Ewa Malcher
Ekspozycja "Wielka wojna Polaków 1914-1918" to opowieść o wojnie poprzez przedstawienie losów indywidualnych osób, którym przyszło żyć w tym okresie.
Prezentuje służbę Polaków w armiach walczących stron oraz życie codzienne na ziemiach okupowanych oraz objętych działaniami wojennymi. Przypomina również najważniejsze momenty I wojny światowej - od zamordowania austriackiego arcyksięcia Franciszka Ferdynanda, które zapoczątkowało konflikt, przez mobilizację i wydarzenia na frontach wojny.
"Polska pamięć historyczna zna z tego okresu tylko jedną datę - 11 listopada 1918. Pamięć europejska akcentuje rok 1914. Ta pamięć kształtowała się w trzech falach: w okresie międzywojennym dominowała historia polityczna, kwestia winy za wojnę, jej militarnego przebiegu. Druga fala - w latach 60. - poświęcona była losom jednostkowym, ukazując wojnę jako bezsens. Trzeci nurt historiografii europejskiej przypada na lata 90. Dominuje tu historia kultury (...) historia przedstawienia, opisywania tej wojny" - powiedział prof. Michał Kopczyński z MHP i Instytutu Historycznego UW.
"Wpadliśmy na pomysł, że nasza wystawa powinna przedstawiać losy indywidualne nie postaci, które znamy z podręczników - Piłsudskiego, legionistów - tylko zwykłych ludzi (...) 100-lecie jest okazją, by przypomnieć jak było w Polsce w tym okresie, jak wyglądały losy ludzi, poranionych przez historię" - podkreślił.
Muzeum Historii Polski prezentuje 20 pokolorowanych plansz, na których znalazły się zdjęcia z czasów wojny - m.in. fotografia amerykańskiego plakatu nawołującego do pomocy ofiarom wojny w Polsce z 1917 r. - prywatne zdjęcia legionistów przedstawiające żołnierzy w codziennych sytuacjach za liną frontu czy fotografię bratających się żołnierzy rosyjskich i niemieckich 24 grudnia 1917 r.
Materiał ilustracyjny opatrzony jest komentarzem historycznym, wybranymi fragmentami z pamiętników i dzienników m.in Marii Dąbrowskiej czy Michała Kryspina Pawlikowskiego a także skanami artykułów prasowych, obwieszczeń i afiszy z epoki.
Podczas I wojny światowej Polacy walczyli w szeregach niemal wszystkich wojsk. Z ziem polskich do armii państw zaborczych wcielono w latach 1914-1918 ponad 3 miliony mężczyzn. W armii rosyjskiej służyło około 2 milionów Polaków; w austro-węgierskiej niemal 1,5 miliona; w niemieckiej 850 tys.
"Zaledwie garstka z wielkiej rzeszy polskich żołnierzy służyła w legendarnych Legionach Polskich Piłsudskiego (30 tysięcy żołnierzy), Błękitnej Armii Józefa Hallera (17 tysięcy żołnierzy jesienią 1918 r.) i innych całkowicie polskich formacjach. Pozostali byli zmuszeni do wysłuchiwania rozkazów w obcych językach znienawidzonych zaborców" - przypomina Michał Szukała, jeden z autorów ekspozycji. Szacuje się, że na różnych frontach I wojny światowej poległo 450 tys. polskich żołnierzy.
Wystawę będzie można oglądać do 29 sierpnia. (PAP)
Zamieszczone na stronach internetowych portalu www.DziennikZwiazkowy.com materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Codziennego Serwisu Informacyjnego PAP, będącego bazą danych, którego producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Alliance Printers and Publishers na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione.
