15 sierpnia wspominamy zwycięstwo polskiej armii nad bolszewikami w 1920 roku.
Plan bitwy, która rozpoczęła się 13 sierpnia, powstał na podstawie koncepcji marszałka Józefa Piłsudskiego, a szczegóły opracowali szef sztabu generalnego generał Tadeusz Rozwadowski, pułkownik Tadeusz Piskor i kapitan Bronisław Regulski. Jednym z najważniejszych elementów wybranej przez Polaków bitwy, było złamanie przez polskich kryptografów rosyjskich szyfrów i
przejęcie radiostacji wroga i przy jej użyciu zdezorganizowano pracę pozostałych.
W Polsce dostępne są dokumenty dotyczące przebiegu bitwy, zgromadzone w zbiorze: Akta Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego generała Tadeusza Rozwadowskiego i uratowane z płonącej Warszawy w wrześniu 1939 roku.
15 sierpnia jest także w Polsce Dniem Wojska Polskiego. W Warszawie mają dzisiaj miejsce defilady, apel poległych oraz honorowa zmiana warty przed Grobem Nieznanego Żołnierza, z udziałem najwyższych władz państwowych. Patos i pamięć polskich bohaterów, którzy własną krwią opieczętowali zwycięstwo polskiej armii z bolszewikami, ściśle związany jest amerykańską Polonią, ponieważ to właśnie tutaj emigrowali Polacy, także podczas zaborów, i to oni i ich rodziny wspierały wolnościowe dążenia Rzeczypospolitej. W 1944 roku powstał Kongres Polonii Amerykańskiej, który jest największą organizacją polonijną i reprezentuje interesy ponad dziesięciu milionów Amerykanów polskiego pochodzenia.
Dzisiaj łączymy się także pamięcią z heroicznymi żołnierzami, którzy 17 sierpnia 1920 roku, w trakcie wojny polsko-bolszewickiej stoczyli bitwę we wsi Zagórze. W obecnie położonej na Ukrainie wsi 330 bohaterskich Polaków zagrodziło bolszewickiej Armii Konnej drogę na Lwów. Ci mężni młodzieńcy zginęli pod polskimi Termopilami, gdzie co roku organizowane są obchody. Na to miejsce przybywają Polacy i Ukraińcy, także lokalni mieszkańcy, aby uczcić niezwykłe męstwo tych młodych ludzi, którzy odparli rosyjską armię.
Obchody 103 rocznicy Bitwy Warszawskiej są szczególnie istotne teraz, gdy nadal toczy się wojna na Ukrainie, a polska granica z Białorusią jest miejscem codziennych incydentów, zagrażających bezpieczeństwu Rzeczypospolitej. W dniach od 14 do 16 lipca Straż Graniczna odnotowała 314
cudzoziemców próbujących nielegalnie przedostać się do Polski.
W tym roku szczególnie pamiętamy o tym, że wojna z bolszewikami miała miejsce w momencie tworzenia się polskiej granicy ze sowiecką Rosją, po 123-letniej niewoli. Państwo polskie nie miało jeszcze jasno wytyczonej granicy.
Dziś znaczenie Bitwy Warszawskiej trudno przecenić – gdyby nie sukces Polaków, komunizm mógłby zalać Europę.
Frank J. Spula, prezes
Kongres Polonii Amerykańskiej
