Redakcja
Jak zapewnił konsul Konrad Zieliński, Konsulat RP w Chicago rozesłał dokument o nazwie „Plan Współpracy z Polonią i Polakami za granicą w 2014 roku” do konsultacji do kilkuset organizacji polonijnych.
− Jak co roku, otrzymaliśmy już ministerialny „Plan współpracy z Polonią i Polakami”, który na najbliższym zebraniu poddamy pod dyskusję – mówi Ewa Koch, prezes Zrzeszenia Nauczycieli Polskich w Ameryce. – W przewidzianym terminie udzielimy odpowiedzi, wskazując szczegółowo na potrzeby i oczekiwania środowiska nauczycielskiego.
Plan na 2014 r. wyróżnia trzy cele priorytetowe współpracy z Polonią i Polakami za granicą. Są nimi: „nauczanie języka polskiego, w języku polskim i o Polsce”, „wzmacnianie, aktywizacja i mobilizacja środowisk polskich w krajach zamieszkania” oraz „wzmacnianie więzi i kontaktów z Polską”.
Ministerstwo podkreśla, że stałym dążeniem polityki polonijnej państwa jest objęcie regularnym nauczaniem języka polskiego jak największej liczby dzieci polskich i polskiego pochodzenia za granicą. Za kluczowe uznaje „przekonanie rodziców do korzyści wynikających z zachowania języka polskiego oraz promocja zalet dwujęzyczności”.
W dokumencie MSZ przedstawia też dane pochodzące z placówek dyplomatyczno-konsularnych. Wynika z nich, że ok. 70 proc. osób polskiego pochodzenia nie zna już języka ojczystego.
Resort twierdzi, że wskaźnik ten ma różną wartość w zależności od regionu czy państwa. W Europie Zachodniej wynosi tylko 20 proc., a w Ameryce Północnej, gdzie mieszka ok. połowa polskiej emigracji, odsetek osób niewładających językiem polskim – to ponad 90 proc.
– W tej sytuacji ogromnego znaczenia nabiera konieczność systemowego rozwiązania kwestii promocji języka polskiego i nauczania go za granicą jako obcego czy drugiego (...) Ważnym zadaniem, realizowanym przez Departament Dyplomacji Publicznej i Kulturalnej MSZ, jest wspieranie, w miarę możliwości finansowych państwa, istnienia i rozwoju uniwersyteckich katedr polonistyki oraz zapewnienie kadry polskich nauczycieli i lektorów zagranicą – podkreśla MSZ.
Ministerstwo opisuje, że dużą popularnością cieszy się nauczanie języka polskiego na Wschodzie. Wynika to m.in. z rosnącego zainteresowania Kartą Polaka, której posiadacz musi się legitymować znajomością języka polskiego.
Resort zakłada, że w 2014 r. nadal rozwijać się będzie kształcenie młodzieży polonijnej w kraju; aktywnie wspierane będą różne formy organizacji pobytów edukacyjno-wypoczynkowych w Polsce, rozwijany będzie program stypendialny dla studentów i doktorantów polskiego pochodzenia uczących się na polskich uczelniach.
MSZ ponadto zapowiada w 2014 m.in. wspieranie tworzenia szkół społecznych, uspołecznianie szkolnych punktów konsultacyjnych przy placówkach dyplomatyczno-konsularnych RP i wspieranie partnerstwa szkół polonijnych ze szkołami w Polsce.
Resort dyplomacji chce też „wzmacniać, aktywizować i mobilizować” polskie środowiska w państwach ich zamieszkania, by „wzmacniać pozycję Polonii i Polaków za granicą”.
Jak podkreślono w raporcie MSZ, w 2014 roku, jak w i późniejszych latach „dużo większą rolę we współpracy z Polonią, a zwłaszcza jej młodym pokoleniem, będą odgrywać elementy wspierania demokracji, a przede wszystkim aktywności obywatelskiej osób polskiego pochodzenia”. – Istotne będzie wspieranie idei i procesów służących mobilizacji rodaków za granicą do aktywnego włączania się w życie społeczne, kulturalne, ekonomiczne i polityczne państw zamieszkania. Polonia i Polacy za granicą, jako silny i wiarygodny partner dla państw swego zamieszkania stają się sojusznikiem we wspieraniu interesów Polski – uważa MSZ.
Ministerstwo chce m.in. wzmacniać wpływy społeczno-polityczne społeczności polskich w lokalnych strukturach władzy i samorządów, upowszechniać wśród polskich mniejszości „wiedzę o standardach w dziedzinie ochrony praw mniejszości narodowych oraz funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego”.
Innym z celów, jakie stawia sobie Ministerstwo Spraw Zagranicznych, jest „wzmacnianie więzi i kontaktów z Polską”.
Resort zapowiada, że przyszły rok „będzie okresem dalszego stymulowania kontaktów gospodarczych i biznesowych Polonii i Polaków zamieszkałych poza krajem z wolnorynkową gospodarką Polski”. MSZ zwraca uwagę, że od końca 2012 r. „rozpoczął się proces tworzenia przy placówkach dyplomatyczno-konsularnych tzw. polonijnych rad konsultacyjnych”, które mają zbliżać środowiska polonijne do realizacji celów polskiej polityki zagranicznej w państwie zamieszkania. – W 2014 roku nastąpi konsolidacja tej formy bezpośredniej współpracy z Polonią i podsumowanie jej pierwszych doświadczeń – zapowiada resort dyplomacji.
W przyszłym roku zintensyfikowane mają być działania „mające na celu troskę o migrantów zarobkowych w państwach UE”. – Sytuacja tej wielkiej, ponad dwumilionowej społeczności wymaga nowych form, np. profesjonalnego poradnictwa prawnego i psychologicznego – zaznacza MSZ. – Wyjazdy z kraju stoją w oczywistej opozycji do jego potrzeb demograficznych. Tym ważniejsze staje się wypracowanie bodźców zachęcających Polaków i osoby polskiego pochodzenia do uznania Polski za docelowe miejsce zamieszkania – napisano w raporcie ministerstwa.
W trosce o migrantów zarobkowych MSZ chce m.in. skupiać elity polonijne i Polaków za granicą wokół „projektów i inicjatyw o wymiarze strategicznym dla interesów gospodarczych Polski”, kontynuować budowanie polonijnych rad konsultacyjnych, informować rodaków o sytuacji i przemianach w Polsce, stabilizować i rozwijać sieć mediów polonijnych i polskojęzycznych, promować wymianę inwestycyjno-handlową z krajami zamieszkania przy zaangażowaniu podmiotów polonijnych oraz osób polskiego pochodzenia, a także wspierać powracających migrantów poprzez włączanie ich w system działań readaptacyjnych, w tym reorientacji zawodowej, planowania kariery, adaptacji dzieci do polskiego systemu edukacji.
MSZ przypomina też, jakie są sposoby finansowania działań dotyczących Polonii. Pierwszy to doroczny konkurs „Współpraca z Polonią i Polakami za granicą”. Informacja o kolejnym postępowaniu konkursowym na rok 2014 zostanie podana do publicznej wiadomości jesienią 2013 roku. Drugi to rozdział środków pochodzących z budżetu Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą MSZ. Dotyczy on wyłącznie wniosków projektowych zgłaszanych przez placówki zagraniczne.
Poza terytorium Polska mieszka 18–20 mln Polaków i osób polskiego pochodzenia. Ponad dwumilionowa rzesza migrantów zarobkowych mieszka w państwach Unii Europejskiej.
(ak,PAP)
