PAP
Komendantka Narodowego Zjednoczenia Wojskowego Kobiet Maria Mirecka-Loryś przez całe życie była działaczką społeczną i niepodległościową – podkreślił w niedzielę wicepremier, szef MKiDN Piotr Gliński, składając jubilatce życzenia z okazji 105. rocznicy jej urodzin.
“105 lat kończy Maria Mirecka-Loryś – komendantka Narodowego Zjednoczenia Wojskowego Kobiet, przez całe życie działaczka społeczna i niepodległościowa” – napisał na Twitterze Gliński.
Wicepremier podkreślił też, że wielkim zaszczytem była dla niego możliwość wręczenia Mireckiej-Loryś nagrody “Drzwi do Wolności” na Festiwalu Filmowym “Niepokorni Niezłomni Wyklęci”. Wyróżnienie to przyznawane jest m.in. za odwagę i poświęcenie dla bohaterów podziemia niepodległościowego i solidarnościowego.
“200 lat! Cześć i Chwała Bohaterom!” – dodał Gliński.
Maria Mirecka-Loryś urodziła się 7 lutego 1916 r. Studiowała na uniwersytecie we Lwowie, gdzie wstąpiła do Związku Akademickiego Młodzież Wszechpolska. Po wybuchu wojny zaangażowała się w działalność konspiracyjną. Wiosną 1940 r. została komendantką Narodowej Organizacji Wojskowej Kobiet w powiecie niżańskim, później całego NOWK Okręgu Rzeszowskiego. Równolegle była kierownikiem sekcji kobiecej w Zarządzie Okręgu Rzeszowskiego Stronnictwa Narodowego i kurierką Komendy Głównej NOW. Po scaleniu NOW z AK, awansowana została na stopień kapitana, kierowała Wojskową Służbą Kobiet w rzeszowskim Podokręgu Armii Krajowej.
Wiosną 1945 r. została komendantką główną Narodowego Zjednoczenia Wojskowego Kobiet. Tego samego roku po zakończeniu wojny Mirecka wznowiła studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.
1 sierpnia 1945 r. została aresztowana przez władze komunistyczne w Nisku, następnie zwolniona na mocy amnestii. Zagrożona ponownym aresztowaniem, w grudniu 1945 r. opuściła Polskę i z grupą kilkunastu działaczy narodowych dotarła do obozu 2. Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa pod Ankoną. Tam poznała swego męża, oficera rezerwy, Henryka Lorysia, z którym w październiku 1946 r. wyemigrowała do Anglii.
W styczniu 1952 r. z rodziną wyjechała do USA, najpierw do Toledo w stanie Ohio, a w 1954 r. do Chicago. Tam zaangażowała się w pracę w organizacjach polonijnych. Działała m.in. w Stronnictwie Narodowym, była członkiem Zarządu Głównego Związku Polek w Ameryce oraz Krajowego Zarządu Kongresu Polonii Amerykańskiej. Przez 32 lata była redaktorem “Głosu Polek”, organu Związku Polek w Ameryce.
Od lat 70. XX w. zaangażowana jest w pomoc dla Polaków na dawnych Kresach. W grudniu 1999 r. została wiceprzewodniczącą Rady Naczelnej Stronnictwa Narodowego. Maria Mirecka-Loryś jest także autorką 2. tomu “Historii Związku Polek w Ameryce” i książki “Odszukane w pamięci. Zapiski o rodzinie, pracy, przyjaźni”. W 2014 r. został zrealizowany film dokumentalny o Marii Mireckiej-Loryś pt. “Szkic do życiorysu” w reżyserii Ewy Szakalickiej. (PAP)
