Problem z WEP: ZUS odmawia wypłaty emerytur proporcjonalnych

Jest to kwestia dla Polaków bardzo ważna, bo daje im prawo do emerytury czy renty, którego przed 2009 rokiem nie mieli, a również dlatego, że emerytury proporcjonalne nie podlegają pod Windfall Elimination Provision, czyli klauzulę powodującą redukcję emerytury Social Security.

Dla celów uwzględnienia przez ZUS amerykańskich okresów ubezpieczenia, ZUS pozyskuje we własnym zakresie zaświadczenie wystawione przez instytucję amerykańską Social Security Administration, potwierdzające te okresy.

Jeżeli jesteś urodzony przez 1 stycznia 1949 roku, a masz okresy ubezpieczenia w Polsce wystarczające do nabycia prawa do emerytury lub renty z ZUS bez konieczności uwzględniania okresów ubezpieczenia w USA, wówczas ZUS ustala prawo do świadczenia i oblicza jego wysokość na podstawie okresów ubezpieczenia przebytych wyłącznie w Polsce, chyba że kwota emerytury lub renty proporcjonalnej byłaby dla ciebie korzystniejsza.

Mając obliczone świadczenie w dwóch wariantach, ZUS porównuje wysokość świadczeń i przyznaje korzystniejsze.

I tak, pełna emerytura jest dla ciebie warta tylko 150 dol, a proporcjonalna 240 dol., dlatego wolisz wybrać emeryturę proporcjonalną. Problem polega na tym, że ZUS ci jej nie przyzna, bo upiera się przy definicji słowa ,,korzystna” jako wyższej kwotowo. ZUS wypłaca emeryturę większą (pełną), powołując się na przepisy i umowę emerytalną ze Stanami, a niezadowolonych klientów odsyła do sądu, od którego decyzji się odwołuje. Przez lata toczyło się wiele spraw dotyczących prawa wyboru świadczeń, a w kwietniu tego roku zapadły dwa wyroki w Sądzie Najwyższym.

Wyrok Sądu Najwyższego z 18 kwietnia (sygnatura akt II UK 62/17) w innym stanie osobowym jest inny. Sąd zdecydował, że zasada korzyści dotyczy tylko stanów fatycznych i procedur na podstawie polskiego prawa, więc nie powinna uwzględniać skutków WEP. W uzasadnieniu przypomniał również 20 artykuł polsko-amerykańskiej umowy emerytalnej, który dyktuje, że ,,wszelkie spory, dotyczące interpretacji lub stosowania umowy, są rozstrzygane w drodze konsultacji „między władzami właściwymi”, oraz przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpatrzenia. Czyli ta sprawa ciągle jest w toku.

Pierwszego października tego roku odbyło się 93-te posiedzenie Komisji Łączności z Polakami za Granicą. Dzięki niemu dowiadujemy się, na czym stanęła kwestia walki ze skutkami Windfall Elimination Provision, bo nagrania wszystkich posiedzeń sejmowych komisji są dostępne w sieci. Pójdź na witrynę Sejmu: www.sejm.gov.pl, kliknij na zakładkę “Dla Mediów” oraz “ITV Sejm”, po czym znajdź “Komisja Łączności z Polakami za Granicą (LPG)” pod datą 1 października 2018 roku.

Na zebraniu Komisji posłanka Małgorzata Wypych zapytała o WEP i o kwestię interpretacji definicji korzystniejszego świadczenia, a przedstawiciele MRPiPS i ZUS udzielili dokładnych odpowiedzi. Dyrektor Ministerstwa Rodziny, pracy i polityki społecznej Robert Wójcik poinformował Komisję Łączności z Polonią, że ZUS trwa przy własnej interpretacji kwestii wyboru świadczeń, oraz że na życzenie sądu we wrześniu Ministerstwo, nadrzędna jednostka ZUS, wysłało pismo do SSA proszące o interpretację definicji korzystniejszego świadczenia. W piśmie tym Ministerstwo powołuje się na dwa orzeczenia sądu i opinie beneficjentów, którzy uważają te przepisy za krzywdzące.

,,Niedopuszczalna jest interpretacja umowy z USA, która zwalniałaby ZUS z obowiązku wypłacania wyższego świadczenia pełnego i pozwalałaby przyznawać niższe świadczenie proporcjonalne kosztem obciążenia wyższym świadczeniem strony amerykańskiej. Powyższa interpretacja ww. umowy z USA została potwierdzona w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2018 r. (sygn. akt UK 62/17).”

Dyrektor Szybkie ignoruje fakt, że decyzja Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2018 r. to tylko zalecenie, a ostateczny jest tylko wyrok z 12 kwietnia, który przyznał emerytom prawo wyboru świadczeń.

Okazuje się, strona polska pyta Amerykanów o opinię. To tak, jak byśmy pytali lisa o zasady pilnowania naszego kurnika. Czekamy na odpowiedź, choć wiadomo, że Amerykanie zażądają interpretacji przepisów, która jest korzystna dla nich, a nie dla nas. Postrzegam tę sprawę w czarnym kolorze i będę Państwa informować o dalszych wydarzeniach.