Joanna Marszałek
Uważajcie na oszustów, bądźcie czujni, szczególnie teraz, w czasie pandemii – ostrzegali środowiska imigrantów i mniejszości etnicznych prokurator generalny Illinois Kwame Raoul oraz dyrektor Biura Regionalnego Federalnej Komisji Handlu Todd Kossow.
Federalna Komisja Handlu (FTC) otrzymała w ciągu ostatniego roku 500 tys. zgłoszeń dotyczących oszustw związanych z pandemią, które oznaczają straty konsumenckie w wysokości aż 440 mln dolarów. Tylko w Illinois zgłoszono 18 tys. oszustw, które przyniosły straty na kwotę 14 mln dolarów.
Oszuści podążają za newsami
Oszustwa odnotowane przez prokuraturę obejmują najróżniejsze ich rodzaje: od tych powszechnych, związanych z naprawą domów i windowaniem cen, przez sprzedaż nieistniejących leków na COVID-19 i fałszywych kart szczepień, aż po oszustwa związane z pożyczkami na studia, próby przejęcia środków pomocowych i świadczeń dla bezrobotnych. „Mówimy w FTC, że ‘oszuści podążają za newsami’, to dzięki nim wyznaczają sobie nowe obszary działalności, a pandemia nie jest tutaj wyjątkiem” – tłumaczył Todd Kossow, dyrektor Biura Regionalnego FTC, organizatora panelu „Wykrywanie i zapobieganie oszustwom pandemicznym oraz innym w Chicago i na Środkowym Zachodzie”.
„W czasie pandemii obserwowaliśmy wzmożenie intensywności wielu istniejących wcześniej problemów i zidentyfikowaliśmy wiele zagrożeń oszustwami związanymi z COVID-19” – powiedział prokurator Kwame Raoul, przyznając, że wiele z nich wymierzonych jest w środowiska o niższych dochodach, środowiska imigrantów, w tym polskie, i społeczności kolorowe.
Potwierdza to FTC, która od trzech lat analizuje trzy typy danych, z których wynika jednoznacznie, że społeczności etniczne są bardziej narażone na oszustwa i jednocześnie, że społeczności te rzadziej zgłaszają oszustwa do odpowiednich służb. A zgłaszanie oszustw, które nas dotknęły, jest kluczowe z wielu powodów. „Zgłaszanie przestępstw tego rodzaju ochrania całą społeczność” – argumentował Kossow. „Zdajemy sobie sprawę, że osoby nowe w tym kraju i w tych społecznościach mogą się powstrzymywać od zgłaszania oszustw agencjom rządowym. Ale chcę podkreślić, że każde oszustwo można zgłosić anonimowo, a różne agencje społeczne mogą zgłosić oszustwo do agencji rządowych w naszym imieniu” – mówił. Wtórowali mu wszyscy paneliści i prokurator Raoul. „Ludzie mogą się zwracać do nas po pomoc, kiedy zaistnieje problem, i powinni to wiedzieć” – mówił, podając jednocześnie dane – dzięki pomocy ze strony biura prokuratora, w wyniku mediacji odzyskano 4 mln dolarów należących do konsumentów.
Aktywnie w zakresie przeciwdziałania potencjalnym oszustwom działa również FTC. Organizacja w ramach swojej działalności w Illinois wysłała 400 ostrzeżeń do firm, które stosowały oszukańcze praktyki bezpośrednio związane z pandemią – m.in. handlujących nieistniejącymi lekami na COVID-19, maskami i sanitizerami, które nigdy nie dotarły do zamawiających.
