Eksperymentalne połączenie
W latach 60. XX wieku pojawiły się obawy dotyczące bezpieczeństwa komunikacji, zwłaszcza w kontekście zimnej wojny. Twórcy ARPANET-u postanowili zbudować sieć, która mogłaby funkcjonować nawet w przypadku częściowego zniszczenia infrastruktury, co miało kluczowe znaczenie dla działań militarnych. Ta pierwsza sieć wykorzystywała technologię tzw. przełączania pakietów (packet switching), co było nowatorskim rozwiązaniem. Zamiast przesyłać informacje w stałych strumieniach, dane były dzielone na małe pakiety, które mogły podróżować niezależnie różnymi trasami i łączyć się z powrotem w komputerze adresata. Taki sposób przesyłania danych pozwalał na zwiększenie efektywności oraz miał zapewnić odporność sieci na awarie.
Jednak jedna awaria wydarzyła się już w czasie pierwszego w historii, eksperymentalnego przesyłu danych. Pierwszymi czterema węzłami ARPANET-u były: Uniwersytet Kalifornijski w Los Angeles (UCLA), Uniwersytet Kalifornijski w Santa Barbara (UCSB), Uniwersytet Stanforda oraz Instytut Badawczy w Utah. Połączenie tych ośrodków było monumentalnym krokiem w kierunku stworzenia sieci komputerowej.
29 października 1969 roku dwóch naukowców nawiązało połączenie między komputerami oddalonymi od siebie o około 350 mil i zaczęło pisać pierwszą wiadomość. Charley Kline i Bill Duvall byli inżynierami. W tym historycznym dniu Kline siedział przy klawiaturze komputera znajdującego się w Boelter Hall Room na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles, gotowy do połączenia się z Duvallem, który pracował na komputerze w Stanford.
Jak na owe czasy były to komputery „małe”: mniej więcej wielkości lodówki. Były nieco głośne z powodu wentylatorów chłodzących. Z przodu miały światła, które ciągle migały, oraz czytnik taśmy papierowej, którego można było użyć do załadowania oprogramowania. Maszyny znajdowały się w szafie wystarczająco dużej, by pomieścić cały zestaw sprzętu, i były tysiące, jeśli nie miliony razy mniej wydajne niż procesor w zegarku Apple Watch.
W przeciwieństwie do dzisiejszych witryn internetowych i zaawansowanych systemów komputerowych, zdalne podłączenie się do terminalu wymagało uprzedniego wpisania słowa „LOGIN”, co powodowało, że system pytał o nazwę użytkownika i hasło. Zalogowanie się umożliwiało następnie pisanie wiadomości, które były wysyłane do innego terminalu, a wszystko to oczywiście odbywało się tekstowo, gdyż o żadnej grafice nie było wtedy mowy. Gdy Kline zaczął pisać słowo „LOGIN” na swoim terminalu, był połączony telefonicznie z Duvallem, tak by obaj wiedzieli, co się dokładnie dzieje.
Po wpisaniu litery „L” Duvall zameldował, że została ona skutecznie przesłana. Podobnie było w przypadku litery „O”. Jednak wysyłka litery „G” spowodowała, że cały system się „zawiesił”, co oznaczało, że pierwsza w historii wiadomość sieciowa brzmiała „LO”. Innymi słowy, historia Internetu rozpoczęła się od awarii i tymczasowego fiaska. Jednak niezrażony tą wstępną porażką Kline przystąpił do działania.
W wywiadzie udzielonym niedawno sieci BBC wyjaśnił: „Normalna prędkość połączenia wynosiła 10 znaków na sekundę, podczas gdy ARPANET mógł przesyłać znaki z prędkością do 5000 znaków na sekundę. Wysłanie liter „LO” z UCLA do komputera SRI zalało tzw. bufor wejściowy, który oczekiwał tylko 10 znaków na sekundę. To było jak napełnianie szklanki wężem strażackim. Szybko odkryłem, co się stało, zmieniłem rozmiar bufora i przebudowałem system, co zajęło około godziny”.
Pamiętna wiadomość
W ten sposób przyszłość Internetu została uratowana. Jednak ta wpadka spowodowała, że pierwsza publiczna demonstracja sieci ARPANET odbyła się dopiero w 1972 roku, kiedy to zaprezentowano możliwości wysyłania wiadomości, przesyłania plików i korzystania ze zdalnych komputerów. Równocześnie powstały pierwsze protokoły komunikacyjne, w tym Network Control Protocol (NCP), które ułatwiły interakcję pomiędzy różnymi systemami.
W miarę rozwoju ARPANET-u zaczęto dostrzegać potencjał tej technologii nie tylko w środowisku akademickim, ale także w przemyśle i w rządzie. W 1983 roku ARPANET przeszedł na protokół TCP/IP, używany do dziś, co stało się kamieniem milowym w historii sieci. Z czasem ARPANET przekształcił się w Internet, a w 1990 roku oficjalnie zakończył swoją działalność, ustępując miejsca nowym sieciom. Choć ARPANET już nie istnieje, jego wpływ na rozwój technologii komunikacyjnej i globalnej sieci komputerowej pozostaje ogromny. Dzięki ARPANET-owi powstały fundamenty, na których zbudowano dzisiejszy Internet, a jego innowacyjne podejście do wymiany danych wciąż inspiruje współczesnych inżynierów i naukowców.
Kline’a i Duvalla pytano o to, czy wtedy, w 1969 roku, zdawali sobie sprawę z doniosłości prowadzonego eksperymentu. Odpowiedzieli, że nie i że gdyby czuli, iż uczestniczą w czymś historycznie ważnym, być może opracowaliby jakąś pamiętną pierwszą wiadomość. Dla przypomnienia, kiedy Samuel Morse wysłał pierwszą wiadomość telegraficzną w 1844 roku, wystukał „Co Bóg uczynił” na linii z Waszyngtonu do Baltimore i nic się wtedy ani nie zacięło, ani nie zawiesiło.
Nikt nie wie do dziś, dlaczego zdecydował się właśnie na taką wiadomość, która nie jest specjalnie pamiętna, a przynajmniej nie tak pamiętna jak zdanie wygłoszone przez Neila Armstronga po zrobieniu pierwszego kroku na Księżycu: „That’s one small step for a man, one giant leap for mankind”, czyli „To jeden mały krok dla człowieka, jeden wielki skok dla ludzkości”. Co ciekawe, słowa te padły w tym samym roku, w którym pierwsza wiadomość sieciowa ograniczyła się do liter „LO”.
Krzysztof M. Kucharski
