Pierwszy rok prezydentury Donalda Trumpa, wybory w Niemczech i Francji oraz rozmowy dotyczące Brexitu - te wydarzenia przykuły w 2017 roku uwagę mediów. Obawy świata w kończącym się roku budził rozwój programu nuklearnego Korei Północnej oraz kryzys humanitarny w Birmie.
STYCZEŃ
1.1. TURCJA - Atak terrorystyczny w noc sylwestrową w klubie Reina w dzielnicy Stambułu Besiktas - 39 osób zginęło, 70 zostało rannych. Napastnik otworzył ogień do znajdujących się w lokalu osób. Do zamachu przyznało się Państwo Islamskie (IS).
6.1. NIEMCY - W porcie Bremerhaven rozpoczęła się operacja przerzutu do Polski amerykańskiej brygady pancernej, mającej wzmocnić bezpieczeństwo wschodniej flanki NATO.
17.1. UE - Kandydat największej frakcji w PE, centroprawicowej Europejskiej Partii Ludowej, Włoch Antonio Tajani został wybrany na przewodniczącego Parlamentu Europejskiego.
20.1. USA - Republikanin Donald Trump został zaprzysiężony na Kapitolu jako 45. prezydent Stanów Zjednoczonych. W listopadzie 2016 roku pokonał w wyborach prezydenckich kandydatkę Partii Demokratycznej Hillary Clinton.
23.1. USA - Prezydent Donald Trump podpisał dekret formalnie rozpoczynający proces wycofywania się USA z Transpacyficznej Umowy o Wolnym Handlu (TPP).
26.1. AUSTRIA - Nowym prezydentem Austrii został 73-letni Alexander Van der Bellen. W grudniu 2016 roku w drugiej turze wyborów prezydenckich ten były szef Zielonych otrzymał 53,8 proc. głosów i pokonał kandydata Austriackiej Partii Wolności (FPOe) Norberta Hofera.
LUTY
12.2. NIEMCY - Zgromadzenie Federalne wybrało w Berlinie 61-letniego socjaldemokratę Franka-Waltera Steinmeiera na nowego prezydenta Niemiec.
14.2. USA - Doradca prezydenta USA ds. bezpieczeństwa narodowego Michael Flynn podał się do dymisji w związku z kontrowersjami, jakie wywołały jego ożywione kontakty z przedstawicielami Rosji przed objęciem urzędu przez prezydenta Donalda Trumpa.
15.2. UE - Parlament Europejski zatwierdził unijno-kanadyjską umowę o wolnym handlu CETA. Docelowo porozumienie ma znieść prawie 99 proc. ceł we wzajemnym handlu, większość barier pozataryfowych i zliberalizować handel usługami między UE i Kanadą.
MARZEC
1.3. ONZ - W raporcie ONZ podano, że wszystkie strony syryjskiego konfliktu, które brały udział w bitwie o Aleppo, zakończonej 22 grudnia 2016 roku zajęciem całego miasta przez reżim prezydenta Baszara el-Asada, popełniały tam zbrodnie wojenne.
9.3. UE - Przywódcy państw UE ponownie wybrali Donalda Tuska na przewodniczącego Rady Europejskiej.
13.3. TURCJA - Ankara zawiesiła kontakty dyplomatyczne na wyższym szczeblu z Holandią w związku z niedopuszczeniem na jej terytorium publicznych wystąpień dwojga tureckich ministrów.
15.3. HOLANDIA - Centroprawicowa Partia Ludowa na rzecz Wolności i Demokracji (VVD) premiera Marka Ruttego wygrała wybory parlamentarne w Holandii, otrzymując 21,3 proc. głosów. Drugie miejsce zajęła antyislamska Partia na rzecz Wolności Geerta Wildersa (PVV) z poparciem 13,1 proc.
25.3. WŁOCHY - Przywódcy 27 państw UE w 60. rocznicę Traktatów Rzymskich przyjęli Deklarację Rzymską. Dokument wyznacza kierunki rozwoju UE i podkreśla dotychczasowe osiągnięcia integracji.
