Wykorzystanie internetu w psychoterapii to przyszłość, może rozwiązać problem ograniczonej dostępności pomocy psychologicznej – mówi PAP prof. Roman Cieślak z Uniwersytetu SWPS. Polscy psycholodzy chcieliby w Polsce wdrożyć takie rozwiązanie w leczeniu depresji.
"Terapia z wykorzystaniem internetu jest tańsza i mniej czasochłonna, a także - jak pokazują wyniki badań klinicznych - równie skuteczna jak terapia tradycyjna” – powiedział Cieślak. Podkreślił jednak, że konieczny jest także kontakt z terapeutą.
Internet w psychoterapii można wykorzystać na dwa sposoby. Pierwszy sposób polega na uzupełnianiu spotkań z psychoterapeutą i jest to tzw. łączona albo mieszana psychoterapia. Drugi - na udzielaniu pomocy wyłącznie za pośrednictwem sieci. „Z badań wynika jednak, że terapia mieszana jest bardziej efektywna niż psychoterapia udzielana tylko za pomocą sieci" - zaznaczył Cieślak.
„Bez tego kontaktu nie ma efektywnego budowania relacji, a w zaburzeniach psychicznych chodzi także o budowanie relacji, dzięki czemu pacjent ma poczucie, że ma wsparcie w swoich problemach. Internet jest tylko kanałem komunikacji, który jest uzupełnieniem i rozszerzeniem relacji z terapeutą" – zaznaczył Cieślak.
Psycholog dodał, że zastosowanie internetu w psychoterapii pozwala na udzielenie pomocy pacjentom, którzy w innym wypadku nie skorzystaliby z terapii, np. osobom, dla których wychodzenie z domu może być barierą.
„Dlatego terapia z wykorzystaniem sieci może być skuteczna również w takich sytuacjach, bo łatwiej można takie osoby zmobilizować do psychoterapii” – podkreślił Cieślak.
Wskazał, że terapię mieszaną można wykorzystać w różnego rodzaju zaburzeniach psychicznych, ale także w celach rozwojowych. W krajach zachodnich istnieją terapie wspomagające leczenie depresji, zespołu stresu traumatycznego, lęku społecznego, fobii, a także ułatwiające radzenie sobie z nadwagą i uzależnieniami.
Psycholog zwrócił uwagę, że w sieci można znaleźć wiele informacji o ofertach pomocy dla osób z problemami psychicznymi, ale nie zawsze spełniają one standardy rzetelności.
Dlatego grupa psychologów pod kierownictwem prof. Cieślaka chce wdrożyć w Polsce terapię depresji z wykorzystaniem internetu i szuka osób, które chciałyby uczestniczyć w projekcie badawczym i sprawdzić efektywność tego rozwiązania w Polsce. Lista gabinetów uczestniczących w programie znajduje się na stronie www.streslab.eu.
„W naszym projekcie proponujemy terapię mieszaną, tzn. spotkania z terapeutą i wykorzystanie narzędzi internetowych. Docelowo chcielibyśmy, aby w Polsce pacjent miał łatwy dostęp do takiej formy terapii" – wyjaśnił Cieślak. Takie rozwiązania stosowane są np. w USA, Australii, Holandii, czy Wielkiej Brytanii.
Jak wyjaśnił, osoby, które zgłoszą się do badania, spotkają się najpierw z psychoterapeutą, który wstępnie rozpozna problem. Jeśli terapeuta będzie podejrzewał występowanie depresji, pacjent odbędzie telefoniczną rozmowę diagnostyczną z niezależnym psychologiem klinicznym. Celem tej rozmowy będzie potwierdzenie diagnozy, a także wykluczenie występowania innych problemów (np. uzależnienia od alkoholu, zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych), które wykluczają daną osobę z udziału w badaniu.
Gdy diagnoza depresji zostanie potwierdzona, pacjent zostanie przydzielony losowo do jednej z dwóch grup badawczych. Uczestnicy pierwszej grupy będą spotykać się z terapeutą i odbywać tradycyjną terapię poznawczo-behawioralną. W drugiej zastosowana zostanie terapia łączona.
W grupie z terapią łączoną, czyli tej, w której wykorzystany zostanie internet, badani na pierwszej sesji spotkają się z terapeutą i zapoznają się ze specjalną platformą internetową. Zostały na niej umieszczone ćwiczenia oraz materiały edukacyjne, z których pacjent będzie korzystał w ramach pracy własnej.
Na platformie znajdują się różne moduły związane m.in. z aktywizacją pacjenta, ze zmianą patrzenia na siebie, aktywnością fizyczną, nauką rozwiązywania problemów a także moduły edukacyjne zawierające informację; jak sobie radzić z depresją. Po każdym tygodniu pracy własnej, pacjent odbywać ma spotkanie z terapeutą.
Kolejnym elementem projektu jest aplikacja mobilna, na której badany będzie mógł kilka razy dziennie dokonywać monitoringu swojego nastroju. Aplikacja w losowo wybranych momentach zadawać będzie pacjentowi pytania, a jego wyniki będą ilustrowane w postaci wykresów. Dzięki temu można tworzyć wykresy nastroju i obserwować, jak zmienia się nastrój w ciągu dnia lub dłuższych okresów. "To, od czego zależą zmiany nastroju, jest już przedmiotem rozmowy z terapeutą" - dodał Cieślak.
Polscy naukowcy realizują projekt wspólnie z badaczami z innych krajów w ramach projektu "Europejskie badania porównawcze nad efektywnością interwencji internetowej dla osób z depresją (E-COMPARED)". Jest to międzynarodowy projekt badawczy dotyczący skuteczności i opłacalności finansowej leczenia depresji z wykorzystaniem internetu.
Jego celem jest sformułowanie rekomendacji opartych o wyniki badań naukowych, które będą punktem wyjścia do wdrożenia terapii depresji z wykorzystaniem internetu. W projekcie uczestniczy 11 krajów: Holandia, Szwecja, Niemcy, Wielka Brytania, Hiszpania, Irlandia, Szwajcaria, Francja, Belgia, Portugalia i Polska. (PAP)
Dariusz Cisowski
