#MeToo (#JaTeż) to hasztagi, których tysiące kobiet w Stanach Zjednoczonych i na świecie używają w poruszającej akcji internetowej służącej ujawnieniu molestowania seksualnego w miejscach pracy, szkołach, czy rodzinie. Ruch zapoczątkowała Alyssa Milano, aktorka, prywatnie przyjaciółka Georginy Chapman, żony zhańbionego skandalem producenta filmowego Harveya Weinsteina. Oto kilka przykładów wpisów kobiet na Twitterze: „# JaTeż, kiedy służyłam w armii. Więcej niż kilka razy. Byłam cicho, żeby przetrwać. I żałuję tego codziennie”, „# JaTeż – wyobraźcie sobie nastolatki, które nie mówią rodzicom, że były napastowane seksualnie, jak ja…”, „# JaTeż, byłam zgwałcona dwa razy i grożono mi śmiercią, gdy próbowałam mówić o tym w wieku 14 lat”. Gimnastyczka Lindsey Lemke ujawniła, że szanowany lekarz medycyny sportowej Larry Nassar, stateczny mąż i ojciec trójki dzieci, wykorzystywał ją seksualnie przez lata od czasu, gdy skończyła 13 lat.
Ciemne sekrety
Dlaczego większość ofiar przemocy seksualnej trzyma to w tajemnicy? Ponieważ za każdą historią stoi poczucie wstydu, obwinianie się, odraza i zaniżona samoocena. To najczęstsze rezultaty przejścia przez piekło molestowania. Te z ofiar, które mówią teraz otwarcie o obrzydliwych doświadczeniach, w jakich uczestniczyły za sprawą Weinsteina – jego nękania, napastowania, ekshibicjonizmu, czy nawet użycie siły w celu zaspokojenia żądz seksualnych, opowiadają to, bo czują, że jego władza nie może im już zaszkodzić, a może dlatego, że jest ich tak wiele, wspierają się, stają się coraz silniejszym głosem. Być może tym razem będzie to krzyk, który zmieni pobłażliwość opinii społecznej i wymiaru sprawiedliwości (patrz sprawa Brocka Turnera, który dostał śmiesznie niski wyrok za gwałt) wobec przypadków molestowania seksualnego kobiet.
Czym jest molestowanie seksualne?
Molestowanie seksualne to nie tylko gwałt. Molestowanie to dotykanie miejsc intymnych, zmuszanie do dotykania genitaliów, pokazywanie pornografii wbrew woli, ekshibicjonizm, podglądactwo, niechciane zabawy seksualne, zachęcanie do oglądania lub słuchania aktów seksualnych, a także seksistowskie komentarze, gesty i dowcipy.
Niestety, większa cześć ofiar molestowania nigdy nie otrzymała pomocy lub była ona niewystarczająca. Jest także wiele i takich przypadków, kiedy próba ujawnienia molestowania kończyła się kolejną traumą.
Dla Agnieszki, która właśnie zaczęła pracę w wymarzonej firmie konsultingowej szokiem było, gdy szef zaproponował jej wyjazd służbowy w pierwszych dwóch tygodniach pracy. Z wielką radością przyjęła wyróżnienie, które szybko przerodziło się w niesmak i wstręt, gdy okazało się, że to misternie zaplanowana próba zaciągnięcia podwładnej do łóżka. Na miejscu zamiast spotkania z kontrahentami, została zaproszona na kolację we dwoje i nękana niestosownymi awansami. Nikt nigdy się o tym nie dowiedział, a Agnieszka po okresie próbnym została zwolniona.
Jakie są objawy molestowania, po czym je poznać?
Molestowanie seksualne prowadzi do obniżonej samooceny, poczucia winy i wstydu, poczucia inności, izolacji społecznej. Osoby, które przeszły traumę seksualną mają kłopoty ze snem, męczą ich nocne koszmary, unikają kontaktu fizycznego, mają wahania nastroju, zmiany apetytu, osłabioną koncentrację, dokonują samookaleczeń, mają lęk przed określonymi sytuacjami, osobami lub miejscami. Hipotezę molestowania seksualnego potwierdzają także objawy fizyczne, czyli uszkodzenia okolic intymnych, choroby przenoszone drogą płciową, bóle w dole brzucha, nawracające stany zapalne dróg moczowych, trudności w chodzeniu, siedzeniu lub wydalaniu.
Pamiętam młodą dziewczynę, która zgłosiła się na obowiązkową ewaluację sądową po drugim areszcie za jazdę w stanie nietrzeźwym. Kilka miesięcy wcześniej przeszła grupową terapię leczenia uzależnień, w związku ze swoim pierwszym aresztem. Tym razem podczas ewaluacji, odpowiadając na różnorodne pytania, nie tylko związane z używaniem alkoholu, dziewczyna łkając wyznała, że będąc w college’u została zgwałcona przez kolegę, który dosypał do jej drinka narkotyk, po którym stała się bezwolna. Cudem udało się skończyć szkołę, ale nie mogła poradzi sobie z przeżytą traumą i zaczęła pić, by zapomnieć. Dzięki swojemu wyznaniu i czujności psychologa otrzymała odpowiednią pomoc i przeszła terapię dla ofiar przemocy seksualnej.
Jak pomóc?
Nie zawsze wiemy jak zachować się, gdy ktoś bliski mówi, że jest ofiarą przemocy seksualnej. To bardzo trudne wyznanie. Gdy sprawca jest osobą bliską lub przyjacielem rodziny często wiąże się to z niedowierzaniem lub nawet negowaniem tego, co mówi ofiara. To najczęstszy błąd, który może doprowadzić do podwójnego urazu ofiary. Bo wyznanie sekretu ma swój cel – ofiara prosi o pomoc, wsparcie lub ochronę. Zawsze należy jej wysłuchać i odpowiedzieć bez oceniania. Wystarczy po prostu być przy niej. Jeśli ofiara chce złożyć zeznania na policji, w sądzie lub szuka pomocy medycznej – bądź przy niej, daj swoje wsparcie, podziel się informacjami, gdzie i jak uzyskać pomoc. Bądź cierpliwy. Z traumy wychodzi się bardzo indywidualnie, na to potrzeba czasu. Nie naciskaj, nie zmuszaj do rozrywek, na które nie ma ochoty. Zachęcaj do dbania o siebie w tym ciężkim czasie. Możesz zadzwonić na infolinię dla ofiar przemocy seksualnej 1-800 656-4673 lub zasięgnąć informacji na stronie https://hotline.rainn.org/online/terms-of-service.jsp
Katarzyna Pilewicz