29.3. WIELKA BRYTANIA - Premier Theresa May poinformowała Izbę Gmin, że jej rząd rozpoczął procedurę wyjścia Wielkiej Brytanii z UE.
KWIECIEŃ
7.4. SYRIA - USA zaatakowały w nocy bazę lotniczą wojsk rządowych w pobliżu miasta Homs w Syrii wystrzeliwując z dwóch okrętów wojennych ok. 60 pocisków samosterujących. Była to odpowiedź Waszyngtonu na atak przy użyciu broni chemicznej, w tym sarinu, na miasto Chan Szajchun. Trump oskarżył o ten atak prezydenta Syrii Baszara el-Asada. Asad odrzucił oskarżenie.
16.4. TURCJA - W referendum w Turcji 51,4 proc. głosujących opowiedziało się za wprowadzeniem prezydenckiego systemu rządów. Oficjalna frekwencja wyniosła 85,4 proc. Do głosowania za zmianami wzywał prezydent Recep Tayyip Erdogan.
MAJ
7.5. FRANCJA - Drugą turę wyborów prezydenckich we Francji wygrał Emmanuel Macron, który zdobył 66,1 proc. głosów. Jego rywalka Marine Le Pen z Frontu Narodowego uzyskała 33,9 proc. głosów.
11.5. UE - Przedstawiciele państw unijnych w Radzie UE ostatecznie zatwierdzili zniesienie przez Unię Europejską wiz dla obywateli Ukrainy. Ukraińcy, którzy mają paszporty biometryczne, mogą wjeżdżać do państw UE - z wyjątkiem Wielkiej Brytanii i Irlandii - bez wizy na 90 dni w ciągu pół roku w celach biznesowych, turystycznych czy rodzinnych.
19.5. IRAN - Urzędujący prezydent Iranu Hasan Rowhani został wybrany na drugą, czteroletnią kadencję, zdobywając w pierwszej turze wyborów 57,1 proc. głosów i pokonując ultrakonserwatywnego duchownego Ebrahima Raisiego, który otrzymał 38,3 proc. głosów.
20.5. - 27.5. USA - Pierwsza zagraniczna podróż prezydenta Donalda Trumpa, który odwiedził najpierw Arabię Saudyjską i Izrael, a potem udał się do Europy; w Belgii uczestniczył w szczycie NATO, we Włoszech w szycie G7, odwiedził też Watykan.
22.5. WIELKA BRYTANIA - Zamach terrorystyczny przed halą widowiskową w Manchesterze, w północno-zachodniej Anglii, po koncercie amerykańskiej gwiazdy pop Ariany Grande - zginęły 23 osoby.
26.5. WŁOCHY - Na szczycie G7 w Taorminie na Sycylii uczestnicy podpisali wspólną deklarację w sprawie zwalczania terroryzmu. Wyrazili w niej solidarność z Wielką Brytanią po zamachu w Manchesterze.
26.5. USA - Zmarł prof. Zbigniew Brzeziński, były szef Rady Bezpieczeństwa Narodowego w ekipie prezydenta USA Jimmy'ego Cartera (1977-81). Był jednym z najbardziej wpływowych politologów i strategów polityki zagranicznej USA. Miał 89 lat.
CZERWIEC
1.6. USA - Prezydent Donald Trump ogłosił, że USA wycofają się z paryskiego porozumienia klimatycznego z 2015 roku.
2.6. ONZ - Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych wybrało Polskę na niestałego członka Rady Bezpieczeństwa ONZ na lata 2018-19. Polska była jedynym kandydatem z grupy państw Europy Wschodniej (EEG) ubiegającym się o to miejsce.
5.6. KATAR - Arabia Saudyjska zerwała stosunki dyplomatyczne z Katarem, oskarżając go m.in. o wspieranie terroryzmu oraz nadmierne zbliżenie z Iranem. W ślad za Rijadem poszły Egipt, Bahrajn i Zjednoczone Emiraty Arabskie. Kraje te zablokowały połączenia lotnicze, morskie i lądowe z emiratem.
