Joanna Trzos
„W obecnej sytuacji, w ramach planowania działań zaradczych, brane są pod uwagę różne rozwiązania, w tym także organizacja ewentualnych dyżurów konsularnych w sprawach paszportowych” – mówi konsul Małgorzata Bąk-Guzik w rozmowie z Katarzyną Korzą.
Katarzyna Korza: Ile osób dziennie jest rejestrowanych w telefonicznym systemie rejestracji na wizyty w Konsulacie Generalnym RP w Chicago?
Konsul RP Małgorzata Bąk-Guzik: – Za pośrednictwem telefonicznego systemu rejestracji wizyt paszportowych pracownicy konsulatu zapisują dziennie między 140 a 180 osób.
Czy jest możliwe rozszerzenie czasu rejestracji telefonicznej i zwiększenie przepustowości tego systemu?
– Zapewniam Państwa, że Konsulat Generalny RP w Chicago wraz z Departamentem Konsularnym Ministerstwa Spraw Zagranicznych pracuje nad rozwiązaniem, które usprawni system i będzie najbardziej optymalne w czasach bezprecedensowego zapotrzebowania polskich obywateli na paszport.
Linia paszportowa jest obsługiwana od poniedziałku do piątku i bez żadnej przerwy. Pracownicy konsulatu dokładają wszelkich starań, aby rejestracja telefoniczna przebiegała sprawnie i szybko. MSZ prowadzi stały monitoring efektywności i wydajności czasowo uruchomionego systemu zapisów telefonicznych i na tej podstawie będą podejmowane dalsze decyzje co do jego ewentualnego rozwoju poprzez np. udostępnienie dodatkowej linii telefonicznej, bądź też, jeśli zaistnieją ku temu sprzyjające warunki, nie wykluczamy kontrolowanego powrotu do zapisów w systemie e-Konsulat, który jest bardziej efektywny i wygodniejszy dla klienta, przy jednoczesnej stałej obserwacji czy nie powtarza się problem nieuczciwych działań ze strony pośredników.
Należy mieć również na uwadze, że nadal pracujemy w warunkach pandemii i z zachowaniem reżimu sanitarnego. Są to czynniki, które nie pozostają obojętne dla pracy konsulatu. Pomimo tych utrudnień udostępniamy obecnie ok. 1700 miejsc na wizyty paszportowe miesięcznie. Do tego dochodzą miejsca na wizyty w sprawach prawnych, wizowych, obywatelskich i polonijnych.
Czy jest możliwe stworzenie punktu kontaktowego z obywatelami polskimi poza konsulatem, np. na przedmieściach Chicago?
– W obecnej sytuacji, w ramach planowania działań zaradczych, brane są pod uwagę różne rozwiązania, w tym także organizacja ewentualnych dyżurów konsularnych w sprawach paszportowych. Uruchomienie takich dyżurów poza siedzibą konsulatu, np. na przedmieściach Chicago, mimo pandemii i związanych z tym ograniczeń jest możliwe do realizacji, jednak wymaga odpowiedniego przygotowania, czasu, szeregu działań logistyczno-organizacyjnych oraz odpowiedniego wsparcia kadrowego.
Ile paszportów rocznie jest wydawanych za pośrednictwem Konsulatu Generalnego w Chicago?
– Ogólna liczba paszportów wydawanych przez Konsulat Generalny RP w Chicago każdego roku jest inna. Na przestrzeni ostatnich 5 lat liczba ta wynosiła między 7000 a 12000. Wszystko wskazuje na to, że rok 2021 będzie rekordowy, gdyż od początku roku przyjęliśmy już ponad 2700 wniosków o wydanie paszportu.
Wzrost zainteresowania uzyskaniem paszportu polskiego wśród obywateli RP zamieszkałych w USA jest obserwowany od końca ubiegłego roku i wynika przede wszystkim z przedłużających się restrykcji w podróżowaniu do Polski i innych krajów Unii Europejskiej. Polscy obywatele, którzy do tej pory odbywali podróże do Polski na paszporcie amerykańskim, obecnie, właśnie z uwagi na wspomniane restrykcje, są zobowiązani do okazania polskiego paszportu, który jest jednocześnie dokumentem potwierdzającym posiadanie przez nich polskiego obywatelstwa.
Tylko w ciągu niespełna ostatniego kwartału ubiegłego roku zainteresowanie wyrobieniem polskiego paszportu wzrosło do takiego stopnia, że urzędy konsularne w USA podwoiły liczbę udostępnianych terminów na wizyty paszportowe. Biorąc pod uwagę nieustającą sytuację pandemiczną oraz restrykcje w przekraczaniu granic, a w następstwie stale rosnące zainteresowanie polskim paszportem wśród obywateli RP w USA, MSZ na bieżąco monitoruje sytuację i podejmuje aktywne działania mające na celu optymalizację pracy i obsługi obywateli RP w Konsulacie Generalnym RP w Chicago. W reakcji na zaistniałą sytuację, MSZ podjął już działania zmierzające do wzmocnienia kadrowego placówki oraz rozszerzenia usługi paszportowej poprzez utworzenie nowego stanowiska obsługowego. W planach są dalsze działania wspierające. Sytuacja jest na bieżąco monitorowana i w zależności od jej rozwoju, będą podejmowane dalsze działania zaradcze w celu zwiększenia efektywności w obszarze paszportowym.
Kto jest właścicielem systemu e-Konsulat?
– System zdalnej rejestracji e-Konsulat, przez który interesanci rejestrują się na wizyty w polskich placówkach dyplomatycznych i konsularnych na całym świecie podlega Ministerstwu Spraw Zagranicznych.
