10 lipca do siedziby Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie dotarł kontener z archiwalnymi numerami „Dziennika Związkowego”. Konserwatorów i archiwistów IPN czeka teraz ogrom pracy – z Chicago do Warszawy dotarło 2,5 tony archiwalnych gazet. Po konserwacji i zdigitalizowaniu archiwum będzie dostępne w formie cyfrowej.
Starania o archiwizację i digitalizację archiwum „Dziennika Związkowego” trwały od wielu lat. Wizyty w redakcji przedstawicieli rozmaitych organizacji i instytucji, zarówno polskich, jak i polonijnych, kończyły się na deklaracjach pomocy, a ceny archiwizacji zbiorów przedstawione przez lokalne chicagowskie firmy sięgały setek tysięcy dolarów i przekraczały możliwości gazety. Wszystko zmieniło się w styczniu 2018 r., kiedy redakcję „Dziennika Związkowego” odwiedziła delegacja Instytutu Pamięci Narodowej, w skład której wchodzili m.in. prezes IPN Jarosław Szarek i dyrektor Archiwum IPN Marzena Kruk. Specjaliści z Instytutu Pamięci Narodowej błyskawicznie ocenili historyczną wartość archiwum oraz stan najstarszych oryginalnych wydań. Obiecali pomoc i dotrzymali słowa.
W marcu dyrektor Kruk podpisała umowę z wydawcą „Dziennika Związkowego”, prezesem Związku Narodowego Polskiego i Kongresu Polonii Amerykańskiej Frankiem Spulą, na mocy której archiwalne numery gazety z lat 1908-1990 zostają przekazane Instytutowi Pamięci Narodowej. W Warszawie oryginały zostaną oczyszczone, zakonserwowane i zdigitalizowane, a następnie przechowywane w optymalnych i bezpiecznych warunkach. Do Chicago, po konserwacji, powróci pierwszy rocznik gazety, z roku 1908.
W maju do Chicago przybyli Grzegorz Trzyna – naczelnik Wydziału Zarządzania Zasobem Archiwalnym w Archiwum IPN oraz archiwista Krzysztof Wojda. Ich zadaniem było wstępne skatalogowanie, opisanie, zabezpieczenie i spakowanie zasobów przed ich wysyłką do Polski. Umiejętne i uważne zabezpieczenie najstarszych numerów przed transportem było kluczowe ponieważ wiele z nich było w złym stanie, a ponad 100-letni papier rozsypywał się przy każdym dotknięciu i przewróceniu stron.
Firma przewozowa Atlantic Express dołożyła starań, aby przesyłka bezpiecznie dotarła do portu w Gdyni, a stamtąd do Warszawy. Kontener zawierający 21 palet archiwalnych wydań „Dziennika Związkowego” – najstarszej wciąż ukazującej się gazety dziennej w Stanach Zjednoczonych – dotarł do siedziby IPN w Warszawie 10 lipca. Po rozładunku 349 woluminów trafiło do pomieszczeń magazynowych. Teraz przed pracownikami IPN ogrom pracy. Konserwacja i digitalizacja archiwalnych numerów gazety potrwa od trzech do czterech lat. Po jej zakończeniu oryginały będą przechowywane w magazynie IPN, w odpowiedniej wilgotności i temperaturze, bez dostępu światła słonecznego. Archiwum w wersji cyfrowej będzie dostępne dla badaczy, historyków i pasjonatów historii. „Dziennik Związkowy” towarzyszy Polonii od 110 lat, a archiwalne numery są niezwykle bogatym źródłem wiedzy historycznej, socjologicznej i językowej. Dzięki digitalizacji archiwalnych zasobów gazety, wiedza na temat chicagowskiej Polonii ma szanse dotrzeć do szerokiego grona odbiorców.
Wydawca i redakcja „Dziennika Związkowego” jeszcze raz serdecznie dziękują Instytutowi Pamięci Narodowej za pomoc w uratowaniu niszczejących zasobów archiwum „Dziennika Związkowego”. Nasze zbiory są częścią bezcennego polskiego dziedzictwa narodowego. Jesteśmy wdzięczni i szczęśliwi, że dzięki pomocy IPN przetrwają i będą dostępne dla kolejnych pokoleń Polaków.
Grzegorz Dziedzic
[email protected]
fot.Archiwum IPN/Facebook