7.6. IRAN - 23 osoby, w tym pięciu zamachowców, zginęło w atakach terrorystycznych w Teheranie, do których przyznało się Państwo Islamskie (IS). Celem terrorystów był irański parlament oraz mauzoleum ajatollaha Chomeiniego.
9.6. WIELKA BRYTANIA - Partia Konserwatywna wygrała wybory parlamentarne w Wielkiej Brytanii z wynikiem 42,4 proc. głosów, ale nie uzyskała większości mandatów w Izbie Gmin. Partia Pracy otrzymała 40 proc. głosów.
14.6. WIELKA BRYTANIA - W pożarze wieżowca Grenfell Tower w Londynie zginęło 71 osób.
16.6. NIEMCY - W wieku 87 lat zmarł Helmut Kohl, kanclerz RFN w latach 1982-98 i przewodniczący CDU. 16-letni okres jego rządów obejmuje kluczowe wydarzenia związane z kresem zimnej wojny i zjednoczeniem obu państw niemieckich.
18.6. FRANCJA - Ugrupowanie LREM prezydenta Francji Emmanuela Macrona wraz z koalicyjną partią MoDem zwyciężyły w drugiej turze wyborów parlamentarnych we Francji, zdobywając 350 miejsc w 577-osobowym Zgromadzeniu Narodowym.
28.6. UE - Państwa UE formalnie przedłużyły sankcje gospodarcze nałożone na Rosję o kolejne pół roku - do końca stycznia 2018 roku. Sankcje wprowadzono w 2014 roku w odpowiedzi na działania Rosji destabilizujące sytuację na Ukrainie.
LIPIEC
6.7. POLSKA - Przemówienie prezydenta USA Donalda Trumpa na placu Krasińskich w Warszawie. W wystąpieniu amerykański przywódca szeroko nawiązywał do historii Polski, stawiając ją za wzór "poszukiwania wolności". Zapewnił o sojuszu między Waszyngtonem i Warszawą oraz wezwał Rosję do zaprzestania destabilizujących działań na Ukrainie.
7.7. - 8.7. NIEMCY - Przywódcy G20 opowiedzieli się na szczycie w Hamburgu za otwartymi rynkami i przeciw protekcjonizmowi w handlu. Próby znalezienia kompromisu w polityce klimatycznej zakończyły się fiaskiem.
9.7. IRAK - Premier Iraku Hajder al-Abadi ogłosił zwycięstwo nad siłami Państwa Islamskiego (IS) i wyzwolenie Mosulu. W tym mieście dżihadyści utworzyli swą stolicę w Iraku i proklamowali w 2014 roku samozwańczy kalifat.
SIERPIEŃ
17-18.8. HISZPANIA - Zamachy terrorystyczne w Katalonii - zginęło 21 osób. 17 sierpnia kierowca furgonetki wjechał w tłum na promenadzie Las Ramblas w Barcelonie, zabijając 15 i raniąc 131 osób. 18 sierpnia w kurorcie Cambrils nad Morzem Śródziemnym terroryści wjechali samochodem w grupę ludzi - 1 osoba zginęła, a 7 zostało rannych; wszystkich pięciu napastników z Cambrils zastrzeliła policja.
18.8. WENEZUELA - Zgromadzenie Konstytucyjne, w którego skład po lipcowych wyborach weszli jedynie zwolennicy partii rządzącej, podjęło jednomyślną decyzję o przejęciu prerogatyw parlamentu, w którym dominowała opozycja. Wenezuela pogrążona jest w kryzysie politycznym, a opozycja oskarża władze o doprowadzenie kraju do ruiny gospodarczej.
31.8. BIRMA - ONZ informuje, że w ciągu tygodnia ok. 27,4 tys. muzułmanów Rohingja uciekło przed przemocą z Birmy do Bangladeszu - jest to początek masowych ucieczek Rohingjów. Do końca roku ponad 620 tys. Rohingjów opuściło stan Rakhine (Arakan) na zachodzie Birmy, szukając schronienia przed tym, co birmańskie wojsko nazwało "operacjami oczyszczania". ONZ alarmuje, że działania armii przypominają kampanię czystek etnicznych.
