Największa na świecie pisanka waży ponad 2 t, ma 10 m długości i znajduje się w Vegreville w Kanadzie. Zbudowany z ok. 3,5 tys. aluminiowych elementów pomnik pisanki kończy w tym roku 40 lat. Powstał jako ukłon pod adresem ukraińskiej wspólnoty w Kanadzie.
Aluminiowy pomnik pisanki był poważnym matematycznym zadaniem – podczas jego projektowania po raz pierwszy opisano w matematycznej formule kształt jajka. Był też – jak twierdzą niektóre internetowe opisy - pierwszym zastosowaniem w praktyce tzw. krzywej B-sklejanej. To ten sam rodzaj krzywych, które w projektowaniu komputerowym są używane np. do opracowywania kształtów samochodów. Pisanka z Vegreville w prowincji Alberta jest pierwszą na świecie konstrukcją zaprojektowaną całkowicie za pomocą komputera.
Autorem artystycznej koncepcji pisanki jest Paul Maxum Sembaliuk, kanadyjski artysta urodzony nieopodal Vegreville. Do malunku użył trzech kolorów – brunatnego, srebrnego i złotego. Kolor brunatny reprezentuje "dobrą ziemię" przodków i podobnie jak srebrny i złoty symbolizuje szczęście i powodzenie.
Figury składające się na pisankę – w tym gwiazdy, sześciokąty wklęsłe, okręgi i trójkąty – mają wiele tradycyjnych znaczeń w kulturze Europy Środkowej i Wschodniej. Jedną z ciekawostek są trójkąty symbolizujące zęby wilka. Oznaczają ochronę, którą świadczy Kanadyjska Królewska Konna Policja (Royal Canadian Mounted Police), jako że pisanka powstała w 1974 r., w stulecie stworzenia RCMP. Miasto Vegreville otrzymało federalne finansowanie na budowę ukraińskiej pisanki, ale pod warunkiem, że zostanie ona zadedykowana RCMP.
Aby zbudować największą na świecie pisankę, trzeba było współpracy artysty z matematykiem. Pracy przy komputerowym modelowaniu i tworzeniu specjalnych programów niezbędnych do realizacji tego zadania, podjął się prof. Ronald Resch z amerykańskiego Uniwersytetu Utah. To właśnie on opracował formułę, która pozwoliła wykorzystać trójkątne i heksagonalne płytki do stworzenia trójwymiarowej pisanki. Resch, który znaczną część swojej pracy poświęcił geometrycznym strukturom, zmarł w 2012 r. Jego współpracownik, Robert McDermott, opracował algorytm, dzięki któremu można było określić krzywą opisującą pisankę gigant. McDermott, który od czasów projektowania pisanki wielokrotnie współpracował z artystami i architektami, zmarł w styczniu tego roku.
Zaś miasto Vegreville wykorzystuje tradycję pisanki i co roku, w lipcu, gości Festiwal Pisanki. Tegoroczny będzie już 42. takim wydarzeniem. (PAP)
Dariusz Cisowski
