Polska rzeźbiarka, której twórczość przypadała na okres międzywojenny – Olga Niewska (1898–1943) – jest szczególnie znana z przedstawienia w rzeźbie wielu historycznych postaci z tego okresu, w tym Józefa Piłsudskiego, Ignacego Mościckiego i aktora Stefana Jaracza. Chicagowskie Muzeum Polskie ma w swoich zbiorach dwie rzeźby artystki.
Olga Niewska urodziła się w 1898 roku w Charkowie. Studia w zakresie sztuki rozpoczęła w Kijowie, a ich kontynuację realizowała w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowni Konstantego Laszczki. Była członkiem zarówno Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Krakowie, jak i Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. Jej rzeźby zostały wystawione na trzydziestu dwóch ekspozycjach zbiorowych w tak liczących się miejscach jak: Amsterdam, Los Angeles, Bruksela, Berlin, Paryż i Nowy Jork. Najbardziej znana z rzeźb jej autorstwa znajduje się w Parku Skaryszewskim im. Ignacego Jana Paderewskiego w Warszawie. Jest nią dzieło noszące tytuł „Kąpiąca się”. Rzeźbiarka zmarła w 1943 roku po długotrwałej chorobie. Jej grób znajduje się w Warszawie.
Muzeum Polskie w Ameryce posiada w swojej kolekcji dwie rzeźby jej autorstwa. Są to dzieła noszące nazwę „Stanisława Walasiewiczówna” oraz „Głowa Murzynki” eksponowane w muzealnej Galerii Sztuki im. Stephena i Elizabeth Ann Kusmierczak. Prace te były pierwotnie wystawione w 1931 i ponownie w 1937 roku w Warszawskim Instytucie Propagandy Sztuki. W 1939 roku zostały wysłane do Nowego Jorku na Wystawę Światową do Pawilonu Polskiego. Jej prace znalazły się w kolekcji Muzeum Polskiego w Ameryce w 1940 roku.
„Stanisława Walasiewiczówna” to popiersie z brązu przedstawiające słynną polską sprinterkę i olimpijkę jako dumną reprezentantkę nowo utworzonego państwa. Ta rzeźba utożsamia styl Olgi Niewskiej. Najbardziej charakterystycznym elementem rzeźby są kręcone włosy przypominające moment na chwilę po biegu, kiedy są rozrzucone przez wiatr. Ta cecha dodaje rzeźbie wyrazistych cech osobowości, co było ewidentną intencją artystki. Wiele jej rzeźb daje widzowi poczucie intymnej znajomości z wyrzeźbionymi postaciami.
Druga rzeźba w kolekcji naszego muzeum to odlew z brązu zatytułowany „Głowa Murzynki”. Rzeźba ta nie jest portretem, a tylko wytworem wyobraźni artystki. Elementy symetrii nawiązują do szkoły art déco, co jest szczególnie widoczne w biżuterii noszonej na szyi, w uszach i na czole kobiety. Rzeźba ma elementy orientalne i – jak większość orientalnych rzeźb ukazujących krajobrazy lub mieszkańców Azji i Afryki – jest przedstawiona w uwodzicielskiej pozie z oczami pełnymi tajemnic. Rzeźba nie epatuje nadmiarem ozdób lub innych typowych elementów orientalizmu. Oczy patrzące wprost wyrażają poczucie dumy. Niewska zrealizowała za pośrednictwem tej rzeźby konkretny zamiar przedstawienia dumy kobiety i poczucie zrozumienia dla kogoś, kto poznał gorzki smak kolonizacji.
Rzeźby Olgi Niewskiej, które są eksponowane w naszym muzeum, różnią się tematycznie, ale można w nich dostrzec pewne podobieństwo jako, że obydwie przedstawiają kobiety dumne. Niewska żyła w czasie, który otwierał dla kobiet na świecie wiele nowych możliwości, jak choćby: uczestnictwa w życiu politycznym, sportowym, w świecie sztuki i w biznesie. W historii Polski możemy znaleźć liczne historyczne fakty i dowody na to, że polskie kobiety były bardzo aktywne w sprawach politycznych, gospodarczych i społecznych Polski jeszcze przed rozbiorami. W rezultacie tego, gdy Polska wróciła na mapę Europy, polski rząd już w 1918 roku przyznał kobietom prawa wyborcze, a pierwsze kobiety na etatach urzędniczek zostały zatrudnione w 1919 roku. Olga Niewska przedstawiając w swoich rzeźbach dumę i determinację polskich kobiet, kieruje naszą uwagę na pokolenie w młodej Polsce. Ukazuje nam nowy sposób myślenia i rozwoju szczególnie ważny dla kobiet na całym świecie.
Katarzyna Balutowska
główna inwentaryzatorka,koordynatorka rozwoju MPA
Ewa Malcher
