Elżbieta Baumgartner
Przypomnienie o WEP i GPO
Windfall Elimination Provision (WEP) – klauzula eliminująca nadmierne świadczenia – powoduje stosowanie mniej korzystnej formuły naliczania świadczeń Social Security dla odbiorców dwóch emerytur albo rent inwalidzkich. Klauzula ta dotyczy osób, które wypracowały emeryturę czy rentę inwalidzką Social Security, oraz drugą emeryturę czy rentę inwalidzką w innym systemie ubezpieczeń społecznych, takim jak polski ZUS czy KRUS albo stanowe czy federalne programy emerytalne.
Government Pension Offset (GPO) – zapis dotyczący rekompensaty rządowych emerytur – zmniejsza renty małżeńskie z tytułu Social Security dla małżonków, którzy pobierają emeryturę spoza systemu Social Security.
GPO i WEP zostały pierwotnie utworzone odpowiednio w 1977 i 1983 r. w celu ograniczenia wydatków systemu Social Security. Od tej pory trwała walka o ich uchylenie.
O ile WEP obniża emeryturę
Reguła naliczania WEP jest skomplikowana. W 2024 r. WEP zmniejsza udział pierwszych 1,174 dol. średnich indeksowanych miesięcznych zarobków objętych Social Security, z 90% do zaledwie 40%. Ta korekta zmniejsza emeryturę czy rentę inwalidzką Social Security z 1056,60 dol. do zaledwie 469,60 dol. miesięcznie, przy maksymalnej redukcji w wysokości 587 dol.
Administracja Social Security zapewnia, że limitem redukcji WEP jest połowa polskiej emerytury, albo połowa średnich indeksowanych miesięcznych zarobków albo 587 dol., w zależności od tego, co jest najmniejsze. Redukcja stopniowo maleje przy wielu latach pracy i jest eliminowana dla osób mających 30 lat pracy ze znaczącymi zarobkami.
Niestety, zapewnienia o limitach nie są prawdziwe, bowiem stopień redukcji jest jeszcze powiększany o stopę inflacji (Cost of Living Adjustment) za lata począwszy od roku, w którym wnioskodawca osiągnął 62 lata, co sprawia, że jest wyjątkowo wysoki dla osób, które opóźniały przejście na spoczynek. Nie brakuje 70-latków, dla których redukcja WEP pomniejszyła emeryturę Social Security nawet o 75 proc. emerytury polskiej. Para małżonków traci jeszcze więcej, bo pomniejszona przez WEP emerytura męża powoduje pomniejszenie renty małżeńskiej żony.
Czy WEP dotyczy tylko imigrantów
WEP dotyka nie tylko imigrantów, lecz ponad 2 miliony Amerykanów, którzy pracowali w zawodach nie objętych ubezpieczeniem Social Security. Są to pracownicy administracji stanowych i municypalnych objętych stanowymi programami emerytalnymi oraz pracownicy rządowi ubezpieczeni przez Civil Service Retirement System (CSRS), czy Federal Employees Retirement System (FERS). Innymi słowy, WEP godzi przede wszystkim w nauczycieli, policjantów, strażaków, pocztowców oraz imigrantów pobierających zagraniczne pensje, takie jak nasz ZUS czy KRUS.
Ile zyskamy po wejściu w życie ustawy
Emerytura czy renta inwalidzka, która została nam pomniejszona tytułem WEP, zostanie nam naliczona normalnie i podwyższona o tyle, ile nam zabrano.
Oprócz tego, odzyskamy to, co nam zabrano od końca 2023 roku. W tekście ustawy czytamy: „Zmiany wprowadzone tą ustawą mają zastosowanie w odniesieniu do miesięcznych świadczeń ubezpieczeniowych płatnych na podstawie tytułu II ustawy Social Security Act za miesiące po grudniu 2023 r.” Jak widać, Ustawa o Sprawiedliwym Social Security działa na rok wstecz.
Tekst ustawy można przeczytać tu: https://www.congress.gov/118/bills/hr82/BILLS-118hr82pcs.pdf.
Co należy robić teraz
Osoby pobierające już emerytury czy renty inwalidzkie pomniejszone przez WEP nic robić nie muszą, bo Administracja Social Security ma obowiązek ich świadczenia przeliczyć i zwrócić kwoty wstrzymane od początku 2024 roku.
Ustawa zleca: „Niezależnie od sekcji 215(f) Social Security Act, Komisarz ds. Social Security dostosuje kwoty ubezpieczenia podstawowego w zakresie niezbędnym do uwzględnienia zmian wprowadzonych w sekcji 3”. Wyjaśnię, że sekcja 215(f) Ustawy o Social Security reguluje renty wdowie, które nie podlegają pomniejszeniu przez WEP.
Czy WEP całkowicie przechodzi w niebyt?
TAK, dla tych, których WEP zaczął obowiązywać po 31 grudnia 2023 roku. NIE, dla pozostałych, bo ustawa milczy na temat starych zaległości. Nie brakuje emerytów obarczonych długami w wysokości kilkunastu, nawet parudziesięciu tysięcy dolarów, które akumulowały się wiele lat. Dla nich bieżąca redukcja tytułem WEP będzie zniesiona i emerytura zostanie podwyższona, ale stare długi będą pomniejszone tylko o odpisy WEP z roku 2024. Reszta zaległości nadal pozostanie do spłaty.
Od kiedy obowiązuje redukcja WEP? Od miesiąca, w którym zaczynamy dostawać dwie emerytury/renty inwalidzkie: Social Security i tę wypracowaną poza Social Security (np. ZUS, KRUS albo emeryturę rządową).