WRZESIEŃ
3.9. KOREA PÓŁNOCNA - Władze w Pjongjangu ogłosiły, że przeprowadziły udaną próbę jądrową. W 2017 roku Korea Północna przeprowadziła też kilkanaście testów rakiet balistycznych. Działania komunistycznego reżimu spotkały się z potępieniem społeczności międzynarodowej; sankcje na państwo rządzone przez Kim Dzong Una nałożyło wiele państw świata oraz ONZ.
20.9 PORTORYKO - Huragan Maria uderzył w Portoryko - był to największa kataklizm w historii wyspy. Wcześniej we wrześniu huragan Irma zdewastował kilka mniejszych wysp na Karaibach, w tym Barbudę oraz amerykańskie i brytyjskie Wyspy Dziewicze oraz wyrządził znaczne szkody na Kubie i na Florydzie.
22.9. WIELKA BRYTANIA - Brytyjska premier Theresa May zapowiedziała we Florencji, że Londyn liczy na wypracowanie okresu przejściowego po wyjściu z UE, który może trwać "około dwóch lat".
24.9. NIEMCY - Blok partii chadeckich CDU/CSU uzyskał 32,9 proc. głosów w wyborach parlamentarnych w Niemczech. Drugie miejsce zajęła SPD z poparciem 20,5 proc., a trzecie antyimigrancka Alternatywa dla Niemiec (AfD) z wynikiem 12,6 proc.
25.9. IRAK - W referendum w irackim Regionie Kurdystanu 92,7 proc. uczestników opowiedziało się na niepodległością. Frekwencja wyniosła 72,8 proc.
PAŹDZIERNIK
1.10. HISZPANIA - W referendum w Katalonii 92 proc. głosujących opowiedziało się za niepodległością regionu. Głosowało 2,04 mln osób, czyli 42,57 proc. uprawnionych. Hiszpański rząd uznał referendum za nielegalne; służby lojalne wobec Madrytu zamknęły część lokali wyborczych. W starciach między funkcjonariuszami a zwolennikami referendum rannych zostało blisko 900 osób.
1.10. USA - W strzelaninie w Las Vegas podczas koncertu muzyki country zginęło 59 osób, a ponad 500 zostało rannych. Napastnik, który strzelał do ludzi z hotelowego okna, popełnił samobójstwo.
08.10. USA - W związku zarzutami o molestowanie seksualne znany amerykański producent filmowy Harvey Weinstein został zwolniony z wytwórni filmowej The Weinstein Company (TWC). W skandal zamieszanych jest wiele wpływowych osobistości Hollywood.
10.10. HISZPANIA - Premier Katalonii Carles Puigdemont podpisał deklarację niepodległości, wzywającą inne państwa do uznania "republiki Katalonii".
12.10. EGIPT - Rywalizujące ze sobą ugrupowania palestyńskie, Hamas i Fatah, podpisały w Kairze pierwsze porozumienie w sprawie pojednania. Jego celem jest zakończenie dekady sporów między stronami.
13.10. USA - Prezydent Donald Trump oznajmił, że Iran nie przestrzega porozumienia nuklearnego zawartego z tym krajem w 2015 roku. Po raz pierwszy zadecydował o braku certyfikacji umowy, czyli braku przekazania Kongresowi kwartalnego raportu na jej temat.
15.10. AUSTRIA - W wyborach parlamentarnych zwyciężyła Austriacka Partia Ludowa (OeVP) z wynikiem 31,5 proc., druga była Socjaldemokratyczna Partia Austrii (SPOe) z poparciem 26,9 proc., a trzecia prawicowo-populistyczna Austriacka Partia Wolności (FPOe) (26 proc.). 18 grudnia nowym premierem został 31-letni Sebastian Kurz, który stanął na czele rządu OeVP i FPOe.
17.10. SYRIA - Położona na północy Syrii Ar-Rakka została całkowicie wyzwolona z rąk bojowników Państwa Islamskiego (IS). Kontrolę nad byłą stolicą samozwańczego kalifatu uzyskały dowodzone przez Kurdów Syryjskie Siły Demokratyczne (SDF).
