Reklama

Wytyczanie zdrowych granic, a związki z ludźmi

Katarzyna Pilewicz
01/22/2021 12:00 AM

Zbyszek mówi o sobie, że jest asertywny i wie, jak wytyczać granice. Jeśli sąsiad pyta o pożyczenie drabiny, wyraźnie i grzecznie odpowiada, że ma zasadę, aby nie pożyczać swoich narzędzi. Kiedy dziewczyna zaprasza go na obiad zapoznawczy z rodzicami w jej rodzinnym domu, w najbliższą sobotę, odpowiada, że umówił się z kolegą na siłownię. Zbyszek zaznacza, że lubi prywatność, nie pozwala znajomym wystawiać swoich zdjęć na Facebooku lub pisać o nim jakichkolwiek komentarzy.

Krystyna ma wyraźnie trudności z mówieniem – nie. Przyjaciółka z Nowego Jorku zadzwoniła właśnie, że przyjeżdża na weekend z dwiema koleżankami na zakupy do Chicago. Chcą przespać się u Krystyny, by zaoszczędzić na hotelu. Szefowa w pracy pyta, czy nie zastąpiłaby koleżanki w czasie świąt. Chłopak chce mieć seks właśnie wtedy, kiedy boli ją głowa – Krystyna prawie zawsze się na to zgadza.

Granice w relacjach z innymi

Kiedy jedna osoba ma kontrolę nad drugą, miłość nie może się rozwijać, bo nie ma wolności. Szczęśliwe pary mają zawsze zdrowe granice. Natomiast brak granic, powoduje, że partner czuje, jakby nie miał prywatności, jakby nie mógł decydować o sobie. Płynna granica pomiędzy partnerami, jak w przypadku osób współuzależnionych, powoduje toksyczność i dysfunkcję.

Dlatego we wszystkim potrzebna jest równowaga. Z jednej strony widzimy, jak Krystyna daje sobie wejść na głowę, ma trudności z powiedzeniem nie i wyrażeniem swoich potrzeb i opinii. Z drugiej strony zbyt sztywne granice Zbyszka odpychają innych. Ludzie jak on często planują z wyprzedzeniem, wyznaczają swoje własne reguły, których niezachwianie przestrzegają (na przykład reguła niepożyczania narzędzi ogrodowych). Jedni mogą doceniać umiejętność wyznaczania granic Zbyszka, inni mogą narzekać na jego brak przystosowania do sytuacji. Zbyszkowi może być trudno w życiu, gdy jego sztywne reguły będą wystawione na próbę sił. Na przykład, gdy będzie musiał wyjść z pracy by zawieźć do lekarza chore dziecko lub zostać z dziećmi nieoczekiwanie na weekend, podczas gdy jego żona wyjedzie na szkolenie.

Dla Krystyny lęk przed konfrontacją jest silniejszy niż jakakolwiek złość, jaką może mieć do siebie za zgadzanie się na wszystko i przystosowywanie do innych bezwzględnie. Z tego powodu Krystyna może zacząć używać narkotyki i alkohol, by zdusić te uczucia, lub wybuchać okresowo, nieoczekiwanie i z podwójną siłą, gdy złość narośnie dostatecznie, rujnując swoje relacje z najbliższymi.

Wyznaczenie granic jest ważne

Wyznaczanie granic zależy od osobowości, kultury i wrażliwości. Wytyczenie wewnętrznych granic ma ogromne znaczenie dla naszego zdrowia psychicznego. Granice określają linię naszej prywatności, odpowiedzialności i definiują, kim jesteśmy, a kim nie chcemy być. Granice dzielą się na: fizyczne, które pozwalają oznaczyć kto może nas dotykać i w jakich sytuacjach oraz mentalne – dają nam wolność posiadania własnych myśli, opinii, i poglądów, a także emocjonalne, które pozwalają na zrozumienie własnych emocji i oderwanie się od krzywdzących, manipulacyjnych poczynań innych ludzi wobec nas.

Wewnętrzne granice mówią nam o naszej relacji z samym sobą. Można je określić jako samodyscyplina i zdrowe zarządzanie własnym czasem, emocjami, impulsami i zachowaniem. Jeśli zmuszasz się do zrobienia czegoś, nie myślisz o odpoczynku, dajesz się sobą manipulować i wykorzystywać, wówczas zaniedbujesz swoje wewnętrzne granice. Natomiast zdrowe granice pozwolą ci nie brać odpowiedzialności za emocje i problemy innych ludzi. Najpierw myślisz o sobie zamiast automatycznie zgadzać się z krytyką innych na twój temat lub z ich radami, jak masz postąpić. To ty jesteś odpowiedzialny za swoje uczynki i zachowania. Jeśli cię ktoś wini, a ty nie czujesz się za to odpowiedzialny, to zamiast przepraszać i bronić się, powiedz po prostu, że nie czujesz się za to odpowiedzialny.

Jak wyznaczać granice?

Po pierwsze nazwij je. Nie możesz ich wyznaczyć, jeśli nie wiesz, gdzie są. Zdefiniuj swoje fizyczne, emocjonalne i mentalne granice. Rozważ co możesz tolerować i akceptować, a co sprawia, że czujesz się niekomfortowo. Spójrz w głąb siebie i nazwij swoje uczucia – jeśli wychodzisz z sytuacji urażony i zły, to zazwyczaj oznacza, że ktoś cię wykorzystuje, manipuluje lub nie jesteś doceniany. To zwykle znak, że przesuwasz swoje własne granice, bo czujesz się winny (chcesz być dobrym mężem, synem, ojcem) lub po prostu ktoś inny narzuca ci swoje oczekiwania, poglądy i wartości. Jeśli natomiast czujesz się niekomfortowo, to znak, że inni przekraczają twoje granice. Bądź wówczas bezpośredni i asertywny. Powiedz głośno o swoich granicach. Niektórzy potrzebują bardziej asertywnego podejścia z twojej strony. Największą przeszkodą w wyznaczeniu granic jest lęk, poczucie winy i wątpienie we własne możliwości. Pamiętaj jednak, że zdrowe granice są nie tylko znakiem zdrowych relacji z innymi ludźmi, ale także wyrazem szacunku do samego siebie. Daj sobie pozwolenie, by wyznaczyć swoje granice i pracuj, by je utrzymać. Wyznaczanie granic wymaga odwagi, praktyki i wsparcia, ale jest to umiejętność, którą można doskonalić.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.