Monika nieśmiało podniosła głowę. Zalęknionym wzrokiem rozejrzała się wokół sali, na której zebrali się członkowie komisji, by wysłuchać, co ma do powiedzenia. Rozpoczęła przemowę. Mówiła z początku drżącym głosem, z czasem jednak wgłębiała się w swoje słowa, bo przecież wierzyła w nie i wiedziała, o czym mówi. Po kilku minutach odzyskała swoją naturalną energię i do końca przemówienia była już sobą – błyskotliwą, charyzmatyczna, piękna dziewczyną, która od dziecka nie wierzyła, że może pokonać swoje demony. Czego brakuje Monice? Monika ma problem związany z poczuciem własnej wartości.
Czym jest poczucie własnej wartości?
Koncept pochodzi od łacińskiego słowa aestimare, czyli doceniać, szacować, wartościować, wyważać. Poczucie własnej wartości jest oparte na emocjonalnej ocenie własnych zalet. Przez pryzmat tej samooceny myślimy, czujemy i działamy. Monika wchodząc na salę pełną ludzi nie wierzyła, że swoją przemową będzie w stanie porwać i zainteresować słuchaczy, oceniła siebie o wiele niżej niż na to zasługiwała, co spowodowało jej początkową niepewność i drżenie głosu. Dopiero po chwili, gdy zauważyła zaciekawienie na twarzach zgromadzonych, odblokowała się i pokonała lęk – dostała od publiczności znak, że to co mówi jest ważne.
Wydaje się, że wszyscy rodzimy się ze zdrowym poczuciem własnej wartości, ale niestety w większości wypadków zostaje ono mocno zaniżone przez doświadczenia, jakie przechodzimy w życiu. Czynniki, które przyczyniają się do zaniżenia własnej wartości wpływają na nas różnie w zależności od indywidualnej wrażliwości danej osoby. Geny, pochodzenie kulturowe, doświadczenia z dzieciństwa i inne okoliczności życiowe grają tu najważniejszą rolę. Nie znaczy to jednak, że jesteśmy skazani na zaniżoną samoocenę, bo przeszliśmy negatywne doświadczenia, które nas ukształtowały. Wiele możemy zrobić, aby zmodyfikować nasze myśli i oczekiwania oraz zyskać wyższe poczucie własnej wartości.
Przyjrzyjmy się czynnikom które wpływają na niższą samoocenę:
Geny i temperament. Badania mówią, że kod genetyczny ma wpływ na chemiczne substancje w mózgu, które są odpowiedzialne również za zdrowe poczucie własnej wartości. Należą do nich serotonina, związana z dobrym nastrojem i poczuciem szczęścia oraz oksytocyna, hormon miłości. Około 25 procent naszej osobowości może być uwarunkowane genetycznie. Drugim ważnym czynnikiem jest nasz temperament. Jeśli naturalnie jesteś ostrożny i czujny, to możesz mieć tendencję do zahamowań w obliczu nieoczekiwanych sytuacji lub nawet unikania ich. Takie zachowania nie są wcale złe – potrzebujemy ludzi, którzy nie reagują impulsywnie w każdej sytuacji. Ale jeśli ty do nich nie należysz, a porównujesz się do tych “odważniejszych”, może to mieć zgubny wpływ na twoje poczucie własnej wartości.
Doświadczenia życiowe. W wielu przypadkach doświadczenia życiowe wiodą do zaniżonej samooceny. Trauma, czy to spowodowana przemocą fizyczną, emocjonalną, czy seksualną ogromnie wpływa na to, co myślisz o sobie. Jeśli wciąż widzisz obrazy z przeszłości i czujesz się nimi maltretowany czy zawstydzony, rozważ rozpoczęcie terapii. Innym ważnym czynnikiem jest styl wychowania. Sposób w jaki byliśmy traktowani jako dzieci zostawia długoterminowe piętno na naszej psychice. Jeśli rodzic poniżał cię, nie wierzył w twoje talenty, porównywał cię do innych, mówił, że byłbyś nikim, gdyby nie on – ten przekaz niesiesz w sobie w dorosłe życie. Gorzej, jeśli rodzic cierpiał na chorobę psychiczną lub był uzależniony – na zawsze zmienia to obraz świata. Innym znamiennym czynnikiem jest prześladowanie rówieśnicze, czyli tzw. bullying. Poniżające doświadczenia w dzieciństwie, brak akceptacji wśród kolegów, traktowanie cię bez szacunku powoduje, że będziesz mniej skłonny osiągać ambitne cele, bo nie uwierzysz, że możesz pokonać przeciwności.
Wierzenia na swój temat. Jeśli myślimy, że musimy czuć się pewni siebie, żeby zachowywać się z pewnością siebie, możemy ponieść porażkę. Nikt nie musi wiedzieć, że mamy niższą samoocenę, nie mamy tego wypisanego na czole. Zachowuj się tak, jakby niska samoocena nie istniała. Perfekcjonizm ma również duży wpływ na to, jak się czujesz. Nie zawsze wszystko musi być idealne. Jeśli to zrozumiesz i zaakceptujesz swoje niedociągnięcia, zrobisz duży krok ku lepszej samoocenie.
Świat wokół nas. Przekazy medialne są produkowane w taki sposób, by uczynić nas niedowartościowanymi. Gdy na reklamie widzimy kogoś z pięknymi włosami, kupimy produkt by upiększyć własne. Facebook również przyczynia się do zaniżonej samooceny. Widzimy piękne, uśmiechnięte twarze bez zmarszczek, idealne małżeństwa, sukcesy, egzotyczne wakacje, a gdy porównujemy to do naszej codzienności, siejemy w sobie wątpliwości co do własnych możliwości.
Nerwica i depresja. Jeśli zmagasz się z nimi, twoje poczucie własnej wartości jest zaniżone. Natomiast, gdy poczujesz się lepiej, samoocena wzrasta.
Rozważ, które z powyższych czynników wpłynęły na zaniżenie twojego poczucia pewności siebie. Wiedza ta będzie pierwszym krokiem w walce o siebie i twoją samoocenę.
Katarzyna Pilewicz LCPC, CADC
psycholog i psychoterapeutka licencjowana w stanie Illinois. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Obecnie prowadzi badania doktoranckie w Walden University na temat wpływu psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Członek American Psychological Association i PSI CHI. W swojej praktyce opiera się na holistycznym poglądzie o wzajemnym wpływie umysłu, ciała i środowiska. W swojej klinice w Deerfield zajmuje się leczeniem młodzieży i dorosłych z problemami psychologicznymi pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.
Teraz także: 911 N. Plum Grove Road, suite C, Schaumburg, IL, 60173
Psychological Counseling Center prowadzi konsultacje i porady dla osób zmagających się z problemami natury psychologicznej. Pomożemy zredukować stres, lęki i depresję. Wskażemy właściwe rozwiązania. Ukierunkujemy cię na odnalezienie siebie i twojej drogi życiowej. Po konsultację dzwoń: (847) 907-1166.
fot.pxhere.com
NOWA GRUPA:
Psychological Counseling Center otwiera nową grupę dla rodziców POZYTYWNE RODZICIELSTWO. W komfortowej atmosferze, pełnej poufności i wzajemnego wsparcia omawiamy trudne sytuacje i problemy, by znaleźć proste rozwiązania. Zrozum zachowanie swojego dziecka! Działaj na jego korzyść! Program oparty jest na zasadach nauk Alfreda Adlera. Po informacje dzwoń: (847) 907-1166
Katarzyna Pilewicz