Oszuści przeszukują rejestry
Oszustwa mają jednak często o wiele poważniejszy wymiar niż te związane z handlem maskami czy środkami higienicznymi. „Oszuści poszukują swoich ofiar w najróżniejszych rejestrach” – ostrzegała Idara Essien z Biura ds.Oszustw Konsumenckich Prokuratura Generalnego. „Poszukują osób, które mają trudności w spłacaniu swoich zobowiązań kredytowych, a potem zyskują zaufanie, oferując ‘pomoc’. Często pomoc ta jest oferowana w kościołach, zgromadzeniach religijnych, wszędzie tam, gdzie łatwo zyskać zaufanie ludzi. Czasem oszuści proponują pomoc w załatwieniu spraw związanych z kredytem na dom, składają przy tym nieprawdopodobne obietnice albo chcą pomóc w zmodyfikowaniu warunków kredytu, ale żądają opłaty z góry” – mówiła Essien. Konsumenci, którzy mają przejściowe lub długotrwałe kłopoty ze spłatą kredytu na dom, powinni korzystać z rad licencjonowanych biur. „Można też zgłosić się po pomoc do instytucji, takich jak nasza – służymy radą i pomocą” – dodała Essien.
W trudnej sytuacji znajdują się również osoby, które dziedziczą nieruchomości obarczone kredytem. Takie osoby również są celem oszustów. „Zanim podejmiesz jakieś kroki, sięgnij po poradnictwo prawne, nie zdawaj się na rady przypadkowych osób, które twierdzą, że ‘zajmą się’ tobą i twoim domem oraz kredytem” – radził Matt Hulstein z Chicago Volunteer Legal Services, organizacji, która zajmuje się udzielaniem porad prawnych w tym zakresie.
Nie róbmy nic w ciemno
Obok zakupu domu, drugim dużym wydatkiem konsumentów, jest najczęściej zakup samochodu. Przed oszustwami na tym polu przestrzegała Agnes Ptasznik, asystentka prokuratora generalnego Illinois nadzorująca Biuro ds. Oszustw Konsumenckich (Consumer Fraud Bureau). „Powinniśmy odrabiać nasze ‘zadanie domowe’, zanim przystąpimy do zakupu samochodu” – mówiła. „Nie możemy pójść i kupić samochodu „w ciemno”, bez rozeznania”. Ptasznik podkreślała konieczność rozeznania w ofertach kredytowych i niezdawania się wyłącznie na ofertę dystrybutora marki. „Zawsze powinniśmy żądać oferty zakupu z warunkami na piśmie, to ułatwi nam świadomą decyzję i zabezpieczy, jeśli powstaną jakieś wątpliwości dotyczące zakupu” – mówiła. W przypadku kupna samochodu używanego koniecznością jest również sprawdzenie historii pojazdu oraz przeprowadzenie inspekcji przedzakupowej pojazdu.
Kto najbardziej narażony
Specjaliści są zgodni, co do tego, że ofiarą oszustwa może paść każdy, ale część środowisk jest narażonych na działalność oszustów w większym stopniu. „Obserwujemy trzy główne czynniki ryzyka i dotyczą one całego społeczeństwa” – tłumaczyła Fairouz AbuGhazaleh z University YMCA. „Po pierwsze – znajomość języka, jak sprawnie się nim posługujemy i czy rozumiemy to, co ludzie do nas mówią. Po drugie, jak mocno jesteśmy osadzeni w społeczności, w której żyjemy. I wreszcie po trzecie – bardzo ważnym czynnikiem ryzyka jest status imigracyjny, który powoduje, że nawet w sytuacji, kiedy padniemy ofiarą oszustwa, nie zgłaszamy go w trosce o bezpieczeństwo własne. Dlatego najbardziej zagrożeni są imigranci” – mówiła. Potwierdził to Pablo Cruz z Casa Esperanza, który podkreślał znaczenie edukowania społeczności i zwracał uwagę na najtrudniejszy aspekt imigracji: „Nasze społeczności boją się nie tylko oszustów, ale również systemu prawnego i poruszania się w nim, często uważając, że sięganie po poradnictwo prawne będzie większym problemem niż to, z czym się zmagają. Musimy pamiętać o tej drugiej stronie medalu”.
