Hans-Dietrich Genscher, szef dyplomacji Niemiec w latach 1974-1992, zmarł w czwartek wieczorem w wieku 89 lat w swoim domu w Wachtberg-Pech w pobliżu dawnej stolicy RFN Bonn - poinformowało w piątek biuro polityka. Przyczyną zgonu było zatrzymanie akcji serca.
Polityk zmarł w otoczeniu rodziny.
Genscher odegrał istotną rolę w przezwyciężeniu podziału Europy na wrogie bloki wojskowo-polityczne, w obaleniu muru berlińskiego i zjednoczeniu Niemiec w 1990 roku. Był gorącym orędownikiem porozumienia z Polską. Przez wiele lat kierował liberalną Wolną Partią Demokratyczną (FDP), będącą mniejszym koalicjantem SPD i CDU.
"Dzięki swojej niezawodności oraz dyplomatycznemu kunsztowi Hans-Dietrich Genscher stał się twarzą naszego kraju na świecie i zdobył zaufanie partnerów za granicą" - oświadczył prezydent Niemiec Joachim Gauck. Genscher przyczynił się do "pokojowego zjednoczenia naszego kraju i naszego kontynentu" - podkreślił prezydent w piśmie kondolencyjnym do wdowy po polityku.
Genscher był "wielkim mężem stanu" - powiedział w imieniu niemieckiego rządu zastępca rzecznika Georg Streiter.
Urzędujący minister spraw zagranicznych Frank-Walter Steinmeier określił Genschera mianem "wielkiego Niemca i wielkiego Europejczyka". Genscher ma zapewnione miejsce w podręcznikach historii - dodał polityk SPD. Dla szefa Bundesratu Stanislawa Tillicha Genscher był "architektem jedności Niemiec".
Rząd Francji nazwał go "Europejczykiem z przekonania" i "fundamentem relacji niemiecko-francuskich".
Genscher urodził się w 1927 roku w Halle. Jak większość swoich rówieśników należał do nazistowskiej młodzieżówki Hitlerjugend. Pod koniec wojny trafił do niewoli amerykańskiej. Po wojnie zachorował na gruźlicę, która w tych czasach często kończyła się śmiercią. W 1952 roku po ukończeniu w NRD studiów prawniczych Genscher uciekł wraz z matką do Niemiec Zachodnich.
W Bremie, gdzie początkowo zamieszkał, wstąpił do Wolnej Partii Demokratycznej (FDP), ugrupowania, które od końca lat 60. było w zachodnioniemieckiej polityce języczkiem u wagi.
W istniejącej od 1969 roku koalicji rządowej z SPD pod kierownictwem kanclerza Willy'ego Brandta Genscher kierował początkowo ministerstwem spraw wewnętrznych. Gdy po ujawnieniu afery ze "szpiegiem kanclerskim" Guenterem Guillaume w 1974 roku Brandta zastąpił w roli przywódcy SPD i szefa rządu Helmut Schmidt, Genscher objął przy nim stanowisko ministra spraw zagranicznych. Wkrótce potem został nowym przewodniczącym FDP na miejsce wybranego na prezydenta Niemiec Waltera Scheela - szefa MSZ w rządzie Brandta.
W 1982 roku w obliczu coraz silniejszych politycznych rozdźwięków między socjaldemokratami i liberałami ich sojusz rozpadł się, a kierowana przez Genschera FDP wsparła w Bundestagu konstruktywne wotum nieufności wobec kanclerza Schmidta, wchodząc w koalicję rządową z chadeckim blokiem CDU/CSU nowego kanclerza Helmuta Kohla. Genscher pozostał przy nim ministrem spraw zagranicznych, pełniąc tę funkcję niemal bez przerwy przez 18 lat, co jest swoistym rekordem nie tylko w Niemczech.
Jako jeden z pierwszych polityków zachodnich Genscher podjął w drugiej połowie lat 80., wbrew Kohlowi, dyplomatyczną grę z sekretarzem generalnym KPZR Michaiłem Gorbaczowem, aby sprawdzić wiarygodność odprężeniowych gestów radzieckiego kierownictwa. Za kluczowe osiągnięcie Genschera jako szefa MSZ uważa się wynegocjowanie przez niego we wrześniu 1989 roku porozumienia zezwalającego na wyjazd ponad czterech tysięcy NRD-owskich uciekinierów z ambasady RFN w Pradze do Niemiec Zachodnich.
Korzystając z zaufania kierownictwa ZSRR, przede wszystkim dobrych, także osobistych relacji z ówczesnym ministrem spraw zagranicznych Eduardem Szewardnadze, Genscher odegrał istotną rolę w negocjacjach 2+4, które doprowadziły do zjednoczenia Niemiec w 1990 roku.
Polityk FDP zrezygnował nieoczekiwanie w 1992 roku ze stanowiska. Wcześniej, w 1985 roku, przestał kierować partią. W 1998 roku odszedł po 33 latach z Bundestagu. Niemal do końca życia występował publicznie, udzielając wywiadów i biorąc udział w konferencjach i spotkaniach. W sondażach i plebiscytach należał do najpopularniejszych polityków niemieckich.
Z Berlina Jacek Lepiarz (PAP)
Zamieszczone na stronach internetowych portalu www.DziennikZwiazkowy.com materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Codziennego Serwisu Informacyjnego PAP, będącego bazą danych, którego producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Alliance Printers and Publishers na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione.
Ewa Malcher
