Michał Duch
Uroczystą mszą św. w Bazylice św. Jacka oraz złożeniem kwiatów pod pomnikami na cmentarzach w Justice i Niles Polonia amerykańska, Konsulat Generalny RP w Chicago oraz zaproszeni goście uczcili Święto Wojska Polskiego, 101. rocznicę Bitwy Warszawskiej oraz 100. rocznicę powstania SWAP. Uroczystości swoją obecnością uświetnili przedstawiciele Gwardii Narodowej Illinois.
W niedzielę 15 sierpnia uroczystości związane z obchodami Święta Wojska Polskiego rozpoczęły się rano na Cmentarzu Zmartwychwstania Pańskiego (Resurrection Catholic Cemetery) w Justice na południowo-zachodnich przedmieściach. Odbyła się tam wojskowa ceremonia złożenia kwiatów przed Pomnikiem Ku Czci Polskich Weteranów. W uroczystości uczestniczyli konsul RP Małgorzata Bąk-Guzik, konsul Piotr Semeniuk, płk. Karol Budniak, Zastępca attaché obrony przy Ambasadzie RP w Waszyngtonie, Adam Bułat, starszy chorąży sztabowy VI Dywizji Powietrzno-Desantowej w Krakowie, major Allen Bear, koordynator programu partnerstwa Gwardii Narodowej stanu Illinois z Polskimi Siłami Zbrojnymi, Beata Chodorowska Niebrugge, przewodnicząca Związku Harcerstwa Polskiego Obwód Chicago, Andrzej Stopa – prezes Stowarzyszenia Ułanów im. gen T. Kościuszki, Krzysztof Wąsowicz – burmistrz Justice oraz przedstawiciele Stowarzyszeń Historycznych Armii Polskiej w Chicago i Przystanku Historia IPN – Helena Sołtys i Marek Adamczyk.
Specjalnymi gośćmi tej uroczystości byli Roman Bucoń, komendant Placówki nr 2 Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej (SWAP) w Chicago i Anna Bucoń, prezeska Korpusu Pomocniczego Pań przy Placówce nr 2 SWAP. Salwę honorową oddała obecna w trakcie całego dnia uroczystości Gwardia Narodowa Illinois.
Obchody 101. rocznicy zwycięstwa w Bitwie Warszawskiej, 100-lecia powstania SWAP i Święta Wojska Polskiego kontynuowane były w Bazylice pw. św. Jacka w czasie porannej mszy koncelebrowanej pod przewodnictwem ks. proboszcza Stanisława Jankowskiego. „Pamięć o tym, że ochotnicy z Ameryki, którzy wstąpili do Armii Polskiej we Francji pod przywództwem gen. Hallera, i brali udział w odzyskaniu przez Polskę niepodległości, należy pielęgnować i przekazywać następnym pokoleniom” – podkreślał ks. Jankowski.
Z kolei gość specjalny obchodów, płk. Karol Budniak, zastępca attaché obrony w Waszyngtonie, w okolicznościowym przemówieniu podkreślał, że „obchody Święta Wojska Polskiego w Stanach Zjednoczonych mają szczególny charakter, zarówno w kontekście historycznym, jak i w kontekście współczesnym ze względu na szczególną liczebność ochotników, którzy w 1917 roku wyjechali do Europy i brali udział w odzyskaniu przez Polskę niepodległości, a później – w świetle zarysowującego się nowego konfliktu zbrojnego, wojny polsko-bolszewickiej – pozostali w Europie i wzięli udział w historycznym zwycięstwie w Bitwie Warszawskiej”.
Pułkownik nakreślił też krótką historię Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej. „Kiedy ci żołnierze wracali do Stanów Zjednoczonych, zakładali organizacje kombatanckie, było ich kilka” – opowiadał. „W 1921 roku podjęto decyzję, by skupić je w jedną. W związku z tym w tym roku obchodzimy stulecie organizacji, która nazywa się Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej w Ameryce i dzisiaj stulecie to obchodzone jest w sposób szczególny na obchodach generalnych w Amerykańskiej Częstochowie w Doylestown w Pensylwanii. Chcę, żebyście państwo wiedzieli, że osoby, które występują podczas uroczystości patriotycznych kościelnych czy wojskowych, czy to w błękitnych mundurach lub w marynarkach ze specjalnym znakiem SWAP-u, to osoby z tej organizacji, najstarszej polskiej organizacji kombatanckiej na świecie. Dlatego jest to święto szczególne. Do zakresu obowiązków tej organizacji od początku należała opieka nad weteranami, a kiedy weterani z I wojny światowej i Bitwy Warszawskiej zaczęli odchodzić, członkami organizacji stali się weterani II wojny światowej”.