- Wszelkiego rodzaju oszustwa – również anonimowo – można zgłosić na stronie Federalnej Komisji Handlu (Federal trade commission, FTC): www.Reportfraud.ftc.gov/community
- FTC służy również informacjami na temat kupowania i finansowania samochodów: www.ftc.gov/cars
- Ostrzeżenia dla konsumentów na stronie: www.ftc.gov/consumeralerts
- Kradzież tożsamości można zgłosić na stronie www.IdentityTheft.gov. Osoba zgłaszająca otrzymuje spersonalizowany plan działania, który pomoże odzyskać tożsamość.
- Hotline Prokuratora Generalnego Illinois (Illinois Attorney General Office) ds. oszustw konsumenckich w Chicago: 1-800-386-5438
- Pomoc dla właścicieli domów, którzy padli ofiarami oszustwa: (866) 544-7151
- Usługi prawne – Chicagowski Wolontariat Usług Prawnych www.cvls.org/get-legal-help/covid-19-mortgage-relief/, 312-332-8785
- Pomoc prawna: www.legalaidchicago.org,312-341-1070
- Better Business Bureau www.bbb.org/chicago – Scamtracker – rejestr oszustw www.bbb.org/scamtracker
- Oszustwa imigracyjne można zgłosić pod adresem www.usa.gov/consumer-complaints
- Oszustwa pocztowe można zgłosić w inspektoracie poczty na stronie www.uspis.gov. Osoby, które uważają, że zostały oszukane, mogą powiadomić o tym lokalny oddział poczty lub zadzwonić pod numer 877-876-2455
- Zgłoszenie oszustw związanych z IRS: https://www.irs.gov/businesses/small-businesses-self-employed/tax-scams-how-to-report-them
Co robić
W starciu z oszustami konsumenci nie są bezradni. Najpotężniejszymi narzędziami są wiedza i ostrożność. „Imigranci, tak jak całe społeczeństwo, mogą i powinni szukać poradnictwa u osób, które są do tego uprawnione” – mówiła Maria Rodriguez z urzędu imigracyjnego (U.S. Citizenship and Immigration Services, USCIS). „Z przykrością muszę stwierdzić, że są prawnicy, którzy wyrządzają krzywdę swoim klientom i powinno się takie sytuacje raportować do naszego biura. Równocześnie zwracam uwagę na to, że porady może udzielić zarówno prawnik, jak i osoba z uznanej organizacji społecznej (Community Based Organizations, CBO), których lista znajduje się na naszej stronie internetowej” – wskazała.
„Moja najważniejsza rada chroniąca przed oszustwami brzmi: sprawdzaj, zanim zaczniesz robić z kimś interesy, choćby to była najprostsza transakcja” – powiedział z kolei Steve Bernas z Better Business Bureau (BBB), z którym w zakresie ostrzeżeń i poradnictwa dla czytelników współpracuje na stałe „Dziennik Związkowy”.
„Czasem pomocne jest nawet porozmawianie o tym, co zamierzamy zrobić lub kupić, lub z jakiej oferty skorzystać, z kimś bliskim, kolegą, koleżanką” – radził Todd Koslow. „Wypowiedzenie na głos własnego planu albo opinia zaufanej osoby mogą uzmysłowić nam, że być może za chwilę padniemy ofiarą oszustwa. Oszustwa są wszędzie, ale możemy się przed nimi uchronić”.
Jeśli jednak padniemy już ofiarami oszustwa, jego skutki można złagodzić, dokonując zgłoszenia, w razie potrzeby anonimowo lub upoważnić instytucję do zaraportowania go do odpowiedniej instytucji. Osoby, które potrzebują pomocy prawnej, powinny po nią sięgać, a sprawy sporne można zgłaszać także do Biura ds. Oszustw Konsumenckich, które może pomóc nawet w koniecznych mediacjach.
Katarzyna Korza[email protected]