18.10. CHINY - W przemówieniu otwierającym XIX zjazd Komunistycznej Partii Chin (KPCh) prezydent Xi Jinping zapowiedział, że Chiny staną się rozwiniętym krajem socjalistycznym do 2035 roku, a do 2050 roku - bogatym i potężnym krajem socjalistycznym.
21.10. CZECHY - W Czechach centroprawicowa partia ANO wygrała z wynikiem 29,6 proc. wybory do Izby Poselskiej, niższej izby parlamentu. 12 grudnia nowym premierem został mianowany lider ANO, biznesmen Andrej Babisz.
27.10. HISZPANIA - Premier Mariano Rajoy oświadczył, że rozwiązał kataloński parlament. Zapowiedział, że będzie dążył do uznania za nielegalną uchwaloną przez parlament kataloński rezolucję ws. niepodległości.
LISTOPAD
5.11 - 14.11 USA - Wizyta prezydenta Donalda Trumpa w Azji. Przywódca USA odwiedził Japonię, Koreę Południową, Chiny, Wietnam oraz Filipiny.
12.11. IRAN - W trzęsieniu ziemi w prowincji Kermanszahan w zachodnim Iranie zginęło co najmniej 630 osób, a ponad 8 tys. zostało rannych.
15.11. ZIMBABWE - Pucz wojskowy w Harare. W jego konsekwencji władzy pozbawiono 93-letniego prezydenta Roberta Mugabe, najdłużej urzędującego przywódcę na świecie, a nowym prezydentem został Emmerson Mnangagwa.
22.11. ONZ - Były dowódca Serbów bośniackich Ratko Mladić został skazany przez Międzynarodowy Trybunał Karny dla Jugosławii na dożywocie za ludobójstwo, zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciw ludzkości popełnione podczas wojny w Bośni i Hercegowinie z lat 1992-95.
24.11. EGIPT - Najkrwawszy zamach w historii Egiptu. W ataku terrorystycznym na meczet w mieście Bir al-Abd na półwyspie Synaj zginęło 311 osób, a co najmniej 122 zostało rannych. Do przeprowadzenia ataku przyznało się Państwo Islamskie (IS).
29.11. ONZ - Jeden z dowódców wojska bośniackich Chorwatów Slobodan Praljak popełnił samobójstwo, zażywając truciznę na sali rozpraw Międzynarodowego Trybunału Karnego dla Jugosławii. Stało się to podczas ogłaszania wyroku w procesie apelacyjnym sześciu byłych przywódców bośniackich Chorwatów, oskarżanych o zbrodnie wojenne podczas konfliktu chorwacko-bośniackiego z lat 1993-94, który wybuchł podczas wojny w Bośni i Hercegowinie. Był to ostatni proces przed MTKJ, który 21 grudnia oficjalnie zakończył działalność po 24 latach.
GRUDZIEŃ
6.12. USA - Prezydent Donald Trump oświadczył, że USA uznają Jerozolimę za stolicę Izraela. Krok ten spotkał się z ostrą krytyką państw muzułmańskich; decyzję tę potępiło 21 grudnia Zgromadzenie Ogólne ONZ, żądając jej odwołania.
8.12. UE - Komisja Europejska i Wielka Brytania porozumiały się ws. pierwszej fazy rozmów dotyczących Brexitu, dając tym samym unijnym przywódcom możliwość otwarcia rokowań o przyszłych relacjach handlowych między stronami.
11.12. ROSJA - Prezydent Władimir Putin zapowiedział wycofanie głównych rosyjskich sił wojskowych z Syrii.
20.12. UE - Komisja Europejska podjęła decyzję o uruchomieniu art. 7 traktatu unijnego wobec Polski. Dała rządowi w Warszawie trzy miesiące na wprowadzenie rekomendacji w sprawie praworządności.
21.12. HISZPANIA - W wyborach do regionalnego parlamentu w Katalonii większość utrzymały partie secesjonistyczne, choć najwięcej głosów uzyskała Partia Obywatelska (Ciudadanos) przeciwna separatyzmowi. Frekwencja była rekordowa i sięgnęła 81,94 proc. uprawnionych. (PAP)
Dariusz Cisowski