Wygląda więc na to, że klauzula WEP ciągle będzie obejmować świadczenia wypłacane przed 1stycznia 2024 roku. Chciałoby się wierzyć, że skoro zapis WEP został wykreślony z Social Security Act, pracownicy SSA będą mniej aktywnie interesować się tropieniem seniorów z dwiema emeryturami. Ale na przebaczenie zaległych nadpłat (overpayment) sprzed 2024 roku nie warto liczyć i raczej sięgnąć po moją książkę pt. “Jak walczyć z redukcją Social Security dla Polaków”. Niedługo zostanie uaktualniona na rok 2025.
Ile to będzie kosztować społeczeństwo
Według raportu Congressional Research Service z listopada, około 2,5 miliona beneficjentów Social Security, czyli prawie 4 proc. wszystkich, miało w grudniu 2023 r. obniżone świadczenia przez WEP, GPO lub oba.
Raport Congressional Budget Office szacuje, że uchylenie GPO i WEP będzie kosztować 195,7 miliarda dol. w ciągu dziesięciu lat. Przesunęłoby to również datę niewypłacalności Social Security, obecnie szacowaną na 2033 r., o sześć miesięcy do przodu. Amerykański system emerytalny będzie więc musiał zaciskać pasa.
Kto z Polonii pomagał zwalczyć WEP
Niektóre polonijne organizacje od lat pracowały ciężko nad zniesieniem WEP-u. Należy tu przede wszystkim wymienić PASI (Polish American Strategic Initiative) pod przewodnictwem Edwarda Jeśmiana. Należało wywierać naciski na polityków w Washingtonie, żeby stali się sponsorami propozycji ustawy, żeby przegłosowała ją najpierw komisja House Ways and Means Committee, następnie Izba Reprezentantów, a potem Senat. Wolontariusze PASI opracowywali petycje, instruowali jak, gdzie i komu je słać. Opracowali system na swojej stronie internetowej (www.joinpasi.org), który w tym pomagał, organizowali wyjazdy do Washingtonu.***
Niestrudzenie pracowali Gene Sokolowski, a przede wszystkim Małgorzata Ciuraszkiewicz, która była duszą projektu. Jacek Marczyński służył swoją ekspertyzą komputerową. Pomagali im Irena Gullion, Marysia Głowacki i Małgosia Niznikiewicz. Spoza PASI pomocni byli: Irena Patulska, Zofia Chruszcz, Piotr Sroczyński, Ewa i Michał Milewscy, Sława i Anna Dubiel, Parafia Stanisława Kostki z proboszczem Grzegorzem Markulakiem oraz ks. Grzegorz Stasiak, redakcja Nowego Dziennika, Halina i Zbigniew Koralewski. Do sprawy przyczyniło się wiele innych osób, których nie sposób tu wszystkich wymienić z imienia i nazwiska, którzy wysyłali maile, dzwonili do swoich Kongresmenów i Senatorów, byli na wiecach. Kto z Polonii dołożył się do zwalczenia WEP, można przeczytać na witrynie Poradnika Sukces. Wielkie dzięki wszystkim.
Czyje to osiągnięcie?
Ale nie oszukujmy się. Pomimo ogromnego zrywu, Polonia sama niewiele by wskórała. Wiodącą siłą napędową w walce przeciw WEP i GPO były amerykańskie związki zawodowe: Międzynarodowe Stowarzyszenie Strażaków, AFL-CIO, Communications Workers of America, Amerykański Związek Pracowników Poczty, Amerykańska Federacja Nauczycieli, Amerykańska Federacja Pracowników Rządowych, Fraternal Order of Police, Krajowa Asocjacja Edukatorów i wiele, wiele innych.
Gdy kadencja Kongresu się kończyła, a projekt Social Security Fairness Act wydawał się być niechcianym dzieckiem, związki zawodowe zorganizowały wielki wiec przed Kapitolem w dniu 11 grudnia, aby zaapelować do Senatu o uchwalenie ustawy. Na wydarzenie przyjechali związkowcy z całego kraju, przemawiało wielu ich liderów. Nie chcąc się narażać milionom wyborców, na wiecu pojawił się sam lider większości w Senacie – Chuck Schumer. „Jestem tutaj, aby powiedzieć wam, że Senat podejmie działania w sprawie Fair Social Security Act” — powiedział Schumer. „Dowiecie się, którzy senatorowie są z wami, a którzy przeciwko wam. Mam wszystkich moich Demokratów ustawionych, aby to poprzeć. To, co się z wami dzieje, jest niesprawiedliwe, jest nieamerykańskie i będę z tym walczył do końca”. Dotrzymał słowa. Po północy, w sobotę 21 grudnia, Senat Stanów Zjednoczonych zatwierdził ustawę bez poprawek. Podpis prezydenta Bidena wydaje się formalnością.
Tak działa amerykańska demokracja.
Elżbieta Baumgartner
nie jest prawnikiem, a artykuł ten nie powinien być uważany za poradę prawną. Jest autorką wielu książek-poradników, m.in. „Jak chować pieniądze przed fiskusem”, „Jak kupić dom mądrze i nie przepłacić”, „Podręcznik właściciela domu”. Są one dostępne w D&Z House of Books, 5507 W. Belmont Ave. w Chicago, albo w wersji elektronicznej bezpośrednio od wydawcy, Poradnik Sukces, www.poradniksukces.com, tel. 1-718-224-3492.
www.poradniksukces.com
