Pięćdziesiąt akwareli pędzla Nikifora Krynickiego, malarza zaliczanego do najwybitniejszych na świecie artystów sztuki naiwnej albo prymitywnej, od 23 października można oglądać w Sali Głównej Muzeum Polskiego w Ameryce. To wielka gratka dla miłośników sztuki.
Wernisaż rozpoczął interesującym wykładem Jacek Frączak, profesor na Wydziale Sztuki i Projektowania Missouri State University, a równocześnie artysta uprawiający grafikę, malarstwo i fotografię. Z jego to inicjatywy przyjechały do Stanów Zjednoczonych obrazy Nikifora ze zbiorów rzeźbiarza Alfonsa Karnego. Jacek Frączak, wnuk Alfonsa Karnego, z pasją opowiadał o fascynacji dziadka sztuką Nikifora, niebanalnego artysty i uważnego obserwatora. Alfons Karny bywał wielokrotnie w Krynicy, gdzie poznał Nikifora osobiście i od którego kupił wiele prac. Z czasem dzieła te stworzyły niemałą kolekcję obecnie przechowywaną w Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego w Białymstoku.
Największe zainteresowanie sztuką Nikifora – Polska jak i cały świat przeżywały w latach 60. XX wieku, niedługo przed śmiercią artysty. Gdy tylko nadarzyła się okazja, Jacek Frączak skwapliwie z niej skorzystał i sprowadził do Stanów Zjednoczonych kilkadziesiąt akwareli Nikifora z rodzinnej kolekcji, by zapoznać zarówno Polonię, jak i amerykańskie środowiska akademickie tą nietuzinkową postacią.
Nikifor, znany jest jako Nikifor Krynicki (1895-1968), od miasta Krynicy, gdzie się urodził. Po matce odziedziczył wadę słuchu i wymowy; ojca nie miał, ale jak mówił Jacek Frączak, legenda głosi, że ojcem jego był polski malarz nurtu realizmu, Aleksander Gierymski. Nikifor, osierocony w czasie I wojny światowej, żył w wielkiej biedzie i uważany był za upośledzonego psychicznie; nie potrafił porozumieć się z otoczeniem. Zdecydowanie lepiej porozumiewał się za pomocą malarstwa. Pomimo że nigdy nie otrzymał formalnego wykształcenia w tym kierunku, jego malarstwo ujwnia wielki talent. Z pasją malował przez całe swoje życie. Szacuje się, że namalował około 40 tysięcy dzieł.
Na pięćdziesiąt akwareli wystawionych w Muzeum Polskim, znaczną większość stanowią obrazy architektury i pejzaże miasta i okolic Krynicy, oddające z drobiazgową dokładnością otaczający artystę świat. Jacek Frączak podkreślił w swej prelekcji stosowanie przez artystę elementów geometrycznych, jak również fascynujące użycie palety barw. Wśród prac tych nie brakuje portretów i scenek rodzajowych, w których pojawia się sam artysta wykreowany na dandysa.
Przez cały wieczór otwierający wystawę Frączak opowiadał anegdoty i historie z życia Nikifora i odpowiadał na pytania zatrzymując się przy kolejnych obrazach. Pomimo niesprzyjającej pogody sala muzeum wypełniła się gośćmi, a wśród przybyłych nie zabrakło polonijnych artystów. Swoją obecnością zaszczycili nas mieszkańcy Krynicy i okolic, którzy pamiętali Nikifora ze swoich lat młodzieńczych, kiedy idąc do szkoły mijali go nieomal codziennie na ulicy, niosącego przenośny warsztat malarski. Wystawę przyszli również obejrzeć nasi sąsiedzi z Ukrainian National Museum.
Realizacja tej pięknej wystawy była możliwa dzięki wsparciu sponsorów, którym w tym miejscu Muzeum Polskie chciałoby szczególnie serdecznie podziękować, a równocześnie zaprosić do wspólnego działania wszystkich, którzy chcieliby włączyć się w akcje propagowania kultury polskiej i polonijnej. Sponsorzy platynowi: I.J. Roman Family Foundation, Bogdan i Jadwiga Lodyga. Sponsorzy złoci: Copernicus Foundation, Sponsorzy srebrni: MCM Realty, LTD, Anonymous; Sponsorzy brązowi: Małgorzata Palka, Victoria Granacki, Agnieszka Chruszczyk, DDS, PC, Wisdom Publishing Corp. MPA dziękuje także Vicky Granacki, Bohdanowi Gorczyńskiemu i Violetcie Woźnickiej za pomoc przy organizacji wystawy.
Wystawę Sztuka Nikifora Krynickiego można oglądać do 17 stycznia 2016 r. Zapraszamy!
Iwona Bożek, MLIS
Zdjęcia: Julita Siegel
