczenia lub zaprzestania używania internetu.5. Pozostawanie online dłużej niż się planowało.6. Utrata lub narażenie na szwank, z powodu korzystania z internetu, ważnych związków emocjonalnych, możliwości edukacyjnych, zainteresowań oraz izolacja społeczna. Kontynuowanie grania bez względu na negatywne konsekwencje w życiu osobistym, zawodowym i szkole.7. Okłamywanie członków rodziny lub innych osób w celu ukrycia prawdziwych rozmiarów swojego zaangażowania w używanie internetu.8. Traktowanie internetu jako sposobu ucieczki przed problemami lub na poprawienie złego samopoczucia (odczuwanie bezradności, winy, lęku, stanów depresyjnych).9. Problemy zdrowotne związane z niewystarczającą aktywnością ruchową, brakiem snu, niezdrową dietą, agresywnym zachowaniem i depresją.

Gdy uświadomisz sobie, że problem jest poważny, nie zwlekaj z szukaniem profesjonalnej pomocy. Terapia dla dzieci uzależnionych od internetu powinna obejmować zarówno psychoterapię indywidualną, jak i rodzinną. Celem terapii jest identyfikacja problemów, często polegających na zniekształconym myśleniu o samym sobie czy interpretowaniu emocji, które leżą u podłoża szkodliwego używania czy uzależnienia od internetu. W terapii dzieci uczą się radzenia sobie z emocjami i stresem, komunikacji z innymi, utrzymywania dobrych relacji interpersonalnych, podejmowania decyzji i rozwiązywania problemów, krytycznego myślenia, samoświadomości, empatii, asertywności, umiejętności relaksowania się.

Rodzina uczy się, jak postępować z dzieckiem, jakie metody wychowawcze przyjąć i jak zrozumieć uzależnienie. Leczenie uzależnienia od internetu jest ogólnie podobne do leczenia innych uzależnień są pewne różnice. Na przykład w przypadku uzależnienia od jedzenia – jedzenie jest koniecznością. Z kolei kompulsywni użytkownicy mediów społecznościowych nie mogą żyć w świecie bez dostępu do komputera i trzeba nauczyć się korzystać z niego odpowiedzialnie.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.