Nieśmiałość to poczucie skrępowania, niezręczności i niepokoju w sytuacjach wymagających interakcji, czyli obcowania z ludźmi. Nieśmiałość nie ma nic wspólnego z introwersją, czyli skłonnością do zamykania się w sobie i skupianiem się na własnych przeżyciach. Osoby nieśmiałe nie są introwertykami, którzy czują się najlepiej w swoim towarzystwie, to ludzie, którzy desperacko pragną mieć kontakt z innymi ludźmi, ale trudno im zaakceptować lęk, który włącza się natychmiast w sytuacjach aktywnie zmuszających do obcowania z innymi.
Większość z nas wie, co to znaczy być nieśmiałym, bo doświadczyliśmy tego w niejednej sytuacji. Niektórym z nas jednak nadmierna nieśmiałość nie pozwala osiągnąć celów życiowych i sukcesów w szkole czy w pracy. Nieśmiałość może być tak obezwładniająca, że staje się barierą utrudniającą normalne funkcjonowanie. I tak zaczyna się błędne koło.
Błędne koło nieśmiałości
Ludzie nieśmiali czują lęk przed negatywnym osądzeniem i odrzuceniem. Lęk ten nie pozwala im przezwyciężyć siebie i doświadczyć sytuacji stresującej, więc próbują jej uniknąć. Uchylenie się od takiej sytuacji powoduje początkowo ulgę, ale na dłuższą metę prowadzi do poczucia wstydu i winy. Negatywne emocje, które w wyniku tego powstają, są skierowane na innych w postaci gniewu i obwiniania ich za nieuprzejmość i brak zrozumienia. Buduje to postawę nieprzyjazną wobec innych, co zresztą otoczenie szybko odczytuje. Powoduje to, że kontrakcja otoczenia nie jest dla osoby nieśmiałej zbyt zachęcająca, a to prowadzi do pogłębia i lęku, i nieśmiałości. I tak błędne koło się zamyka, a poczucie osamotnienia i izolacji społecznej się zwiększa. Prowadzi to także do pogłębiającej depresji. Pewien procent nieśmiałych ludzi próbuje leczyć swoją przypadłość alkoholem, który ma pewne właściwości rozluźniające, ale na pewno nie jest właściwą metodą leczenia. Istnieje natomiast ryzyko popadnięcia w nałóg.
Jak pokonać nieśmiałość?
Zaplanuj, że wszystko pójdzie dobrze. Osoba nieśmiała ma tendencję do wyolbrzymiania potencjalnego negatywnego osądu wobec siebie. W związku z niepohamowanym lękiem przed krytyką, osoba nieśmiała skupia się na tym, jak nie zrobić czegoś niewłaściwego zamiast po prostu skupić się na tym, jak zrobić coś dobrze. By zmniejszyć
ten lęk, zastanów się, co mógłbyś zrobić, by sytuacja zakończyła się sukcesem. Zadaj sobie pytanie, o czym mógłbyś mówić, by czuć się bezpiecznie, czym mógłbyś się podzielić, jakie tematy znasz dobrze by kontynuować konwersację i co cię łączy z innymi ludźmi w danej sytuacji? Możesz również przemyśleć strategię wyjścia z sytuacji, gdy rzeczy nie pójdą po twojej myśli, ale najważniejsze jest przezwyciężenie siebie i doświadczenie stresującej sytuacji, ponieważ wtedy czujesz, że kontrolujesz swój lęk.
Interesuj się innymi ludźmi
To właśnie głębokie zainteresowanie innymi ludźmi powoduje, że chcą oni przebywać w twoim towarzystwie. Alfred Adler, amerykański psycholog, zawsze powtarzał: „ten, kto nie interesuje się innym człowiekiem, ma największe trudności w życiu”. W sytuacjach towarzyskich postaraj się nie skupiać na sobie i swoim lęku przed byciem osądzonym. Zamiast tego, skup się na innych ludziach i zainteresuj się jakie mają hobby, kim są, co mają do powiedzenia. To pozwoli ci zmniejszyć lęk i podtrzymać rozmowy towarzyskie. Pamiętaj, że każdy ma historię do opowiedzenia, jeśli nie chcesz opowiedzieć swojej, słuchaj innych, bo ludzie uwielbiają mówić o sobie.
Wytycz sobie zadanie do wykonania
Wiele nieśmiałych osób czuje się dobrze w sytuacjach zawodowych – mogą walczyć o swoich klientów w sądach, ratować życie w szpitalach lub negocjować kontrakty na spotkaniach biznesowych. Nieśmiałość uderza, gdy przebywają w sytuacjach towarzyskich. W takim przypadku wyznacz sobie rolę, jaką wykonasz w stresującej sytuacji. Da ci to wytyczne, jak się zachować. Twoim zadaniem może być sprawienie, że inni poczują się akceptowani, lubiani czy mile widziani w sytuacji towarzyskiej. Przykładem może być nieśmiała gospodyni domowa, która na przyjęciu zorganizowanym dla syna stara się, by wszyscy goście czuli się dobrze. Skupienie się na roli nie da ci czasu na myślenie o sobie i swoim lęku.
Nie krytykuj siebie
Nieśmiali ludzie mają tendencję do skupiania się na negatywach i krytykowaniu się na każdym kroku. Mają jednocześnie poczucie, że inni osądzają w ten sam sposób. Taka ostra wewnętrzna krytyka może spowodować wiele szkód emocjonalnych i obniżyć poczucie własnej wartości. Najlepszym wyjściem jest znalezienie wewnętrznego przyjaciela, który będzie zauważał pozytywne rzeczy na twój temat i zastąpi głos krytyczny. Pamiętaj, że nie tylko ty masz lęk przed krytyką i odrzuceniem, to ludzki lęk i wszyscy się z tym borykamy, ale jest on do przezwyciężenia.
Katarzyna Pilewicz