System e-Konsulat został stworzony w celu nie tylko ujednolicenia metody zapisów na wizyty w konsulacie, ale przede wszystkim dotarcia do większej liczby odbiorców, ułatwienia i skrócenia czasu rezerwacji wizyty. Zgodnie z założoną ideą, korzystanie z systemu jest bezpłatne, powszechnie dostępne i dedykowane dla każdego, kto potrzebuje załatwić sprawę konsularną – nie tylko paszportową.
Czy znany jest Państwu proceder wykorzystywania systemu e-Konsulat do rejestrowania wielu wizyt jednorazowo przez firmę pośredniczącą (podmiot) oraz czerpanie z tego tytułu zysków?
– Potwierdzam, że zidentyfikowaliśmy problem pośredników stosujących nieuczciwe praktyki, które polegały na przejmowaniu większości miejsc na wizyty paszportowe w systemie rejestracji e-Konsulat. Pośrednicy blokując miejsca odbierali polskim obywatelom możliwość bezpośredniej i bezpłatnej rejestracji na wizytę w konsulacie, kreując w ten sposób popyt na własne usługi. Z relacji interesantów konsulatu oraz okazywanych przez nich rachunków wynika, że podmioty pośredniczące pobierały opłatę za umówienie wizyty paszportowej w naszym urzędzie. Aby wyeliminować nieuczciwe działania pośredników konieczne było zawieszenie do odwołania rejestracji na wizyty paszportowe za pośrednictwem e-Konsulatu i uruchomienie zapisów drogą telefoniczną. Pragnę podkreślić, że system e-Konsulat nadal działa w pozostałych sprawach konsularnych: prawnych, obywatelskich i wizowych.
Konsulat w komunikacie wydanym 16 lutego br. informuje, że “umówienie za pośrednictwem podmiotów zewnętrznych nie będzie możliwe” – prosimy Panią Konsul o komentarz.
– Tryb telefonicznych zapisów na wizyty paszportowe w konsulacie został wprowadzony w celu eliminacji nieuczciwych działań pośredników. Jest to rozwiązanie tymczasowe, a dzięki niemu wszystkie miejsca na wizyty paszportowe, którymi dysponuje konsulat trafiają bezpłatnie i bezpośrednio do polskich obywateli.
Czy konsulat zleca jakiekolwiek usługi zewnętrznym podmiotom – agencjom, firmom, osobom? Czy z jakąkolwiek firmą, która świadczy odpłatne usługi dotyczące paszportu i innych dokumentów polskich konsulat jest związany umową?
Konsulat Generalny RP w Chicago nie zlecał i nie zleca żadnym podmiotom zewnętrznym pośrednictwa w sprawach konsularnych, nie jest i nigdy nie był związany umową w tym zakresie z żadnym podmiotem.
Jak wspomniałam, korzystanie z systemu zapisów na wizyty w sprawach konsularnych jest bezpłatne i ma na celu umożliwienie łatwej i bezpośredniej dostępności usługi dla jak największej liczby obywateli RP.
W komunikacie czytamy: „Rezerwacja terminu wizyt w konsulacie jest bezpłatna”. Wiemy jednak od osób korzystających z usług firm tzw. pośredniczących w umawianiu terminów w konsulacie, że firmy te pobierają opłaty w wysokości od 50 do nawet 500 dolarów za samo umówienie wizyty. Niektóre firmy twierdzą, że jest to opłata przeznaczona dla konsulatu.
– Z całą stanowczością pragnę podkreślić, że wszelkie stwierdzenia, że jakoby konsulat pobiera jakiekolwiek opłaty za umówienie wizyty są nieprawdziwe zaś firmy, które udzielają takich informacji postępują nieuczciwe i celowo wprowadzają swoich klientów w błąd, by uzyskać korzyści finansowe. Rejestracja na wizytę w konsulacie była i nadal jest czynnością bezpłatną. Czynności konsularne, które realizujemy w konsulacie i wszystkie związane z nimi opłaty konsularne, są wyszczególnione w tabeli opłat konsularnych, dostępnej na stronie internetowej naszego urzędu: https://www.gov.pl/web/usa/oplaty-konsularne
Czy obywatele polscy z nieważnym paszportem mogą wjechać do Polski?
– Co do zasady zawsze powinno się podróżować z ważnym dokumentem podróży. Decyzję odnośnie przekroczenia granicy Rzeczypospolitej Polskiej przez obywatela posługującego się nieważnym paszportem podejmuje wyłącznie Straż Graniczna. Polskie przepisy dopuszczają możliwość powrotu do kraju z nieważnym paszportem. Jednakże należy zwrócić uwagę na fakt, iż przewoźnicy lotniczy nie mają obowiązku honorowania nieważnego paszportu.
Warto także wiedzieć, że wjazd od Polski z nieważnym paszportem wiąże się z jego zatrzymaniem przez Straż Graniczną, która następnie wystawi obywatelowi zaświadczenie potwierdzające zatrzymanie dokumentu paszportowego.
Trzeba pamiętać, że polskie przepisy mówią jedynie o możliwości powrotu do kraju z nieważnym paszportem, ale wyjeżdżając z Polski musimy mieć ważny dokument podróży.
Według aktualnych przepisów niektóre kategorie osób mogą wjechać do Polski na podstawie paszportu amerykańskiego jak np. małoletnie dzieci, czy małżonkowie obywateli polskich lub któregokolwiek z państw Unii Europejskiej.
Odpowiedzi: Małgorzata Bąk-Guzik
Konsul RP w Chicago
Pytania: Katarzyna Korza
Dziennikarka, Dziennik Związkowy