Pułkownik podziękował również Polonii chicagowskiej za opiekę nad mogiłami weteranów. „Dzisiaj jesteśmy w takiej sytuacji, kiedy i ci kombatanci odchodzą. W zeszłym tygodniu zmarł uczestnik Powstania Warszawskiego, który mieszkał w Waszyngtonie, zmarł członek II Korpusu, który mieszkał w Delaware (…) Organizacja przejęła opiekę nad weteranami, ale i grobami, i z tego miejsca chciałbym szczególnie podziękować Polonii chicagowskiej – poczynając od przedstawicieli konsulatu poprzez wszystkie inne organizacje, harcerzy i osoby prywatne, bardzo dziękuję za to, że kwatery weterańskie i pojedyncze nagrobki są ocalone od zapomnienia i otaczane są opieką. Bardzo serdecznie dziękuję” – powiedział.
W uroczystościach w Bazylice św. Jacka udział wzięły Grupa Rekonstrukcyjna 5. Kresowej Dywizji Piechoty oraz 12. Pułku Ułanów Podolskich i Andrzej Janczak, komendant Placówki nr 90 SWAP w Chicago, z którego inicjatywy powstał portret generała Józefa Hallera autorstwa artysty plastyka Leszka Bajeny, także obecnego w Bazylice.
Wspólny dzień ze świętem Wojska Polskiego ma święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, zwane także świętem Matki Boskiej Zielnej – patronki ziemi i roślinności. Ksiądz Jankowski poświęcił symboliczne wiązanki przyniesione do świątyni przez wiernych.
Po mszy św. wszyscy uczestnicy liturgii przeszli z kościoła przed Pomnik ku czci Hallerczyków i ochotników pierwszej wojny światowej, gdzie odbyła się wojskowa ceremonia złożenia wiązanek i świec w asyście przedstawicieli Gwardii Narodowej Illinois.
Obchody miały swoją kontynuację na cmentarzu św. Wojciecha pod pomnikiem ku czci Hallerczyków i ochotników I wojny światowej, gdzie kwiaty złożyli goście oraz organizatorzy obchodów. Do honorujących życie bohaterskich weteranów uroczystości dołączył generał brygady Justin Osberg, zastępca dowódcy Gwardii Narodowej stanu Illinois, radny miasta Niles John C. Jekot oraz ks. Zdzisław Torba, proboszcz parafii św. Jana Brebeuf w Niles, a także Alicja Nawara i Bernadetta Manturo, przedstawicielki Zrzeszenia Nauczycieli Polskich w Chicago. Po złożeniu kwiatów i zapaleniu symbolicznych świec, salwę honorową znów oddał oddział Gwardii Narodowej stanu Illinois. Zebrani odwiedzili miejsca spoczynku Agnieszki Wisły i gen. Ferdynanda Zarzyckiego, oddając im hołd pozostawieniem symbolicznych kwiatów i białych zniczy. Na tym samym cmentarzu hołd oddano ofiarom Zbrodni Katyńskiej pod Pomnikiem Katyńskim oraz złożono kwiaty przed Tablicą Smoleńską.
Na Cmentarzu na Wzgórzu Najświętszej Maryi Panny (Maryhill Cemetery) uczestnicy uroczystości złożyli kwiaty przed Pomnikiem Żołnierza Polskiego II Wojny Światowej w Polskiej Kwaterze Weterańskiej.
Niedzielne uroczystości zwieńczył Festiwal Dożynkowy organizowany przez Związek Klubów Polskich w ogrodach kościoła św. Rozalii w Harwood Heights.
Tekst i zdjęcia:
Katarzyna Korza[email protected]
